راه دراز بازیگر شدن در رادیو

این هفته تصمیم گرفتیم نگاهی به ویژگی‌های بازیگری در نمایش‌های رادیو بیندازیم و با چند هنرمند در این زمینه گفت‌وگو کنیم. طبیعی است که در این گفت‌وگوها بحث به ویژگی بازیگرانی که در نمایش‌های رادیویی ظاهر می‌شوند نیز کشیده است.

متخصص: بازیگری در رادیو به مطالعه نیاز دارد

فریبا متخصص از شناخته‌شده‌ترین هنرمندان عرصه نمایش‌های رادیویی است که در سینما و تلویزیون حضور فعالی داشته است. او کار هنری خود را از سال60 با حرفه تئاتر آغاز کرده و این روزها حضوری جدی در نمایشنامه‌های رادیویی دارد، درباره ویژگی‌های بازیگر خوب در رادیو می‌گوید: استفاده درست از واژه‌های فارسی و صداقت در کلام گوینده یا بازیگر از مهم‌ترین نکاتی است که یک فرد برای فعال بودن در حوزه بازیگری رادیو باید آن را انجام بدهد. یک بازیگر باید خودش را شخصیتی از نمایشنامه فرض کند تا شنونده هم بتواند آن را به وسیله قوه تخیل در ذهنش بسازد؛ زیرا در این رسانه به دلیل نبود تصویر، بازیگر حتما باید با میکروفن هماهنگ باشد تا کلام‌هایش را به‌طور منظم و بدون وقفه بازگو کند.

او ادامه می‌دهد: بالاخره با وارد شدن به این حوزه پس از چند سال می‌توان به مهارت‌های رادیویی پی برد و طبق آنها جلو رفت. بازیگرانی که این روزها در نمایش‌های رادیویی حضور دارند پس از گذشت چند سال فعالیت توانسته‌اند مهارت‌های خودشان را به دست بیاورند و به‌دلیل نبودن تصویر به این مساله پی برده‌اند که صدای خودشان را باید مطابق با فضای نمایشنامه تطبیق بدهند.

متخصص درباره ورود جوانان به این عرصه نیز می‌گوید: ما هم روزی جوان بودیم، اما پس از تلاش‌های بسیار زیاد وارد این حرفه دوست‌داشتنی شدیم. الان هم به نظر من افراد قدیمی رادیو و تلویزیون باید برای ورود جوان‌های علاقه‌مند به این حرفه کمک کنند. البته از این افراد علاقه‌مند می‌خواهم که در کنار شغل اولشان به حرفه گویندگی و بازیگری مشغول شوند؛ زیرا این کار شرایط مالی خوبی ندارد و حتما باید از شغل اصلی‌شان بتوانند خودشان را تامین کنند تا دغدغه مالی نداشته باشند.

وی در توضیح بیشتر این موضوع می‌گوید: به افرادی که می‌خواهند تمام تمرکزشان را روی این کار بگذارند پیشنهاد می‌کنم حتما ساعت‌ مطالعه شان را افزایش دهند و درکنار خواندن کتاب‌های علمی، حتما از افراد قدیمی که تجربه زیادی در این زمینه کسب کرده‌اند کمک بگیرند. شرکت این دسته افراد در کلاس‌های فن بیان با حضور استادان بزرگ، یکی از بهترین راه‌ها برای کسب دانش گویندگی و بازیگری در رادیوست.

مهیمنی: تمرکز دقیق حرف اول را می‌زند

نازنین مهیمنی که تا چندی پیش گوینده برنامه «جمعه ایرانی» بود با اشاره‌ای به تکنیک‌های بازیگری در رادیو می‌گوید‌: بازیگر خوب در رادیو باید بسیار باهوش باشد. به نوعی می‌توان گفت هوش و استعداد نقش مهمی در این زمینه دارد که فرد باید از آن برخوردار باشد. در رادیو به دلیل نداشتن تصویر، بازیگران حتما باید تمام تمرکز خودشان را روی نمایشنامه‌ها بگذارند تا همانند یک فیلم سینمایی بتوانند به شنوندگان معنای اصلی داستان و شخصیت‌ها را بفهمانند.

