6 خرداد در تقویم تاریخ

هجری شمسی

6 خرداد 1305

عبدالجواد ادیب نیشابوری معروف به ادیب اول درگذشت.

وی در حدود سال 1242 ش (1281 ق) در یکی از روستاهای اطراف نیشابوربه دنیا آمد. در چهارسالگی بر اثر بیماری آبله نابینا شد و پس از مداوای بسیار، اندکی از بینایی چشم چپ را به دست آورد. ادیب دارای حافظه‏ای قوی بود و در اندک زمانی خواندن و نوشتن فارسی و عربی را آموخت. او در 16 سالگی عازم مشهد شد و درس خود را ادامه داد. کم کم به تدریس روی آورد و هر سال حوزه درسش رونق می‏یافت و شاگردان فاضلی در حلقه درسش پرورش یافتند. با این که بر اثر کم بینا بودن، مطالعه برایش بسیار سخت بود ولی او معلومات فراوانی را با مطالعه به دست آورد. ادیب علاوه بر فنون ادبی، در حکمت الهی و طبیعی، نجوم، حساب، جبر و هندسه و... مهارت داشت و از طب علمی، فقه، اصول، حدیث و رجال نیز بهره‏ای وافی داشت. دیوان اشعار ادیب به نام "لَئالی مکنون" و نیز رساله‏ای در جمع بین عروض فارسی و عربی و شرح مُعَلَّقات سبعه از جمله آثار اوست.

6 خرداد 1306

کابینه مستوفی الممالک که در 16 خرداد 1305 تشکیل شده بود، با استعفای نخست‌وزیر پایان یافت.

6 خرداد 1321

اولین شماره روزنامه کیهان به صاحب امتیازی عبدالرحمن فرامرزی و سردبیری دکتر مصطفی مصباح‌زاده منتشر شد.

6 خرداد 1328

محمد بن عبدالوهاب قزوینی محقق و مصحح معاصر ایرانی درگذشت. وی در حدود 1255 ش (1294 ق) در تهران تولد یافت. او تحصیلات علوم قدیمه را در تهران به پایان رساند و پس از مدتی از محضر درس فقه آیت‏اللَّه شیخ فضل اللَّه نوری و کلام و حکمت قدیمِ شیخ علی نوری بهره برد. محمد قزوینی همچنین از استادانی همچون میرزا حسن آشتیانی، شیخ هادی نجم‏آبادی، سید احمد ادیب پیشاوری، محمد مهدی قزوینی و ذکاءالملک فروغی استفاده نمود و زبان فرانسه را نیز فراگرفت. علامه قزوینی در سایه استعداد شگفت‏آور خود، مراتب علمی را طی کرد و به کسب علوم و تحقیق در مبانی هنر و فلسفه پرداخت. وی در سال 1283 ش به دعوت برادر خود میرزا احمد خان به انگلیس و فرانسه و بعد به آلمان رفت و با مستشرقان اروپایی از جمله "هانری ماسه"، "ادوارد براون" و "ولادیمیر مینورسکی" آشنا شد و با آنان در مسائل فرهنگی ایران همکاری نمود. علامه قزوینی در سال 1318 ش پس از حدود 35 سال اقامت در اروپا به ایران بازگشت و پیوسته به تعلیم و تدریس و مطالعه پرداخت. دامنه آثار علامه قزوینی کتب متعددی می‏باشد که شامل تصحیح مرزبان نامه، چهار مقاله عروضی، تذکرة لباب‏الالباب، ترجمه لوایح جامی به فرانسه و تألیف رساله‏های گوناگون. از شایسته‏ترین خدمات به جای مانده از علامه قزوینی در فرهنگ و ادب ایران، تهیه عکس و نسخه‏برداری از کتب خطی فارسی موجود در موزه‏های اروپا است.

6 خرداد 1329

احمد دهقان مدیر مجله تهران مصور و نماینده مجلس شورای ملی به ضرب گلوله کشته شد.

6 خرداد 1363

اولین دوره مجلس شورای اسلامی که در هفتم خرداد ۱۳۵۹ آغاز شده بود به کار خود خاتمه داد .

هجری قمری

27 رجب 13 قبل از هجرت

حضرت محمد(ص) قبل از بعثت، در بعضی از اوقات برای تفکر و عبادت به غار حرا در کوهی واقع در شمال مکه پناه می‏برد تا این که در این روز، فرشته‏ی وحی، جبرئیل امین، بر آن حضرت نازل شد و به آن حضرت بشارت نبوت و رسالت داد. این واقعه به طور مشهور، در روز 27 رجب، سیزده سال قبل از هجرت و در سال چهلم عام الفیل برابر با سال 610 میلادی روی داد. اولین آیاتی که بر حضرت نازل شد در ابتدا آیات نخستین سوره‏ی علق و سپس مُدَّثر بود.

میلادی

27 می 1926

قیام مسلمانان مراکش علیه استعمارگران اروپایی شکست خورد. با آغاز استعمار شمال افریقا توسط غارتگران اروپایی، ساکنان و قبایل مناطق در برابر استعمارگران به مقابله برخاستند و خواهان خروج آنان از سرزمین‏های خود شدند، یکی از این افراد، عبدالکریم رِیفی رهبر قیام مسلمانان ناحیه رِیْفْ مراکش بود که سال‏ها با متجاوزین اسپانیایی جنگید و پیروزی‏های چشم‏گیری نیز به دست آورد. پیروزی‏های او بر ارتش اسپانیا، وحشت قوای فرانسه را که در شمال افریقا دارای متصرفاتی بود، برانگیخت. از این رو، در اوایل سال 1924م نیروهای فرانسوی به منظور جلوگیری از گسترش قیام مردم منطقه ریف به کمک اسپانیا آمدند و تهاجم همه جانبه‏ای را علیه مردم این منطقه آغاز کردند. سرانجام با دستگیری رهبران جنبش ضد استعماری و کشتار هزاران نفر از مردم این منطقه، قیام مردم مراکش در 27 مه 1926م سرکوب شد.

27 می 1964

جواهر لعل نهرو سیاست‏مدار برجسته و اولین نخست‏وزیر هند درگذشت. جواهر لعل نهرو، سیاستمدارِ استقلال‏طلب و اولین نخست وزیر هند، در 14 نوامبر سال 1889م در اللَّه‏آباد هند به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات خود در رشته حقوقِ دانشگاه کمبریج انگلستان، به قضاوت در هند مشغول شد. نهرو در سال 1918م به پارلمان هند راه یافت و در 1929م به ریاست پارلمان رسید. او در1920 درنهضتی که به رهبری مهاتما گاندی با هدف آزادی هند از سلطه سیاسی انگلستان به راه افتاد شرکت کرد و با نهضت‏های ملی همراهی نمود. نهرو در طول مبارزات ضداستعماری خویش 10 بار دستگیر و زندانی شد و روی هم رفته، در حدود سیزده سال از عمر خود را در زندان گذراند. نهرو در سال‏های زندان هم بیکار ننشست و به نگارش کتب مختلفی پرداخت. نهرو در همین سال‏ها، طی مسافرتش به مسکو تحت تاثیر مارکسیسم قرار گرفت و بعضی از روش‏های مبارزه کمونیست‏ها را در هند به کار بست. البته مهاتما گاندی که مبتکر اصل مبارزه منفی بود، غالباً با نظریات نهرو درباره شدت عمل و تحرک بیشتر در مبارزه مخالفت می‏کردجواهر لعل نهرو پس از استقلال هند، به عنوان اولین نخست وزیر این کشور انتخاب شد و تا زمان مرگ، به مدت هفده سال، رهبری بلامنازع هند را برعهده داشت.