فیلم های توقیفی زمانِ احمدی نژاد

اول


وقتی حسن روحانی نامزد ریاست جمهوری انتخابات یازدهم ریاست جمهوری شد، در حوزه فرهنگ و هنر وعده هایی داد که برخی از آن وعده ها به طور اخص سینمایی بود:

- به حداقل رساندن کنترل ها در حوزه سینما

- واگذاری ممیزی و امور سینما به تشکل های سینمایی و سینماگران متخصص

- بازگشایی خانه سینما در ماه اول

- تشکیل نظام صنفی سینمایی و واگذاری امور سینما به این تشکل ها

بازگشایی خانه سینما محقق شد و این یکی از پیروزی های دولت روحانی در بدو کار بود. بحران خانه سینما، یک بحران دولت ساخته بود که توسط دولت روحانی این بحران حل شد تا تصویری از تدبیر و امید برای سینماگران که در انتخابات و کمک به جذب آرا به روحانی کمک کرده بودند، شکل گیرد اما هنوز از میان 10 وعده فرهنگی - هنری، تنها همین مورد محقق شده است و بقیه وعده ها یا در دست پیگیری است یا مسکوت مانده است.

دوم

یک کمد در اتاق معاونت سینمایی است که کسی سمت آن نمی رود. جواد شمقدری معاونت سینمایی پیشین وقتی در حال تحویل اتاق به حجت الله ایوبی بود، درباره این کمد و آنچه که در آن هست چیزی نگفت. معمولا این کمد کارکرد انتخاباتی هم دارد، یا اگر قرار باشد صدای گروهی را بخوابانند یا برعکس گروهی را زجر دهند تا خون دل بخورند در این کمد باز می شود اما خب چاره چه بود، به هر حال باید تکلیف آن کمد هم روشن شود.

کمدی انباشت شده از محفظه های دایره شکل فیلم های 35 میلیمتری و دیجیتال که اصطلاحا توقیفی نام دارند! نه در زمان گذشته، نه در زمان حال و حتی پیش بینی می شود نه در زمان آینده این کمد این حجم از فیلم های توقیفی را به خود ندید و نمی بیند و نخواهد دید. به حداقل رساندن کنترل ها در حوزه سینما و واگذاری ممیزی و امور سینما به تشکل های سینمایی و سینماگران متخصص از جمله وعده های روحانی بود که بعد از اینکه در این کمد باز شد، مطرح شد.

از نمونه های سر از کمد بیرون درآورده می توان به «خانه پدری» کیانوش عیاری و «قصه ها» رخشان بنی اعتماد اشاره کرد که از جمله فیلم هایی بودند که در زمان احمدی نژاد ساخته شدند و در زمان روحانی نمایش داده شدند اما هنوز فیلم هایی هستند که در آن زمان ساخته شدند و پیگیری برای اکران آنها به این زمان موکول شد.

حالا در این گیرودار و بحران اکران سینمایی و توقیف به جا مانده از زمان احمدی نژاد، یکباره تکلیف فیلم هایی هم که در این زمان ساخته شدند با مشکل روبرو شد. از میان این فیلم ها می توان به «ماهی و گربه» شهرام مکری و «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان اشاره کرد.

«ماهی و گربه» در بخش نوعی تجربه جشنواره فجر به نمایش درآمد و اکران محدود خود را سپری می‌کند اما «عصبانی نیستم» حاشیه های بیشتری را به همراه داشت. نمایش این فیلم در جشنواره سال گذشته با واکنش های افراطیون روبرو شد و کار به جایی رسید که در پایان جشنواره وقتی از این فیلم به عنوان فیلم منتخب جشنواره نام برده می شد، ناگهان تحت تاثیر لابی های همان افراطیون و طرفداران کلیددار همان کمد، جوایز به فیلم دیگری اهدا شد.

فشارها همچنان ادامه دارد و حتی با اصلاحاتی که روی فیلم صورت گرفته است و مجلس شورای اسلامی هم چراغ سبز برای نمایش آن داده است، اکران این فیلم همچنان به تعویق می افتد.

سوم

تدبیر این بود که خب حالا که در کمد باز شده است، باید چاره ای اندیشید. سال گذشته تعدادی از فیلم های این کمد در سالن سینمایی وزارت ارشاد برای اهالی رسانه به نمایش گذاشته شد تا با نظرسنجی از ایشان و بررسی کم و کیف اکران عمومی، بار این کمد سبک تر شود.

در میان فیلم هایی که به نمایش گذاشته شد، تنها یک فیلم براساس این سازوکار پروانه اکران عمومی دریافت کرد اما نه تنها اکران بقیه فیلم ها متوقف شد که خبری هم از سرنوشت فیلم های به نمایش درآمده برای این جمع نشد. با دو فیلم «قصه ها» و «خانه پدری» به عدد 14 فیلم که سر از کمد بیرون آورده اند می رسیم!

چهارم

گو اینکه برخی از تصمیم گیری ها درباره فیلم های سینمایی ایران خارج از وزارت ارشاد گرفته شده و می شود و وزارت ارشاد امروز نمی تواند کاری از پیش ببرد؛ تازه اینها بخشی از آثار بیرون آمده از کمد فیلم های توقیفی است. حالا باید منتظر ماند و دید کام سینماگران صاحب فیلم های توقیفی، شیرین می شود یا ...

«آشغال های دوست داشتنی»

چندی پیش خبر رسید محمدعلی پورمختار، رییس کمیسیون اصل 90 مجلس، در نامه ای خطاب به حجت الله ایوبی، معاون سینمایی وزارت ارشاد، خواستار جلوگیری از اکران فیلم های مرتبط با «فتنه 88» تا زمان رسیدگی به اعتراضات و شکایت مربوطه شده است. «آشغال های دوست داشتنی» امیرحسین یوسفی و «عصبانی نیستم» و «قصه ها» از جمله این فیلم ها هستند. «آشغال های دوست داشتنی» سال 91 ساخته شده است و به گفته بسیاری فیلمی برای آشتی ملی است.

«خرس» خسرو معصومی

این فیلم در سال 90 ساخته و در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم درباره رزمنده ای است که پس از سال ها اسارت وقت بازگشت متوجه می شود زندگی خصوصی اش دستخوش تغییر شده است. سال گذشته همین حوالی بود که معصومی برای این فیلم توقیف شده درخواست پروانه نمایش داده بود و خبر از این داده بود که تلاش می کند این فیلم با کمترین ممیزی به اکران برسد اما هنوز خبری از رفع توقیف این فیلم نیست. معصومی گفته بود: «این فیلم برای بازه زمانی خاصی ساخته نشده و دلم روشن است که این فیلم بالاخره اکران می شود.»

«گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی کیا

«به رنگ ارغوان» خون به دل حاتمی کیا کرد. اکرانش با مشکل روبرو شده بود و یک طرف ماجرا هم وزارت اطلاعات وقت دولت اصلاحات بود. مشکل فیلم در زمان احمدی نژاد حل شد اما چه کسی فکرش را می کرد که کارگردانی که به نظر رابطه خوبی با مدیران سینمایی زمان احمدی نژاد داشت، فیلمش در همان زمان توقیف شود. فیلم سال 89 ساخته شد و در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم درباره سال 88 است.

«پاداش» کمال تبریزی

شش سال از توقیف این فیلم می گذرد و می توان تبریزی را در این فهرست رکورددار دانست. نمایش «پاداش» در همین کارگروه با اعتراض تبریزی هم روبرو شد. فیلم داستان یکی از مدیران دولتی است که به ماموریت های خارجی می رود اما برای پاداش او را به سفر حج می فرستند، اما در این سفر... از این فیلم با عنوان «مارمولک 2» هم نام برده می شود. «کتاب قانون» و «مارمولک» دو فیلم دیگر تبریزی هستند که با حواشی بسیاری وقت اکران روبرو شدند.

«صد سال به این سال ها» سامان مقدم

هشت سال از توقیف این فیلم می گذرد. فاطمه معتمد آریا بازیگر نقش زنی به نام ایران است که سامان مقدم، سی و چند سال از زندگی او را در گذشته به تصویر می کشد. این فیلم قرار بود که بهار سال 89 به نمایش درآید اما هنوز...

«بلوک 9 خروجی 2» علیرضا امینی

این فیلم حکایت زن و شوهری است که چند سال از جدایی شان می گذرد اما بعد از مرگ مادربزرگ برای بهبود و سلامت روحی دخترشان به مسافرت می روند. این فیلم تنها به دلیل تلخ بودن یا شاید به دلایل نامعلومی از حضور در سی و دومین جشنواره فیلم فجر جا ماند.

«گس» کیارش اسدی زاده

این فیلم ساخته اول اسدی زاده است و در جشنواره سال گذشته رم ایتالیا جایزه بهترین بازیگران زن و مرد نوظهور را دریافت کرد. دو سال از توقیف این فیلم می گذرد.

«این یک رویاست» محمود غفاری

اتفاق جالبی برای این فیلم رخ داد. وقتی صدور پروانه نمایش این فیلم منتفی شد، به کارگردان اعلام شد تا درخواست پروانه ویدیویی برای عرضه فیلم در شبکه نمایش خانگی را به وزارت ارشاد ارائه کند تا این فیلم در این شبکه توزیع شود.

وزارت ارشاد برخلاف وعده های خود به این فیلم پروانه نمایش نداده است. فیلم درباره زندگی دختری جوان در تهران و مسائل مالی است که با آن دست به گریبان است.

این فیلم اول غفاری است و هنوز اکران عمومی نشده است. نکته جالب درباره این فیلم و دو فیلم بعدی که درباره شان می خوانید همین است که در محافل خصوصی نمایش داده شده اند اما به اکران عمومی نرسیده اند.

«پریناز» بهرام بهرامیان

در میان فیلم هایی که سر از کمد بیرون آوردند و در سالن سینمایی وزارت ارشاد به نمایش درآمد، تنها «پریناز» بود که توانست براساس این ساز و کار پروانه نمایش دریافت کند اما خبری از اکران آن هنوز نشده است.

دلیل توقیف این فیلم که موفق نشد نظر داوران را برای حضور در جشنواره سی و دوم فجر جلب کند اینگونه گفته شد؛ گریم غیرقابل قبول بازیگران و به خصوص بازیگر اصلی زن فیلم. فاطمه معتمد آریا ایفاگر نقش اصلی زن این فیلم است.

«مهمونی کامی» علی احمدزاده

این فیلم هم مانند دو فیلم قبلی ساخته اول کارگردان است. این فیلم مانند «گس» دارای مشکلاتی در پروانه ساخت بود. هر چند که گفته شدت مشکلات آنها مرتفع شده است اما همچنان خبری از نمایش این فیلم نیز نیست.

«سپید و سیاه» قاسم جعفری

فیلم درباره سال 88 است و یک سال روایت می شود. این فیلم پنج سال در توقیف به سر می برد و احتمالا یکی از همان فیلم هایی است که کمیسیون اصل 90 مجلس روی آن بحث دارد.

«نقش نگار» علی عطشانی

حضور ناصر ملک مطیعی در این فیلم دلیل توقیفش اعلام شد. حتی قرار بود این فیلم در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآید اما ناگهان از جدول نمایش خارج شد. (برترین ها به نقل از هفته نامه چلچراغ /حمید جعفری)