او ادامه می‌دهد: کسانی که می‌خواهند وارد این عرصه بشوند، حتما باید دانش خود را به وسیله مطالعه کتاب‌های تاریخی و نمایشنامه‌نویسی بالا ببرند.

مهیمنی درباره ویژگی‌های گویندگی برای رادیو می‌گوید: در گویندگی فن بیان و تمرکز حرف اول را می‌زند؛ زیرا در پخش زنده برنامه‌های رادیو ممکن است هزاران اتفاق بیفتد و گوینده باید با آن مهارت‌هایی که دارد؛ نگذارد شنونده به نقص برنامه پی ببرد و تمام ایرادات را به نحو احسن رفع کند.

مهیمنی اضافه می‌کند: عده‌ای از افراد، استعداد ذاتی در این زمینه دارند و باتوجه به علاقه درونیشان حتما در این حرفه موفق می‌شوند. افراد تازه‌کار برای شروع فعالیتشان باید نقش‌های کوتاهی را بازی کنند تا با توجه به گذشت زمان و پی بردن به مسائل بیشتر در این زمینه بتوانند حضور فعالی در نمایش‌های رادیویی داشته باشند.

این بازیگر نمایش‌های رادیویی تصریح می‌کند: متاسفانه افراد زیادی وارد این حرفه شده‌اند که بدون هیچ دانشی شروع به اجرای برنامه زنده می‌کنند، اما امیدوارم با مدیریت جدید، وضع کارها بخوبی جلو برود.

این هنرمند رادیو با اشاره به تغییرات مدیریتی که در رادیو اتفاق افتاده، می‌گوید: خیلی خوشحال هستم که خانم آبروانی تغییرات جدیدی را به وجود آورده‌اند. امیدوارم با عوض شدن مدیران، دستمزد بازیگران رادیو هم افزایش پیدا کند تا ما شاهد آثار بهتری در این زمینه باشیم.

فضل‌اللهی: لزوم پرورش استعداد بازیگری درون

شمسی فضل‌اللهی هم از برترین بازیگران عرصه نمایش رادیویی است که البته مخاطب بیشتر او را با آثار سینمایی و تلویزیونی‌اش می‌شناسد. او فعالیت خود را از سال 39 به صورت جدی در عرصه رادیو شروع کرده و یکی از پیشکسوت‌های رادیو به شمار می‌رود این هنرمند درباره ورود به عرصه بازیگری رادیو می‌گوید: آن دسته از افرادی که بتازگی می‌خواهند کارشان را با بازیگری در رادیو شروع کنند، حتما باید در رابطه با رشته بازیگری معلومات بالایی را کسب کنند و در کنار آن حوصله زیادی هم داشته باشند. مجموعه‌هایی که بخوبی جلو می‌رود و اعضای آن همیشه باهم هماهنگ هستند؛ قطعا با استقبال خوبی رو‌به‌رو می‌شود و این دسته از افراد تازه‌کار هم باید با کسب کردن تجربه‌های مربوط به این حرفه خود را مطابق با آن جلو ببرند.

وی در ادامه می‌گوید: شرکت در کلاس‌های فن بیان هم خوب است، اما اول از همه باید بازیگری در ذات انسان وجود داشته باشد تا بتواند آن را پرورش بدهد.

فضل‌اللهی با اشاره به ورود جوان‌های تازه‌کار به عرصه رادیو توضیحاتی می‌دهد: ما با تاسیس شبکه رادیویی نمایش توانستیم به تولید نمایش‌‌های جذاب بپردازیم و آن سوژه‌های تکراری را که در بیشتر شبکه‌ها پررنگ شده بود با گذشت زمان محو کنیم.

