رفع خستگی در سایه آیتم‌ها

دوروی یک سکه

تا حرف از برنامه‌های آیتمی می‌شود، مجموعه‌های طنز به ذهن می‌آید. درست است که مجموعه‌های طنز سردمدار برنامه‌های آیتمی تلویزیون هستند و کار خود را از مدت‌ها پیش شروع کرده‌اند، اما برنامه‌های آیتمی منحصر به آنها نمی‌شوند، دیگر برنامه‌سازان تنها به دنبال این نیستند که به کمک برنامه‌های آیتمی، گل لبخند را به لب مخاطب بنشانند و ضرورت ساخت برنامه‌هایی با موضوعات مختلف را برای مخاطبانی که به دنبال برنامه‌های جدی هستند، درک کرده‌اند.

برای مثال می‌توان از برنامه‌های صبحگاهی نام برد که از بخش‌های متفاوتی تشکیل شده‌اند و مخاطبانی از گروه‌های سنی مختلف پای آن می‌نشینند یا می‌توان از برنامه‌های خانواده، برنامه‌های اجتماعی و ورزشی نام برد که در هر بخش از آن اتفاق تازه‌ای می‌افتد که ربط چندانی به بخش‌های قبلی ندارد و اگر بیننده بخشی از آن را از دست بدهد، گره کار را گم نمی‌کند. سرآمد این برنامه‌ها، برنامه سیمای خانواده است که از دهه 70 پخش آن شروع شده و از بخش‌های متنوعی مثل گفت‌وگو با کارشناسان، بخش نمایشی، آشپزی و گزارش شهری تشکیل شده است؛ ملغمه‌ای از موضوعات مختلف که دیدن تک‌تک بخش‌های آن می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد.

نیما کرمی، مجری برنامه صبحگاهی «صبحی دیگر» دراین باره می‌گوید: مردم حوصله گفت‌وگوهای بلند و بخش‌های کارشناسی بیش از ده دقیقه را ندارند. شادابی، امیدبخشی، انرژی و ارائه اطلاعات از مواردی است که باید در یک برنامه صبحگاهی باشد و هدف تنها آنتن پر کردن نیست و این‌که مهمانی بیاید و مدت طولانی مطالبی ارائه دهد و برود، اثرگذاری نخواهد داشت؛ بلکه باید مردم در برنامه‌های زنده مشارکت داشته باشند.

مثل سفری جذاب

اگر پای درددل آنهایی که برنامه‌های آیتمی را به دیگر برنامه‌ها ترجیح می‌دهند، بنشینید تنوع و وجود بخش‌هایی مختلف با موضوعات متفاوت را از جمله دلایل خود عنوان می‌کنند. این عده می‌گویند برنامه آیتمی مثل سفری است که راه آن طولانی است، اما خسته‌کننده نیست و مخاطب مثل راننده این سفر می‌تواند هر چند دقیقه در گوشه‌ای بایستد و پس از کمی استراحت به راه خود ادامه بدهد، بدون این‌که چیز خاصی را از دست بدهد. گاهی مخاطب از این‌که پای برنامه‌ای طولانی بنشیند، کلافه می‌شود. او دوست دارد برنامه‌ای را ببیند که هم لبخند را بر لب او می‌نشاند و هم مسائل آموزشی را مطرح کند، به شرطی که حرف خود را سریع بگوید و از گزافه‌گویی بپرهیزد مانند بیشتر برنامه‌های آیتمی.

گذشته از برنامه‌های طنز آیتمی که در هر قسمت موضوعی را دستمایه خود قرار می‌دهند و توانسته‌اند مخاطبان زیادی را با خود همراه کنند، در بین برنامه‌های جدی هم برنامه رادیو هفت مدتی است که طرفداران زیادی پیدا کرده است. این برنامه با گنجاندن آیتم‌های متنوع و کوتاه در ‌پی صید آن دسته از مخاطبانی است که در آخرین لحظات شب می‌خواهند صرفا بخشی از وقتشان را با تلویزیون پر کنند. مخاطب کم‌صبر و بی‌حوصله بخش‌هایی از این‌گونه برنامه‌ها را می‌بیند و اگر دوست داشت مدت زمان بیشتری را جلوی تلویزیون صرف می‌کند. خلاصه‌گویی و کوتاه‌نویسی، هنری است که هر‌کسی از عهده‌اش برنمی‌آید.

راضی کردن کوچک‌ترها

برنامه‌سازان این روزها دیگر فقط به مخاطبان بزرگسال توجه نمی‌کنند و در پی راضی کردن مخاطبان کودک و نوجوان هم هستند. مخاطب کودک هم مانند بزرگسالان، حوصله کمی برای نشستن پای یک برنامه ثابت دارد و اگر برنامه‌ای از جذابیت‌های تصویری و داستانی برخوردار نباشد، بسرعت آن را پس می‌زند. برنامه‌سازان تلاش می‌کنند با گنجاندن بخش‌های متنوع و استفاده از تیپ‌های شخصیتی جذاب، مخاطب کودک را تا آخرین لحظات با برنامه همراه کنند. نمونه‌ای از این برنامه‌ها، برنامه عموپورنگ و برنامه فیتیله است که با استفاده از بخش‌های مختلف مثل «سرآشپز فیتیله‌ای»، «نی‌نی فیتیله‌ای»، «بانمک فیتیله‌ای» و «تنها در خانه» سعی در راضی نگهداشتن مخاطب خردسال و نوجوان دارد. (سحر مظفری/ ضمیمه قاب کوچک)