کمبود مدرسه، زخم ناسور سیستان و بلوچستان

این آمار یعنی از هر 1000 فرد ساکن در این استان 227 نفر بی‌سوادند که بیشتر بار بی‌سوادی نیز بر جامعه زنان تحمیل شده است.

بخش قابل توجهی از جمعیت زنان در این استان بی‌سوادند چون فرهنگ حاکم بر این مناطق، سواد را برای زن غیرضروری می‌داند و حتی آن را برای مردها فضیلت نمی‌داند. در نتیجه بی‌سوادی در این مناطق عار و ننگ نیست بلکه صفتی رایج است که کسی از داشتنش احساس شرم نمی‌کند؛ علت اصلی وجود 125 هزار کودک بازمانده از تحصیل در این استان همین است.

بد ماجرا تداوم این فرهنگ و سرایتش به نسل جدید است، دخترانی که یا به اجبار از تحصیل منع می‌شوند و یا مثل گروهی از پسران، علاقه‌ای به باسوادشدن از خود نشان نمی‌دهند. مانع فرهنگی که از آن حرف می‌زنیم اینهاست که در مناطق محروم و مرزی همچنان با سرسختی پابرجاست.

اما نمی‌شود مشکل تداوم بی‌سوادی و تولید نسل بی‌سواد در این مناطق را فقط به موانع فرهنگی ربط داد چون محرومیت و نبود امکانات نیز پابه‌پای محدودیت‌های فرهنگی پیش می‌رود و پی‌در‌پی به نسل‌ها ضربه می‌زند.

در سیستان و بلوچستان 550 هزار دانش‌آموز وجود دارد که طبق آمارهای رسمی در 18 هزار کلاس درس تحصیل می‌کنند در حالی که 4000 کلاس درس نیز کم دارند. این کمبود مدرسه سبب شده تا استان سیستان و بلوچستان پایین‌ترین سرانه فضای آموزشی را در کشور داشته باشد به طوری که اگر این سرانه در استانی مثل یزد هشت متر به ازای هر دانش‌آموز است و میانگین کشوری 7.4 متر اعلام می‌شود، سهم هر دانش‌آموز در این استان 1.3 متر است و در منطقه چابهار این سرانه به 2 متر کاهش یافته است.

آمارهای اداره نوسازی و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان حاکی است در این استان 6700 کلاس درس تخریبی وجود دارد که هر آن بیم فرو ریختن سقف‌هایش می‌رود، کلاس‌های درسی که هر نم باران برایش فاجعه است و با ضعیف‌ترین لغزش زمین فرو خواهد ریخت. کمبود 4000 کلاس درس و وجود 6700 کلاس درس تخریبی، اما در حالی پابرجاست که در این استان 311 مدرسه نیمه‌کاره وجود دارد که بیش از هزار کلاس درس را شامل می‌شود. اگر این پروژه‌ها تکمیل شود دست‌کم یک‌چهارم مشکلات حل می‌شود، ولی چون بودجه مناسبی برای این کار وجود ندارد، این ساخت و سازها متوقف است.

البته بتازگی درهفدهمین جشنواره خیرین مدرسه ساز که مراسم افتتاحیه‌اش در چابهار برگزار شد خیرین 30 میلیارد تومان برای مدرسه‌سازی تعهد کردند که استاندار نیز قول داد 1.5 برابر این مبلغ را به مدرسه‌سازی در استان اختصاص دهد که اگر این دو گروه تمام و کمال بر سرقول خود بمانند بخشی از مشکلات حل خواهد شد.

کمبود مدرسه در استان‌های مرزی و محروم کشور جدی است، بویژه در سیستان و بلوچستان که متوسط فاصله دو روستا از هم 60 کیلومتر است و دسترسی سخت به مدارس بهانه خوبی برای ترک تحصیل است.