مرگ در میان امواج

روز بعد ماهیگیران، جسد او را پیدا و به ساحل منتقل کردند. شخصیت این ماجرا نام ندارد و هر اسمی را می‌توان برایش در نظر گرفت، همین طور هر زمان و هر مکان ساحلی را؛ چراکه این حادثه تاکنون بارها و بارها تکرار شده است. سازمان پزشکی قانونی کشور هفته پیش اعلام کرد از روز هفتم تا دهم مرداد، 22 مرد و چهار زن بر اثر غرق‌شدگی در دریای خزر، جان خود را از دست دادند. تمامی افراد غرق شده در محلی خارج از طرح سالم‌سازی دریا دچار حادثه شدند. 11 نفر از متوفیان در استان مازندران و 15 نفر دیگر در استان گیلان غرق شدند. در میان 11 غرق شده استان مازندران که همگی مرد بودند، هفت نفر در شهرستان محمودآباد، یک نفر در چالوس، یک نفر در عباس‌آباد، یک نفر در رامسر و یک نفر نیز در فریدونکنار دچار حادثه شده و در استان گیلان نیز 11 مرد و 4 زن غرق شدند که هفت نفر از آنان در انزلی، چهار نفر در آستانه اشرفیه، یک نفر در رشت، یک نفر در تالش، یک نفر در رودسر و یک نفر نیز در لنگرود جان باختند.

این آمار معمولا همچنان رو به افزایش است و در شهریور به بیشترین حد خود می‌رسد. نوار ساحلی مازندران 338 کیلومتر است که 350 نقطه حادثه‌خیز دارد. همچنین گیلان با 270 کیلومتر نوار ساحلی 700 نقطه خطرآفرین دارد. این آمار نشان می‌دهد کوچک‌ترین غفلت و بی‌احتیاطی می‌تواند به مرگ منجر شود.

مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور، عامل اصلی غرق‌شدگی را آشنا نبودن به فن شنا، توفانی بودن دریا، افتادن ناگهانی در آب، ضربه خوردن و آسیب دیدن هنگام شنا کردن و شیرجه زدن اعلام کرده است.

دکتر بهروز مکارم، پزشک عمومی می‌گوید: «غرق شدن درواقع ورود مایع به مجاری تنفسی است که دو شکل خشک و مرطوب دارد. در غرق‌شدگی خشک که کمتر از 20 درصد غرق‌شدگی‌ها را شامل می‌شود، به دلیل اسپاسم حنجره آب به داخل ریه‌ها نمی‌رود، ولی غریق به دلیل آپنه، هیپوکسی و صدمات مغزی جانش را از دست می‌دهد. حالت دیگر غرق‌شدگی هم کاملا واضح است. در هر دو صورت غریق به امداد فوری نیاز دارد که کاری تخصصی است و بسیاری از مردم با آن آشنا نیستند، به عنوان مثال در غرق‌شدگی خشک عملیات احیا می‌تواند بسیار موثر باشد.»

غرق‌شدگی علائم مشخصی دارد. لب‌ها و گوش‌های فرد خاکستری و پوست بدنش سرد و بی‌رنگ و شکم متورم می‌شود. تهوع و استفراغ، نداشتن تنفس، سرفه همراه با خلط صورتی و کف‌آلود، درد قفسه سینه و بی‌قراری از دیگر علائم است. مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور تاکید می‌کند فقط اگر دوره غریق نجات دیده‌اید، برای نجات غریق وارد آب شوید، در غیر این صورت احتمال وقوع آسیب به خود شما بیشتر خواهد بود. پس اگر دیدید فردی دچار حادثه شده است، ضمن حفظ خونسردی، هرچه سریع‌تر درخواست کمک کنید. در صورت امکان با حفظ ایمنی خود، دست فرد غرق شده را بگیرید و در غیر این صورت طناب یا چوبی داخل آب بیندازید تا او را بیرون بکشید. اگر سوار بر قایق هستید، آن را کنار قربانی قرار دهید، اما از کشیدن حادثه‌دیده داخل قایق خودداری کنید، زیرا احتمال برگشت قایق و افتادن هر دوی شما در آب وجود دارد.

زمانی که غریق را از آب بیرون کشیدید، مراقب سر و گردن او باشید و آنها را بی‌حرکت نگاه دارید. به او تنفس دهان به دهان بدهید، احیای قلبی ـ ریوی را در صورت نبود نبض آغاز کنید. سپس او را به پهلوی چپ بخوابانید. در صورت امکان او را بی‌حرکت نگاه دارید.

مهدی کاظمی سه سال به عنوان غریق نجات در سواحل مازندران کار کرده است. او می‌گوید: «بعضی‌ها فکر می‌کنند فقط افرادی غرق می‌شوند که شنا بلد نیستند؛ در حالی‌ که افرادی که به فن شنا آشنا هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. آنها چون دریا را نمی‌شناسند و تفاوت‌های شنا در استخر با دریا را نمی‌دانند، با اتکا به توانایی خود پیش می‌روند و دچار حادثه می‌شوند. اغلب این افراد چون به لحاظ بدنی آمادگی لازم را ندارند، بعد از مدتی شنا خسته یا دچار گرفتگی عضلات می‌شوند، در چنین حالتی بشدت می‌ترسند و گاه پیش می‌آید حتی جهت را اشتباه می‌گیرند و به جای شنا به طرف ساحل، بیشتر به سمت دریا می‌روند. شنا در دریا قوانین خودش را دارد، اول از همه آمادگی بدنی بسیار بالایی را می‌طلبد، ضمن این‌که باید با شرایط جوی نیز آشنا بود.»

او ادامه می‌دهد: «بعضی مواقع شاهد هستیم چند نفر از یک خانواده غرق می‌شوند. دلیل اصلی این است که وقتی نفر اول دچار حادثه شد دیگران به کمک می‌روند و آنها هم گرفتار می‌شوند. حقیقت این است که فرد غریق بسیار خطرناک است و می‌تواند دیگران را هم با خود زیر آب بکشد. شخصی که در آن شرایط قرار گرفته و به دلیل ترس، کنترل خودش را از دست داده هر چیز یا فردی را وسیله قرار می‌دهد تا خودش را در سطح آب نگه دارد، به همین دلیل افرادی که با اصول نجات غریق آشنایی ندارند، نباید به حادثه‌دیدگان نزدیک شوند.»

مسئولان در سال‌های گذشته سعی کرده‌اند با مشخص کردن مکان‌های ایمن تحت عنوان طرح سالم‌سازی دریا از آمار غرق‌شدگان بکاهند، اما برخی مردم به هشدارها توجه ندارند و در مناطق غیرمجاز شنا می‌کنند و دچار حادثه می‌شوند. تعداد محدود مکان‌های مجاز، شلوغ شدن این مناطق و نبود امکانات رفاهی کافی از جمله دلایلی است که کارشناسان به عنوان علت گرایش مردم به مناطق غیرمجاز یاد می‌کنند، به همین سبب مسئولان باید برای جبران کمبودها بکوشند تا بتوانند از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کنند. (ضمیمه تپش)