سیستان و بلوچستان؛ پیش به سوی توسعه

یکی از محرومیت‌های سیستان و بلوچستان، کمبود مراکز بهداشتی ـ درمانی و نیروی متخصص در این بخش است که در سال‌های گذشته رنج زیادی را بر مردم این خطه روا داشته است. اکنون مسئولان کشوری و استانی مصمم به رفع محرومیت در این زمینه هستند؛ به‌طوری که در دو مرحله، اقدامات و طرح‌های زودبازده و طرح‌های زیرساختی و درازمدت، گام‌هایی را برای رفع محرومیت در این زمینه برداشته‌اند. نوید این حرکت امیدبخش را هم سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت در سفری که دی‌ماه سال گذشته به این استان داشت، به مردم این خطه داد؛ آنجا که از تامین نیازهای فوری مراکز بهداشتی ـ درمانی سیستان و بلوچستان و همچنین بهبود سیمای سلامت آن در آینده نزدیک خبر داد.

وی که حدود یک هفته پیش نیز برای افتتاح دو بیمارستان تخصصی در منطقه سیستان به این استان سفر کرد، استقرار پایگاه‌های بهداشتی در حاشیه شهرها و شهرهای زیر 20 هزار نفر را یکی از برنامه‌های مهم وزارت بهداشت و درمان در آینده نزدیک عنوان کرد و گفت: در یک سال گذشته نیز مشکل کمبود پزشک در شهرستان‌های بالای ۲۰ هزار نفر رفع شده است که در مجموع تاکنون بیش از 150 هزار نفر از خدمات بهداشتی ـ درمانی بهره‌مند شده‌اند و با افتتاح و تکمیل پایگاه‌های مراقبت سلامت در این استان تا پایان شهریور امسال، بیش از 350 هزار نفر از خدمات بهداشتی برخوردار خواهند شد.

البته اقدامات انجام شده و در حال اجرای وزارت بهداشت سبب نشد وزیر بهداشت از مشکل کمبودهای بهداشتی و درمانی به عنوان معضل جدی این استان یاد نکند و خواستار تلاش مضاعف برای رفع این محرومیت استان نشود.

شاید همین نیاز به تلاش مضاعف و ورود تمام دستگاه‌های اجرایی و مردمی است که موجب شده علاوه بر اقدامات دولت در این بخش، نهادی همچون سپاه و بسیج نیز برای رفع محرومیت بهداشتی ـ درمانی استان اقدامی کنند، به‌طوری‌که علاوه بر اجرای طرح‌های زیرساختی و درازمدت، برنامه‌های امداد و درمان موقتی را نیز در دستورکار خود قرار داده‌اند.از جمله این برنامه‌ها احداث پنج بیمارستان صحرایی با امکانات و تجهیزات کامل و نیروهای پزشکی متخصص در نقاط مختلف این استان است که این بیمارستان‌ها در آینده‌ای نزدیک راه‌اندازی خواهند شد.

رئیس بسیج جامعه پزشکی استان سیستان و بلوچستان در این باره به جام‌جم می‌گوید: این بیمارستان‌ها در آینده‌ای نزدیک و در راستای حمایت از نیازمندان، در مناطق محروم استان برپا خواهد شد و برنامه راه‌اندازی هریک، کمی پیش از افتتاح به اطلاع مردم استان خواهد رسید.به گفته سرگزی، براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، بیش از ۲۸۰ نفر در قالب تیم پزشکی و فوق‌تخصصی در این بیمارستان‌ها حضور پیدا می‌کنند و کادر درمانی این بیمارستان‌ها علاوه بر خدمات پزشکی، آموزش کمک‌های اولیه و مشاوره پزشکی را نیز به مردم ارائه خواهند داد.

اشتغالزایی خانگی برای رفع محرومیت خانوارها

اما محرومیت سیستان و بلوچستان به بخش بهداشتی ـ درمانی محدود نمی‌شود. شاید بزرگ‌ترین مشکل و محرومیت مردم صبور این خطه مرزی، بیکاری و نبود ظرفیت‌های اشتغال است. خشکی هامون طی 15 سال گذشته، ده‌ها هزار صیاد، کشاورز و دامدار را در این استان بیکار کرد؛ در حالی که هیچ ظرفیت اشتغالزایی دیگری طی این سال‌ها ایجاد نشده تا جبرانی برای رفع این بیکاری وسیع باشد. بیکاری و مهاجرت بی‌رویه مردم این استان بویژه خطه سیستان را طی سال‌های اخیر به دنبال داشته است. حال گرچه مسئولان درصدد جبران این عقب‌ماندگی از طریق اجرای طرح‌های بزرگ و زمانبر در حوزه‌های معدن، صنعت، بنادر و بازارهای مرزی برآمده‌اند، اما اجرای طرح‌های زودبازده همچون طرح‌های اشتغال خانگی می‌تواند به عنوان مسکن و مرهم و عاملی برای تامین معیشت خانوارها در شرایط کنونی مفید واقع شود؛ مساله‌ای که مسئولان و نهادهایی همچون بسیج و سپاه در تلاش برای انجام آن هستند.

در همین زمینه، مسئول بسیج سازندگی سپاه سلمان سیستان و بلوچستان به اجرای طرح‌هایی در راستای اشتغالزایی در این استان اشاره می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: اعتباری بالغ بر 18 میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های اشتغالزایی زودبازده در 28 حوزه نظیر دامداری، پرورش مرغ بومی، بلدرچین، زنبور عسل، پرورش ماهی، تولید محصولات گلخانه‌ای و ساخت صنایع دستی اختصاص یافته است که اجرای این طرح‌ها در راستای تامین معیشت و ارتزاق خانوارهای محروم خواهد بود.

