سفر به دنیای تازه مجازی

ماه گذشته در کنفرانس GDC 2014 که در سان‌فرانسیسکوی آمریکا برگزار شد، سونی به صورت رسمی از هدست مجازی Virtual Headset رونمایی کرد. این محصول که بر پایه واقعیت مجازی عمل می‌کند، یک رابط ویدئویی برای کنسول بازی جدید سونی است. این محصول به کاربران پلی‌استیشن4 اجازه می‌دهد بسیار واقعی‌تر از قبل و دقیقا مقابل چشمان خود بازی کنند. این تنها محصولی نیست که بر پایه واقعیت مجازی عمل می‌کند. هدست جدید سونی در کنار عینک هوشمند گوگل و دیگر گجت‌های پوشیدنی در کنار واقعیاتی که چشمانتان می‌بیند، شما را از واقعیت‌های دیگری هم مطلع می‌کند.

واقعیت مجازی چیست؟

اواخر دهه 50، یک هنرمند به نام مک کارتیسم با شبیه‌سازی صحنه یک کنسرت با صدای الویس پریسلی ایده‌ای به‌وجود آورد که بعدها با نام واقعیت مجازی شناخته شد. در حقیقت واقعیت مجازی نوعی فناوری است که به افراد امکان می‌دهد در محیطی شبیه‌سازی شده قرار بگیرند.

کاربر با کمک این فناوری در محیطی قرار می‌گیرد که در دنیای واقعی وجود ندارد، اما با توجه به تاثیری که روی فرد ایجاد می‌کند، واقعیت محسوب می‌شود. این تکنیک که به اختصار با نام vr شناخته می‌شود، با وجود قدمت بسیار زیاد، در سال‌های اخیر توجه شرکت‌های دیجیتالی زیادی را جلب کرده‌ و پیشرفت چشمگیری داشته است.

واقعیت مجازی از چهار عنصر اصلی تشکیل شده است؛ دنیای مجازی، غوطه‌وری، بازخورد حسی و تعامل. ابزارهای دیجیتالی واقعیت مجازی اکنون بیشتر به شکل عینک هوشمند و نمایشگرهای مجازی برپایه همین چهار عنصر اصلی استوار هستند و هر روز امکاناتی جدید‌تر در اختیار کاربرانشان قرار می‌دهند. عینک، گوشی، دستکش و لباس‌های ویژه‌ای که به تجهیزات و حسگرهای مختلف مجهز است، شرایط لازم را برای قرار گرفتن و تعامل با این محیط مجازی ایجاد می‌کند. اکنون ارتش و صنایع دفاعی بیشترین استفاده را از واقعیت مجازی در مدل‌سازی و آموزش دارند. آینده واقعیت مجازی به طور دقیق مشخص نیست و مانند تمام فناوری‌های دیگر هیچ سقفی برای آن قابل تصور نیست، اما پیشرفت این تکنیک در کنار تمام خوبی‌هایش همیشه با یک ترس نیز همراه بوده است؛ ترس غرق شدن در دنیایی که با وجود تمام شباهت‌هایش به دنیای واقعی انسان‌ها، با آن فاصله دارد.

عینک هوشمند گوگل

شرکت گوگل را باید به‌عنوان پرچمدار فناوری واقعیت مجازی دانست، زیرا این شرکت با تولید عینکی هوشمند به نام «گوگل گلس» بار دیگر آتش تنور تولید محصولات واقعیت افزوده را داغ کرد و با عرضه آن، انحصار تولید این محصولات توسط ارگان‌هایی مانند صنایع دفاعی، هوافضا و سینما را شکست و به‌دست مردم سپرد. هدست گوگل که به شکل یک عینک است به‌وسیله یک منشور شفاف، تصاویر را به‌صورت پرتو به چشم راست فرد منتقل می‌کند. شفافیت منشور باعث می‌شود تصاویر ارائه شده از عینک گوگل مشکلی برای دید عادی شما ایجاد نکند. در واقع انگار به یک نمایشگر ۲۵ اینچی در فاصله 5/2متری نگاه می‌کنید. همچنین باید کمی به بالا در جهت راست نگاه کنید تا اطلاعات ارسالی عینک را به طور دقیق ببینید.

