فابیوس، تیرول و اقتصاد ایران

اما با این تفاسیر، حضور فابیوس در تهران و در آستانه لغو احتمالی تحریم‌ها چگونه ارزیابی می‌شود؟ آیا بزرگ‌ترین انگیزه وزیر خارجه کشوری که شرکت‌های بزرگش پیش از این بروبیایی در صنعت و بازرگانی ایران داشتند، در این زمینه چیزی غیر از کسب منافع اقتصادی برای فرانسه است؟

پر بیراه نیست اگر بگوییم شرکت‌هایی از قبیل پژو که یکی از بزرگ‌ترین خودروسازهای اروپایی است و بعد از تشدید تحریم‌ها ناچار به خروج اجباری و البته خلاف تعهد و اخلاق تجاری از ایران شدند، این روزها پشت کارخانه‌های ایرانی به التماس افتاده‌اند و دنبال روزنه‌ای برای بازگشت به روزهای پررونق خود هستند؛ اتفاقی که در گام نخست بخوبی از سوی مسئولان ایرانی پاسخ داده شده و علی‌الحساب پژویی که روزگاری با هدف در تنگنا قرار دادن صنعت و اقتصاد ایران، رخت سفر بست، با پاسخ محکم و مشروط ایران مواجه شده است.

در این شرایط که شرکت‌های بزرگ فرانسوی پشت سر وزیر خارجه خود قصد سفر به ایران را دارند، بد نیست با استفاده از نظریات اقتصاددانان همین کشور توصیه‌ای به مدیران اقتصادی و صنعتگران و تولیدکنندگان خودمان داشته باشیم.

در سال 2014 ژان تیرول، اقتصاددان فرانسوی موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. او سومین فرانسوی بود که این جایزه را دریافت می‌کرد. در بخشی از بیانیه آکادمی سلطنتی علوم سوئد علت برنده شدن تیرول این گونه عنوان شده است: ... او همچنین کمک کرده است تا شرکت‌های بزرگ نتوانند از سایرین سوءاستفاده کنند.

در واقع تحقیقات تیرول درباره این که دولت‌ها چگونه باید با کارتل‌ها و شرکت‌های بزرگ رفتار و انحصارهای اقتصادی را تنظیم و مدیریت کنند، عامل اصلی اعطای جایزه نوبل به او بوده است.

دقت در همین نکته و مطالعه جزئیات آن می تواند راهگشای اقتصاد کشورمان در مواجهه با متقاضیان سرمایه‌گذاری در ایران چه از سوی فرانسه و چه از سوی کشورهای دیگر باشد.

مطالعه سوابق و شیوه‌های نفوذ کارتل‌ها در اقتصاد دنیا و روش‌های مهار انحصار آنها از یک‌سو و نیز اتخاذ نشدن شیوه‌های نامناسب در ایجاد انحصار برای تولیدکنندگان داخلی از سوی دیگر از جمله نکاتی است که می‌تواند در صورت مطالعه دقیق و عملیاتی شدن با شیوه‌های مناسب، از وارد آمدن آسیب‌های گذشته به اقتصاد کشور تا حد زیادی جلوگیری کند.

شاید انتقال فناوری و راه‌اندازی خطوط تولید در صنایع مختلف بتواند یکی از راه‌های رسوخ در انحصار شرکت‌هایی باشد که قصد سرمایه‌گذاری در ایران را دارند. از سوی دیگر رعایت نکردن قواعد ضدانحصاری برای تولیدکنندگان داخلی در جریان این فرآیند نیز آسیب‌هایی به دنبال دارد که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد.

به هر حال فرانسه و برخی دیگر از قدرت‌های اروپایی در گذشته جزو شرکای تجاری بزرگ ایران بوده‌اند و امروز با سفر به کشورمان قصد دارند باز هم به جایگاه خود در این زمینه بازگردند.

این مساله گرچه برای ما هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ سیاسی حائز اهمیت است، اما به نظر می‌رسد باید به گونه‌ای روابط اقتصادی کشورمان را با شرکای تجاری خود تنظیم و احیا کنیم که در صورت قصد مجدد آنها به قطع رابطه، این بار اقتصاد ایران کمترین آسیب را از مضرات این قطع ارتباط ببیند؛ و در این خصوص چه زبانی قابل درک‌تر از زبان خودشان... ما مراقب سوءاستفاده شرکت‌های بزرگ هستیم.

محمد رضایی - خبرنگار