سرهنگ پاسدار، علی‌اکبر جعفری با اشاره به این که اعتبار تخصیص یافته به صورت وام قرض‌الحسنه و صرفا برای ایجاد کارآفرینی در حوزه‌های تعریف‌شده به متقاضیان اعطا می‌شود، می‌افزاید: علاوه بر طرح مذکور، اقدامات دیگری در چند منظور از جمله تسهیل در ازدواج جوانان از طریق اعطای وام با بهره 4 درصد و فراهم کردن زمینه اشتغال آنان در حال انجام است.

وی یادآور می‌شود: به این منظور چندی پیش نمایشگاهی از 16 دستگاه کوچک صنعتی برای فراهم کردن شرایط اشتغال‌های خانگی برپا و از متقاضیان جویای کار خواسته شد با سفارش این دستگاه‌ها که شامل پودرکن ضایعات، تبدیل ضایعات کشاورزی به خوراک دام، صنایع فرآوری کوچک همچون خشک‌کننده محصولاتی همچون آلو و زردآلو، دستگاه‌های بسته‌بندی محصولات مختلف و دستگاه‌های روغن‌گیر می‌شود، برای خود اشتغال خانگی فراهم کنند.

به گفته این مسئول، خرید این دستگاه‌ها برای متقاضیان از طریق اعطای وام 4 درصد صورت خواهد گرفت، درضمن بازاریابی برای فروش محصولات نیز به عهده این نهاد خواهد بود. در واقع این نهاد، هم دستگاه را برای متقاضیان خواهد خرید و هم محصولات آنها را جمع‌آوری می‌کند و به فروش می‌رساند.

مسئول بسیج سازمان مرکزی سیستان و بلوچستان همچنین از اجرای طرح‌های دیگری در جهت محرومیت‌زدایی در استان خبر می‌دهد و یادآور می‌شود: امسال مبلغی بالغ بر 50 میلیارد تومان از سوی سپاه برای اجرای طرح‌های مختلفی همچون برق‌رسانی، آبرسانی، ساخت جاده و مسجد، طرح‌های عام‌المنفعه و پروژه‌های عمرانی اختصاص یافته است که این طرح‌ها عمدتا در مناطق روستایی، محروم و صعب‌العبور و به منظور ایجاد امنیت پایدار در مرز اجرا خواهد شد.

سرهنگ پاسدار، جعفری اجرای طرح‌های سوادآموزی را یکی دیگر از اقدامات سپاه در راستای محرومیت‌زدایی در این استان عنوان می‌کند و یادآور می‌شود: بر اساس سرشماری سال 90 این استان حدود 400 هزار نفر بی‌سواد دارد که طرح‌هایی طی چند سال اخیر برای سوادآموزی این قشر انجام شده و اکنون نیز متعهد شده‌ایم 30 هزار نفر را طی سه سال و با کمک آموزش و پرورش و نهضت سوادآموزی باسواد کنیم که این طرح از امسال آغاز می‌شود و بر اساس آن هر سال ده هزار نفر در سنین 10 تا 49 سال شناسایی شده و تحت پوشش و آموزش قرار خواهند گرفت.

نگاه امنیتی به استان تغییر کند

در همین حال براهویی، مدیر روابط عمومی استانداری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با جام‌جم از اجرای طرح‌های بلندمدت در بخش‌های مختلف خبر می‌دهد و می‌گوید: برای رفع اساسی محرومیت در این استان، اجرای طرح‌هایی در زمینه راه، راه‌آهن، فعال‌سازی بیشتر بنادر از جمله بندر چابهار، گازرسانی به تمام نقاط استان، بهره‌گیری از ظرفیت معادن استان و توجه به بخش کشاورزی و استفاده بیش از پیش از بازارچه‌های مرزی در دستورکار است که اجرای بسیاری از این طرح‌ها هم‌اکنون آغاز شده و پیگیری مسئولان اجرایی استان برای اجرای بقیه طرح‌ها نیز ادامه دارد.البته اجرای بسیاری از این طرح‌ها مستلزم ورود بخش خصوصی به این حوزه‌هاست که آنچه تاکنون مانع حضور جدی آنان به سرمایه‌گذاری در این استان شده است، نگاه امنیتی به سیستان و بلوچستان است؛ امری که علی اوسط‌هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان چندی پیش در این باره گفت: رویکرد دولت و مردم به سیستان و بلوچستان باید از امنیتی به فرهنگی تغییر یابد؛ زیرا متاسفانه تاکنون چهره مناسبی از این استان ارائه نشده و همین چهره نامناسب، فرصت‌های اقتصادی و کارآفرینی بسیاری را از این استان دور کرده است. به طور مثال اکنون مرزهای استان یک فرصت بزرگ اقتصادی است که نباید امنیتی به آن نگاه کرد. مرز باید در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و از همه مهم‌تر اقتصادی اثرگذاری‌اش را بر مردمان این دیار داشته باشد.به گفته وی، اکنون تمام ظرفیت‌ها برای توسعه روابط اقتصادی در مرزها مهیا است و باید با تدابیر و برنامه‌ریزی‌های کاربردی، شرایط توسعه تجارت در منطقه با استفاده از کریدور چابهارـ میلک به بهترین شکل فراهم شود. مرزهای سیستان و بلوچستان بهترین راهکار توسعه‌ای است و باید در راه بهره‌برداری کاربردی از این ظرفیت، بخش خصوصی نیز پابه‌پای دولت حرکت کند.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران