لباس جدید پادشاه، هدیه رسانه‌های عربی به ملک سلمان

لباس تازه‌ای که ملک سلمان با آن قامت سیاست‌های عربستان را پوشانده است در چشم همه ناظران با اصول سیاسی و انسانی در تناقض است، اما رسانه‌های عربی تلاش می‌کنند این پوشش تازه را زیبا و چشم نواز نشان دهند و از این نکته غافلند که این کوشش آنها در تصویر سیاست‌های سعودی تغییر چندانی ایجاد نکرده است.

حمله به یمن و کشتار مردم، تلاش برای ائتلاف‌سازی علیه گروه‌های مردمی در این کشور و سیاست ضددموکراتیک آل‌سعود، هیچ‌کدام به چشم این رسانه‌ها نمی‌آید و تنها هدف جدی آنان تقابل با گروه انصارالله و سیاست حوثی‌ها در یمن است. روزنامه سعودی الریاض یکی از این رسانه‌هاست که موضعگیری‌هایش نسبت به یمن در همین چارچوب قابل تحلیل است. این روزنامه عربستانی با مطالب مختلف به دنبال القای این خط خبری و تحلیلی است که شیعیان یمن و گروه‌های مردمی، مقصر اصلی ناآرامی‌ها در این کشور هستند. این روزنامه برای تقویت ائتلاف عربستان علیه یمن به پررنگ کردن نقش ایران در بحران این کشور می‌پردازد تا با ایجاد این انحراف در اذهان، علاوه بر تقویت ائتلاف، اقدامات ضدانسانی در یمن را پشت دشمنی‌های کهنه پنهان کند.

تاکید بیش از حد این روزنامه بر نقش ایران در یمن و انتخاب تیترهایی با این مضامین در خبرهای خود نمونه‌ای از این راهبرد است. این روزنامه چند روز پیش با پوشش اخبار یمن، این عناوین را منتشر کرده بود: «علی عبدالله صالح خواستار گفت‌وگوی سیاسی و پایان دادن به جنگ است». الریاض حتی پس از همکاری نکردن پاکستان برای پیوستن به ائتلاف نیز خبرهایی از جلسات مشترک وزیر دفاع سعودی با فرمانده ارتش پاکستان برای هماهنگی‌های نظامی منتشر کرد تا این فضا را به سمت مورد نظر خود منحرف کند و همراهی نکردن مجلس پاکستان و اعتراض نهادهای مردمی این کشور را نادیده بگیرد.

ائتلاف برای انحراف

انحراف اذهان، یکی از شیوه‌هایی است که رسانه‌ها برای اثرگذاری بر افکار عمومی در پیش می‌گیرند و هرگاه افکار عمومی نسبت به یک مساله حساس می‌شود، با تعریف جریان‌های خبری یا ایجاد خط خبری موازی، آن را به سوی دیگری هدایت می‌کنند. در این زمینه رسانه‌ها تلاش می‌کنند در خط خبری اصلی نیز تحریف‌هایی را به وجود بیاورند تا سیاست‌های مورد نظرشان برجسته‌سازی شود.

العربیه نیز با شیوه‌ای مشابه با تیترهایی چون «آمریکا از حوثی‌ها خواست پای میز مذاکره بنشینند»، «یمن بزودی به عضویت شورای همکاری خلیج در خواهد آمد» و «یمن ایران را به تلاش برای نقض محاصره دریایی متهم کرد» به دنبال ایجاد تحریف در واقعیت رخ داده در این کشور هستند. مرور عناوین خبری العربیه درباره یمن نشان می‌دهد مخاطبان آن کمتر نشانی از تعداد کشته‌های مردم در عملیات ائتلاف عربستانی می‌بینند و به جای آن بر کشته شدن سربازان عربی تاکید می‌شود که برای پایان بحران یمن در حال جنگ با حوثی‌ها هستند. فارغ از این‌که اصل ماجرا و تحلیل سیاست‌های در پیش گرفته شده از سوی هر دو جبهه چیست؛ این نوع مواجهه رسانه‌های عربی با حمله عربستان به یمن یک چیز را نشان می‌دهد؛ ائتلاف نانوشته‌ای میان رسانه‌‌های عربی نیز به وجود آمده است تا واقعیت را مطابق سیاست‌های آل‌سعود منعکس کنند.

الجزیره یکی دیگر از رسانه‌های عربی نیز در همین زمینه ضمن همراهی با سیاست‌های کلی این رسانه‌ها بر وجود دخالت‌های خارجی در یمن تاکید می‌کند. این درحالی است که تجاوز نیروهای سعودی در همین باره اصلا به چشم سردبیران این شبکه خبری نمی‌آید. الجزیره در همین باره به انعکاس خبر اعلام آمادگی نیروهای داوطلب مردمی مبارزه با داعش برای دفاع از مردم یمن می‌پردازد و این تیتر را برای آن انتخاب می‌کند: «سازمان بدر برای دفاع از یمن اعلام آمادگی کرد.»

انتشار امواج موافق از لندن

یکی دیگر از انحرافاتی که در این جریان رسانه‌ای مورد نظر بوده است، خطاب دولت یمن به کابینه رئیس‌جمهور مستعفی این کشور است. بنگاه خبری بی.بی.سی در همراهی با این نوع مواجهه با انقلاب مردم در یمن از عنوان «دولت در تبعید» استفاده می‌کند و به پوشش اخبار و اظهارنظرهای آنان بخصوص در مواردی که علیه ایران است، می‌پردازد. بی.بی.سی پس از اظهارنظرهای وزیر امور خارجه ایران برای حل بحران یمن با تیتر «دولت یمن پیشنهاد ایران برای آتش‌بس را رد کرد» به پوشش اظهارنظرهای سخنگوی دولت سابق این کشور که در قطر به سر می‌برد، پرداخت.

این بنگاه خبری انگلیسی به جای پوشش تجاوزات عربستان سعودی به خاک یمن همواره سعی می‌کند بر ادعاهایی مبنی بر دخالت ایران در این کشور تاکید کند و بدون ارائه اسنادی در این باره اظهارنظرهای اعضای دولت سابق یمن یا تحلیل‌های کارشناسان و مقامات اروپایی آمریکایی را منتشر کند.

این رسانه در استفاده عناوین برای جبهه مردمی یمن نیز برخورد جالبی دارد و از عنوان «شورشیان یمن» برای آنها استفاده می‌کند. مخاطبان این رسانه از یاد نبرده‌اند که بی.بی.سی در اقدامی متفاوت، نیروهای گروهک داعش در سوریه را «پیکارجویان سوری» خطاب می‌کرد. بار معنایی متفاوتی که در نامگذاری‌های این رسانه انگلیسی برای دولت سابق یمن و جبهه مردمی این کشور در مقایسه با بحران‌های دیگر منطقه‌ای وجود دارد به روشنی از سیاست‌های رسانه‌ای این بنگاه خبری پرده برمی‌دارد.

الریاض، العربیه و الجزیره با همراهی بی.بی.سی می‌کوشند لباس جدید سیاست‌های پادشاه عربستان را چشمنواز نمایش داده و با انحراف افکار عمومی، اقدامات جنگی این کشور را به نفع منطقه نشان دهند، اما نباید فراموش کنند مخاطبان در عصر تازه رسانه‌ای، پویاتر از گذشته به دنبال کشف واقعیت هستند و شکسته شدن انحصار در روایت رویدادها با وجود رسانه‌های فراوان، اثرگذاری بر افکار عمومی را با پیچیدگی‌های بیشتری روبه‌رو کرده است.