من در این رابطه توصیه‌ای به جوان‌ها دارم که حتما نباید کارشان را با بازیگری شروع کنند؛ زیرا نویسندگی در این حرفه یکی از بهترین شغل‌هایی به شمار می‌رود که علاوه بر داشتن آرامش زیاد، گستره تازه‌ای در برابر مشتاقان این حرفه باز می‌کند، واقعیت این است که رادیو کمبود بازیگر ندارد و می‌توانم بگویم که نوشتن متن‌های نمایشی برای کسب تکنیک‌های بازیگری هم به افراد کمک می‌کند.

فضل‌اللهی خاطرنشان می‌کند: خیلی خوشحال هستم که رادیو نمایش با داستان‌های زیبایش می‌تواند نظر شنوندگان را به خود جلب کند. این شبکه حتما باید داستان‌های جذاب و شنیدنی خودش را آماده داشته باشد تا قصه‌ها برای شنونده معنای تازگی بدهد.

مولایی: بازیگران در رادیو برای نقش پول نمی‌دهند!

اکبر مولایی این روزها در نمایش تئاتر «خانه احمق‌ها» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی داریوش شهبازی حضور دارد.

او درباره بازیگری در نمایش‌های رادیویی می‌گوید: متاسفانه این روزها ما برای رادیو، سینما و تلویزیون یک بازیگر جداگانه داریم و آنها در دیگر رسانه‌ها به فعالیت نمی‌پردازند. بنده با این روند بسیار مخالف هستم؛ زیرا بازیگر باید خودش را در تمام عرصه‌ها محک بزند تا تکنیک‌های آن مدیوم را یاد بگیرد، اگر بخواهیم به بازیگری در رادیو بپردازیم یکی از اصلی‌ترین نکته‌ها تمرین بیان برای بازیگر در رادیو است؛ چون صدا همانند قبل دیگر برای حضور در حرفه بازیگری مورد توجه نیست و آنچه مورد توجه زیادی قرار می‌گیرد، فرا گرفتن فن بیان خوب است. بازیگرانی که بتازگی می‌خواهند وارد این حرفه شوند، حتما باید تمرین‌های روزانه و هفتگی خود را در زمینه فن بیان داشته باشند تا قدرت خلاقیت و تجسمشان را بالا ببرند.

مولایی ادامه می‌دهد: تکنیک کار در رادیو به میکروفن مربوط می‌شود و بازیگران قدیمی باتوجه به مهارت‌های گذشته می‌دانند که چطور تن صدایشان را با این وسیله هماهنگ کنند. متاسفانه عده‌ای فکر می‌کنند گوینده و بازیگرها جلوی میکروفن نشسته‌اند و براحتی مشغول خواندن متن شده‌اند، اما از نظر من یکی از سخت‌ترین شغل‌ها در رسانه که تمرکز زیادی می‌خواهد، همین بازیگری در رادیو است. مولایی بااشاره‌ای به علاقه جوان‌ها برای ورود به این حرفه می‌گوید: جوانانی که می‌خواهند حرفه ما را دنبال کنند، باید تمرینات ابتدایی را انجام دهند و حتما شناخت کافی از نویسندگان رادیویی داشته باشند. مطالعه زیاد و تماشای فیلم یکی از مهم‌ترین کارهایی به شمار می‌رود که می‌تواند به یک فرد کمک کند تا تکنیک‌های صحیح را یاد بگیرد.

مولایی می‌افزاید: متاسفانه بازیگران رادیو از حمایت زیادی برخوردار نیستند و نسبت به دیگر حرفه‌ها دستمزد کمی دریافت می‌کنند و به‌دلیل پرداخت کم، فقط به دلیل عشقشان در این عرصه مشغول به کار هستند. عده زیادی بودند که فقط دو سال در رادیو فعالیت و ادامه کارشان را به تلویزیون و سینما منتقل کردند تا به دستمزدشان اضافه شود.

امروزه برخی افراد در سینما و تلویزیون پول می‌دهند تا در سکانسی به ایفای نقش بپردازند، اما باید بگویم که در رادیو چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، درواقع تا خودتان با تمرین از شروع نمایش‌های کوتاه شروع نکنید، نمی‌توانید در این هنر به فعالیت بپردازید.

محمد‌حسین داوودی / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)