تخریب تپه‌ تاریخی بهبهان

در حالی که معلوم نیست چه کسانی و با چه هدفی به تخریب این تپه تاریخی که سال 79 به ثبت نیز رسیده، اقدام کرده‌اند اما برخی اهالی منطقه اعلام کردند شاهد ورود لودر و تخریب به دست عوامل ناشناس در این محوطه بوده‌اند، در عین حال این تخریب ممکن است از سوی کشاورزان برای تسطیح تپه و کشت صورت گرفته باشد. این تخریب در حالی رخ داده است که این روزها دست درازی به ‌ محوطه‌های باستانی بویژه در استان خوزستان از سوی عوامل مختلف و حتی برخی گروه‌های ناشناس، شرایط میراث‌فرهنگی این منطقه را به مرز هشدار رسانده است.

مجتبی گهستونی، کارشناس میراث فرهنگی استان خوزستان در این باره گفت: برخی عوامل ناشناس شبانه و به‌طور ناگهانی تپه خندق بهبهان را که در میان اراضی گندم واقع شده با لودر تخریب کردند و اکنون تپه خندق با عمق سه تا شش متر و طول 20 متر تبدیل به کانالی بزرگ شده است.

وی افزود: با این‌که یگان‌حفاظت پس از تخریب محوطه بسرعت وارد عمل شد و اداره میراث‌فرهنگی استان طرح دعوی و شکایت خود را اعلام کرده و نیروی انتظامی منطقه نیز وارد عمل شده، هنوز این عوامل شناسایی نشده‌اند.وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما، با اشاره به نبود نیروهای یگان حفاظت در این منطقه گفت: اگر میراث فرهنگی در این منطقه یگان حفاظتی داشت، اکنون چنین مشکلی پیش نمی‌آمد.

گهستونی عامل اصلی تخریب محوطه‌های تاریخی را نبود محافظ دانست و افزود: به همین دلیل است که ما مرتب شاهد تخریب چنین مناطقی از سوی عوامل ناشناس هستیم.

وی بر ضرورت حفاظت تدریجی از این مناطق تاکید کرد و گفت: شهرستان بهبهان در واقع یک کارگاه باستان‌شناسی است و تعداد زیادی از این محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی در این شهرستان وجود دارد، بنابراین لازم است تعیین حریم این محوطه‌ها در دستور کار میراث فرهنگی قرار گیرد، زیرا با تعیین حریم این محوطه‌ها می‌توان تا حدودی مانع این معضلات شد.

این کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به این‌که چرا با گذشت نزدیک به یک ماه از این تخریب تاکنون عوامل آن شناسایی نشده‌اند، تصریح کرد: تاکنون هر زمان که چنین اتفاقی در بناهای تاریخی دیگر رخ می‌داد نشانه‌هایی از عوامل تخریب‌کننده وجود داشت، ولی در این مورد براحتی نمی‌توان گفت به دست چه کسانی تخریب شده است کشاورزان نیز می‌گویند افرادی را دیده‌اند، ولی توضیحی نمی‌دهند و حاضر هم نیستند که شهادت بدهند.

گهستونی درباره اقدامات لازم برای نجات‌بخشی این تپه گفت: اگر میراث فرهنگی استان بخواهد می‌تواند این محوطه را از نابودی نجات دهد یا این‌که به همین شکل تپه را به حال خود رها کند.

امیرمنصور صفوت، رئیس میراث فرهنگی و صنایع دستی شهرستان بهبهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم با اشاره به این‌که بحث تخریب محوطه‌های تاریخی موضوع جدیدی نیست و بارها رخ داده است، گفت: از نظر ما احتمال دارد که تپه توسط کشاورزان تخریب شده باشد؛ زیرا اکنون یکی از مشکلات ما در شهر بهبهان، وجود زمین‌های کشاورزی است که اغلب در حاشیه این محوطه‌های تاریخی وجود دارد. غیر از این منطقه مناطق دیگری نیز در این شهر وجود دارد که جزو محوطه‌های تاریخی محسوب می‌شود و کشاورزان نیز در آن مناطق کشت می‌کنند، ما حتی بارها آنها را از کشت در این مناطق منع کردیم، ولی فایده‌ای نداشته است و آنها همچنان به کار خود ادامه می‌دهند.

ضرورت تعیین حریم تپه خندق

وی بر ضرورت تعیین حریم این مناطق تاکید کرد و افزود: چنانچه این محوطه‌ها تعیین حریم شود، آن وقت ما براحتی می‌توانیم مانع دست‌درازی سودجویان به این مناطق شویم.

صفوت ادامه داد: ما تنها کاری که تاکنون برای حفاظت این مناطق انجام داده‌ایم، فرهنگسازی میان روستاییان و کشاورزان است تا آنها را نسبت به اهمیت این مناطق آگاه سازیم.رئیس میراث فرهنگی شهرستان بهبهان نسبت به اوضاع منطقه تاریخی ارجان که در ده کیلومتری بهبهان قرار دارد نیز ابراز نگرانی کرد و گفت: این نگرانی وجود دارد که این منطقه هم به سرنوشت تپه خندق دچار شود؛ زیرا ارجان نیز به لحاظ تاریخی از اهمیت بسیاری برخوردار است و چنانچه در سال‌های آینده در این منطقه کاوش‌های باستان‌شناسی صورت گیرد، احتمال این‌که بقایای یک شهر تاریخی در آن کشف شود، بسیار است. براساس شواهد تاریخی در این محوطه شهری با هزار نفر جمعیت زندگی می‌کردند.

وی درباره پیگیری تخریب تپه خندق گفت: اداره میراث‌ فرهنگی تخریب تپه خندق بهبهان را از طریق مراجع قضایی پیگیری می‌کند و با این‌که این تپه در ده کیلومتری پاسگاه بهبهان قرار دارد، اما هماهنگی‌های لازم انجام شده تا جلوی تعرض‌های دوباره گرفته شود.

این مقام مئول معتقد است، هرچند مراجع قضایی هنوز پاسخ روشنی نسبت به عوامل مخرب نداده‌اند، اما تحقیقات محلی در منطقه ادامه دارد.

شهرستان بهبهان یکی از شهرهای تاریخی کشور است که در آن محوطه‌های تاریخی بسیاری وجود دارد، اخیرا نیز طی یک عملیات باستان‌شناختی در شهرستان بهبهان، 180 محوطه و اثر باستانی شناسایی و ثبت شد.

از جمله کشفیات مهم این فصل تعداد چشمگیری محوطه‌ مربوط به دوره‌های مس ـ سنگی و اسلامی در دشت زیدون و شمار زیادی استودان در محدوده موسوم به تشان در شمال غربی دشت بهبهان است.