در این سالهایی که غلامرضا تختی از دنیا رفته، یک دنیا در خصوص او صحبت شده است. صحبت از مردانگی، مرام، پهلوانی، معرفت و خصوصیات اخلاقی این قهرمان. هم دورهایهای تختی و حتی آنهایی که او را ندیدهاند، تختی را الگوی اخلاقی خود قرار میدهند. مردی که در فینال مسابقات جهانی کشتی وقتی متوجه شد پای حریفش آسیب دیده، به پای مصدوم او حمله نکرد و از پای دیگر او زیر میگرفت.
خصوصیات اخلاقی و مردانگیهای تختی بود که او را تختی کرد. پهلوانی که لقب جهان پهلوان او فقط برای ما شهرت ندارد، بلکه شهرتش جهانی است. جهانی که به این پهلوان ایرانی احترام میگذارد و این کشتیگیر پر افتخار کشورمان را یک اسطوره میداند. امروز (سهشنبه، 17 دیماه 93) چهل و هفتمین سالگرد درگذشت جهان پهلوان تختی است. پهلوانی که بعد از گذشت 47 سال از مرگش هنوز هم فراموش نشده و هنوز هم بین رقیبانی که رفیقش بودند یادش زنده است.
جدیترین رقیب جهان غلامرضا تختی در دورانی که این پهلوان ایرانی در کشتی جهان آقایی میکرد، الکساندر مدودی بود که از مسابقات 1964 توکیو (ژاپن) تا 1971 صوفیا (بلغارستان) دوران قهرمانیاش را در شوروی سابق گذراند. این قهرمان 77 ساله که پس از فروپاشی شوروی، قهرمان ملی بلاروس شد مانند مرحوم غلامرضا تختی که در ایران یکی از بزرگترین ورزشکاران محسوب میشود، به بزرگترین قهرمان ملی کشورش تبدیل شد.
ماجرای دوستی تختی و مدود
تختی بین سالهای 1950 تا 1966 در کشتی قهرمانی و پهلوانی جهان آقایی کرد. در این سالها او بارها با حریفان مختلفی روبهرو شد اما شاید تنها کسی که میتوانست رقابتی جدی با تختی داشته باشد، مدود بود که رابطه بسیار خوبی هم با تختی داشت. رابطه خوب مدود و تختی از زمانی آغاز شد که در مسابقات 1962 تولیدو (ایالت متحده آمریکا) این دو کشتیگیر به فینال وزن 97 کیلوگرم رسیدند.
زمانی که مدود میخواست به روی تشک کشتی بیاید نگران پای مصدومش بود که در مسابقه برای او مشکلساز میشود اما تختی در فینال حتی یک بار هم به پای مصدوم حریفش حمله نکرد تا خود به مدال نقره برسد و گردنآویز طلا برای مدود شود. طلایی که در اخلاق و پهلوانی قطعاً به تختی رسید.
روایت مدود از مبارزه با تختی با پای مصدوم
الکساندر مدود که این روزها به لحاظ جسمانی هم حال و روز خوبی ندارد، در گفتوگو با خبرنگار ورزشی تسنیم در ارتباط با غلامرضا تختی فقط به گفتن یک جمله اکتفا کرد و گفت: «تختی یک مَرد و پهلوان واقعی بود، او میتواند الگوی بسیار خوبی برای ورزشکاران باشد. من رابطه خوبی با تختی داشتم».
این کشتیگیر سابق شوروی روایت جالبی هم از فینال مسابقات 1962 تولیدو دارد. وی پیشتر در مصاحبهای در این خصوص گفته بود: «در تولیدو (1962) تختی و من دیدار نهایی را برگزار کردیم. در جریان این مسابقات، پای راستم به شدت ضرب خورده و روحیهام را خراب کرده بود. فکرم متوجه تختی بود که باید با این پای مصدوم با او مبارزه میکردم».
وی افزود: «تا آن زمان از خصوصیات اخلاقی، رفتار و کردار انسانی و والای تختی خبر نداشتم اما در آنجا به عظمت، انسانیت و جوانمردی تختی پی بردم و تحت تاثیر آن قرار گرفتم. او که شنیده بود پای راستم ضرب دیده با این پا به خوبی مدارا کرد و هرگز نخواست با هجوم به این پا من را اذیت کند. تختی تا آخرین لحظه، مردانه و تمیز کشتی گرفت و از پای ناراحت من اصلا استفاده نکرد. او با این کارش نشان داد که یک قهرمان به معنای واقعی است. بعد از این جریان، ما دو دوست صمیمی شدیم».
پیشکسوت کشتی بلاروس گفت: «تختی همیشه مرا دوست داشت. او ملت خودش را هم دوست میداشت و فکر میکنم تختی اصلا برای ملتش زندگی میکرد. آشنایی با او برای من افتخار بزرگی به حساب میآید. تختی بسیار خوب و فنی کشتی میگرفت و من چیزهای زیادی از او آموختم. ما روی تشک دو حریف سختکوش بودیم و در خارج از تشک دو دوست جدانشدنی. تختی میتواند الگوی خوبی از نظر ورزشی و اخلاقی برای جوانان شما باشد».
خانه کشتی ایران و خانه کشتی مدود
از بزرگی و پهلوانی تختی هرچقدر بگوییم کم است. هرچقدر او تعریف و تمجید شود شاید بزرگیاش را نشان ندهد. در ایران ورزشگاهها و سالنهای زیادی به نام جهان پهلوان تختی ثبت شده است. تندیس تختی هم سالها پیش ساخته و مقابل خانه کشتی ایران نصب شد. مدود که برای بزرگداشت تختی بارها به ایران سفر کرده، در یکی از سفرهایش و در بازدید از خانه کشتی ایران وقتی تندیس او را دید اشک ریخت و گفت: «کسانی که "غلامرضا" را میشناسند میدانند این مجسمه برایش خیلی کوچک است.»
این صحبتها در حالی از سوی مدود گفته شده که در بلاروس هم یک خانه کشتی به نام او ساخته شده است. خانه کشتی مدود در بلاروس، شهر مینسک و خیابان ماسالا ساخته و به نام این قهرمان ثبت شده است و رقیب و رفیق قدیمی تختی برای اینکه یاد و خاطره جهان پهلوان را زنده نگه دارد، عکسهایی از خودش به همراه تختی را در این سالن گذاشته است.
خانه کشتی مدود بیشتر از اینکه محلی برای برگزاری مسابقات کشتی باشد، موزه افتخارات مدود است. در این خانه کشتی عکسهایی هم از مرحوم غلامرضا تختی وجود دارد که نشان دهنده احترام بلاروسیها به پهلوان ایرانیها است.
تصاویر گرفته شده توسط خبرنگار تسنیم از خانه کشتی مدود و موزه افتخارات این کشتیگیر که سالها رقیب و دوست مرحوم غلامرضا تختی بود را در زیر مشاهده میکنید:
(تسنیم)
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد