10 پیشنهاد عملی برای بالابردن فروش و استقبال از فیلم‌ها

این روزها می‌توان لبخند رضایت را بر لب سینماداران، صاحبان آثار سینمایی و حتی مسئولان فرهنگی مشاهده کرد، لبخندی که از فروش مناسب فیلم‌های اکران نوروزی سرچشمه می‌گیرد. در یک ماه گذشته فیلم‌های روی پرده با استقبال خوبی مواجه شده‌اند – هر چند که یکی از آن‌ها با اقبال عمومی مواجه نشده و 2 فیلم هم با استقبال نسبی روبه رو بوده‌اند – و رقم مجموع فروش آثار به نمایش درآمده از مرز 5 میلیارد و 600 میلیون تومانی نوروز سال گذشته عبور کرده و رکورد تازه‌ای در اکران نوروزی 10 سال گذشته به جای گذاشته است.از جمله دلایل این استقبال و فروش می‌توان به شور و نشاط عمومی موجود در جامعه، چینش مناسب فیلم‌ها در جدول آغاز سال 93، تبلیغات مناسب و پخش اصولی آن‌ها در تهران – و حتی شهرستان‌ها – اشاره کرد. با این حال نمی‌توان تصویر دقیق و درستی از فروش فیلم‌ها در فصل‌های بعدی اکران پیش‌بینی کرد، هر چند همین روزها هم برخی گفته‌اند که تمرکز فیلم‌های خوب و بفروش در آغاز سال باعث فروش چند میلیاردی این آثار شده و عملاً در طول ماه‌های آینده چنته سینمای ایران از فیلم‌های پرفروش خالی خواهد بود. به نظر می‌رسد فارغ از این بحث‌ها معضل اصلی در استقبال نکردن از فیلم‌های چند سال گذشته تنها به کمبود فیلم‌های خوب و پرمخاطب بازنمی‌گردد بلکه سلسله عواملی دست به دست هم داده‌اند تا تماشاگر از سالن تاریک سینما بگریزد. کارشناسان سینما بر این باورند که سینمای ایران تماشاگر بالقوه زیادی را در بطن جامعه دارد – نمونه‌اش هجوم مردم به سالن‌ها در طرح سینما سلام – اما با روش‌ها و راهکارهای مختلف می‌توان تماشاگران را به سالن‌های سینما کشاند.در این بررسی کوشیده‌ام تا 10 راه عملی را برای افزایش فروش آثار سینمای ایران در گیشه‌ها و جلب مخاطب پیشنهاد کنم، یقیناً با این نوع طرح‌ها و برنامه‌ها می‌توان انتظار داشت ده‌ها فیلم اکران نشده و حتی فیلم‌های متوسط هم از فروش مناسبی برخوردار شوند.


1‌- توسعه و تجهیز ناوگان سینمایی
بدون شک وجود سینماهای باکیفیت و مناسب از لحاظ معماری می‌تواند در جذب مخاطبان تأثیر زیادی داشته باشد. کافی است تعداد تماشاگران سال‌های پیش از افتتاح پردیس‌های سینمایی (آزادی، ملت، زندگی، اریکه ایرانیان و ...) را با دوران پس از آن مقایسه کنید. جالب اینکه بعضی از روزها پرفروش‌ترین سالن تهران همین مجموعه آزادی بوده است.
همچنین بازسازی سینماهای فرسوده و دیجیتالی کردن پخش بسیاری از سالن‌ها باعث شد تماشاگران روزبه روز به سینما رفتن علاقه بیشتری پیدا کنند.
با این حال بسیاری از مناطق جغرافیایی تهران فاقد سینما بوده یا از سالن‌های مناسب محروم است، پس می‌توان با احداث سالن‌های جدید در اقصی نقاط کلانشهر تهران، بازسازی سالن‌های فرسوده موجود و ارتقای کیفیت پخش در برخی سینماهای مستهلک ناوگان سینمایی را بهبود بخشید. طبیعی است که نباید تنها از متولیان دولتی انتظار معجزه داشت و لازم است بخش خصوصی هم آستین‌ها را بالا بزند. تصور کنید اگر تعداد سالن‌های تهران و حتی شهرستان ها دو برابر شود چه اتفاق بزرگی در فروش آثار سینمایی روی خواهد داد.

2- اطلاع‌رسانی، مسأله این است!
در محدوده فعالیت بسیاری از صنایع تبلیغات و اطلاع‌رسانی حرف اول را می‌زند. اما متأسفانه در هنر- صنعت سینما حداقل بودجه و اعتبار یک پروژه سینمایی به مقولاتی همچون روابط عمومی، تبلیغات و اطلاع‌رسانی اختصاص دارد. در این باره تهیه‌کننده، پخش‌کننده و سینمادار می‌توانند دست به دست هم تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسبی برای آثار روی پرده فراهم کنند. تبلیغات میدانی شامل توزیع دفترچه‌های اطلاع رسانی، تراکت‌های تبلیغاتی، پوشش خیابانی، تبلیغات مجازی از طریق رسانه‌های اینترنتی و تلفن همراه و در نهایت تبلیغات تلویزیونی مسیرهای مناسبی برای ارائه اطلاعات اکران و نمایش فیلم‌های روی پرده است. صاحبان آثار اکران شده هر فصل می‌توانند در یک بسته تبلیغاتی مشترک آثارشان را در تلویزیون معرفی کنند و محل دقیق سینماها را معرفی کنند.

3- اعتماد سازی در مقابل تماشاگر
«اعتماد» در هر حوزه‌ای شاخص مهمی برای جذب مشتری است. اما متأسفانه در برخی از حوزه‌ها از جمله سینما گاهی شاهد وعده‌های فریبنده هستیم که تماشاگر را از فضای سینما دلزده می‌‌کند. مثلاً وقتی قرار است فیلمی با مضمون دفاع مقدس در سینما نمایش داده شود چرا باید مسئولان تبلیغاتی آن فیلم، با تصویر زن و مرد اول فیلم آن را بسان یک اثر خانوادگی معرفی کنند؟ یا در یک اثر حادثه‌ای همین روال پیش گرفته شود. یادم می‌آید در هنگام اکران فیلم «چه کسی امیر را کشت؟» پوسترها و تبلیغات یک فیلم اجتماعی- خانوادگی را تداعی می‌کرد، حال آن که فیلم اثری تجربه‌گرا و صرفاً برای مخاطب حرفه‌ای سینما (تماشاگر حرفه‌ای) ساخته شده بود، همین موضوع هم باعث اعتراض بسیاری از تماشاگران شد.
بنابراین جدا از آن که باید در طراحی پوسترها و تصویر سردر بازنگری تازه‌ای صورت گیرد، تلاش شود اعلان‌های تبلیغاتی و حتی شعارها معرف فضای واقعی فیلم باشد، درست مثل ویترین یک مغازه ، تا به این ترتیب مخاطبان با اعتماد فیلم‌ها را انتخاب کنند.

4-بسته‌بندی مناسب هر فصل
همانگونه که چینش بازیگران و عوامل سازنده یک فیلم می‌تواند در فرایند تولید و ساخت فیلم‌ها بسیار بااهمیت تلقی ‌شود، چینش و انتخاب آثار مختلف هم در بسته اکران هر فصل باید جدی گرفته شود. به تعبیر دیگر در هر دوره‌ای از اکران فیلم‌های جدید باید آثاری در ژانرهای مختلف و سلیقه‌های گوناگون وجود داشته باشد. بر این اساس می‌توان به تماشاگر هم قدرت انتخاب داد.

5- برنامه‌ریزی برای تمام فصول
سؤال بنیادی در حوزه پخش و اکران همواره این است که «چرا نمی‌توان برای اکران سالانه جدول دقیق و سالیانه تنظیم کرد؟» این مسأله می‌تواند در دستور کار شورای صنفی نمایش قرار گیرد. در شرایطی که تعداد سالن‌های سینما، گروه‌های سینمایی و آثار آماده نمایش مشخص است، می‌توان جدول اکران فیلم‌ها را در ابتدای هر سال مشخص کرد و برای آثار مناسبتی هم فضای خالی پیش بینی کرد. در این صورت هم تهیه‌کننده می‌تواند روی درآمد فیلمش حساب باز کند، هم سینمادار می‌تواند برنامه‌ریزی مناسبی برای معرفی فیلم‌های آینده داشته باشد و هم پخش‌کننده می‌داند چه مدت زمان برای اطلاع‌رسانی و تبلیغ آثار پیش رو در اختیار دارد؛ حتی تماشاگر هم می‌تواند روی رفتن به سینما برنامه مشخصی تعیین کند.

6- بچه‌ها، این جمعیت عظیم
در سال های نه چندان دور، یک گروه سینمایی مختص کودکان و نوجوانان وجود داشت که در همه ماه‌های سال فیلم‌های ویژه این قشر را به نمایش می‌گذاشت، اما چند سالی است این جمعیت چندمیلیونی- که با اولیای آن‌ها سر به ده‌ها میلیون نفر می‌زنند- برحسب تصادف و به طور پراکنده فیلم‌ها را در سینماها تماشا می‌کنند. این مشکل در حالی وجود دارد که ما رویداد معتبری همچون «جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان» را در اختیار داریم که سالانه ده‌ها فیلم در آن شرکت می‌کنند و تقریباً همه آن‌ها پشت صف اکران باقی مانده‌اند.
بد نیست بدانید که در تاریخ سینمای پس از انقلاب بسیاری از فیلم‌های پرفروش محصولات ژانر کودک و نوجوان بوده‌اند آثاری مثل کلاه‌قرمزی، شهر موش‌ها، گلنار، دزد عروسک‌ها و...

7- اکران فیلم‌های مخاطب خاص
فیلم‌های هنری، تجربه‌گرا، مخاطب خاص یا هر اسمی که روی این نوع آثار بگذاریم به کار عامه مردم نمی‌آید این نوع فیلم‌ها- که عمده آن‌ها آثار کیفی و ارزشمند هستند- معمولاً با رویکرد فرهنگی ساخته می‌شوند و هدفگیری آن‌ها ارتقای کیفی سینما بوده و با ذائقه تماشاگران حرفه‌ای سینما، نخبگان، دانشجویان، اهالی فرهنگ و... نزدیکترند.
پس بهتر است یک گروه سینمایی خاص این آثار تدارک دید و با تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسب عرضه‌شان کرد. شک ندارم اگر فیلمی مثل «با دیگران» در شرایط مناسب و در گروه مخاطب خاص به روی پرده می‌رفت بیش از 48 میلیون‌تومان فعلی فروش داشت.

8- شناور کردن قیمت بلیت
شناور کردن قیمت بلیت طرح مناسبی است که از سوی اعضای شورای صنفی جدید ارائه شده است.
براساس این ایده قیمت بلیت سینما براساس ساعت اکران تغییر خواهد کرد و به این ترتیب سانس‌های صبح- که معمولاً خالی یا تعطیل است- فعال‌تر خواهد شد. حتی می‌توان روزهای فروش بلیت نیم‌بها را به دو روز در هفته افزایش داد. استقبال مردم از طرح نمایش رایگان (سینما سلام) دلیلی بر این ادعاست که مردم به سینما علاقه دارند، اما امکان هزینه کردن زیاد برای آن ندارند. پس طرح شناور کردن قیمت بلیت و فعال کردن سانس‌های صبح می‌تواند در استقبال مردم بسیار کارایی داشته باشد.

9-ابتکارات جدید و سرویس‌دهی مناسب
متأسفانه سینماداران به شرایط معمول سینما عادت کرده‌اند و شوقی در ابداع روش‌های جدید و ابتکارات نو در مسیر جلب مخاطبان از خود نشان نمی‌دهند. به نظر می‌رسد صاحبان سالن‌ها و مدیریت سینماها باید با ارائه سرویس‌های بهتر مثل پارکینگ مناسب یا حتی رایگان، رزرو اینترنتی و تلفنی، ارسال بلیت به درب منازل، ایجاد فضای مناسب برای نگهداری بچه‌ها، کافی‌نت و وایرلس رایگان، قرعه‌کشی، باشگاه مخاطبان یا هر ابتکار دیگری مردم را به سینماها جلب کنند.

10-تشویق نهادها به سینما رفتن
یکی از برنامه‌های معمول برخی از سازمان‌ها و نهادها ارائه بلیت رایگان سینما به کارکنان است. این شیوه گرچه نباید مختص آثار متکی به رانت‌های تولیدکنندگان باشد، اما می‌تواند به صورت جوایز سازمانی و تسهیلات رایگان در تشویق اعضا به سینما رفتن مؤثر عمل کند.
این موضوع در نهادهایی که داعیه فرهنگی دارند باید با قدرت و قوت بیشتری وجود داشته باشد. ( بهمن عبداللهی/ روزنامه ایران)