عینک گوگل از هیچ بلندگوی بیرونی‌ استفاده نمی‌کند و صدا با انتقال از استخوان جمجمه به پرده صماخ کاربر شنیده می‌شود. قدرت تعامل با محیط مجازی از طریق عینک تا حدودی کم است و کاربر فقط از طریق قسمت لمسی‌ که در کنار عینک قرار دارد می‌تواند با عینک ارتباط برقرار کند. برای همین یک رابط کاربری مانند تلفن‌های هوشمند اپل و اندروید برای کنترل این دستگاه الزامی است.

با آن‌که اکنون در بازار ایران هم این محصول را می‌توانید با قیمتی نجومی پیدا کنید، اما محصول خارق‌العاده گوگل هنوز به مرحله نهایی نرسیده و تیم سازنده آن روی امکانات بخصوص نرم‌افزاری‌اش در حال کار است. بتازگی گوگل با دو برند ری‌بن و اوکلی برای ساخت عینک‌هایش قراردادی بسته تا هم بتواند قیمت نهایی محصول را کاهش دهد و هم طراحی ظاهری گوگل گلس را با مد روز هماهنگ کند.

تب داغ مجازی‌ها

طرح عینک هوشمند گوگل از همان ابتدای کار با استقبال خبری بسیار بالایی مواجه شد و برای مدت‌ها گوگل را در تیتر اخبار نگه داشت. همین توفیق جهانی کافی بود تا مانند هر طرح پرطرفدار دیجیتالی دیگر، سایر شرکت‌های تولیدکننده محصولات دیجیتالی نیز به فکر ارائه گجت‌هایی از این نوع بیفتند. دو شرکت Sony و avegant با تولید نمایشگرهای پوشیدنی گام نخست خود را محکم برداشتند. این دو محصول با وجود این‌که در رده محصولاتی با قابلیت نمایش واقعیت مجاز قرار می‌گیرند، اما کاربردی کاملا متفاوت نسبت به عینک گوگل دارند.

فیسبوک نیز که حسابی در خرید شرکت‌های دیگر مانند اینستاگرام و واتس آپ فعال است، با خرید شرکت واقعیت مجازی Oculus با قیمت دو میلیارد دلار نشان داد برنامه‌هایی برای وارد شدن به این عرصه دارد. این شرکت با هدست واقعیت مجازی مشهور Oculus Rift یکی از پیشگامان تکنولوژی واقعیت مجازی محسوب می‌شود و بسیار زودتر از گوگل به این فناوری پا گذاشته است.

شرکت سامسونگ نیز حدود یک سال پیش پتنتی را برای عینک هوشمند خود ثبت کرده است و به نظر می‌رسد تا اواسط سال ۲۰۱۴ خبرهای رسمی‌تری از آن به گوش برسد. در چنین فضای رقابتی‌ای به‌ نظر می‌رسد سال جدید جولانگاه عینک‌های هوشمند و محصولات واقعیت مجازی شرکت‌های مختلف باشد و باید دید غول‌های دیگری مانند مایکروسافت و اپل نیز برنامه‌ای برای ورود به این کارزار دارند یا نه. اگر گجت‌های واقعیت مجازی با همین سرعت به پیشرفت خود ادامه دهند، ممکن است تا چند سال آینده تعریف نسل بشر نسبت به آنچه به عنوان دنیای واقعی می‌شناسد به‌طور کامل دستخوش تغییر شود.

درمان ترس با واقعیت مجازی

«برای غلبه بر ترست، باید آن را در آغوش بگیری.» این جمله‌ای است که استاد بتمن در فیلم نولان به او می‌گوید. این گزاره نوعی درمان برای فوبیا محسوب می‌شود، اما در دنیای واقعی رویارویی با ترس چندان هم کار آسانی نیست، زیرا نمی‌شود کسی را که از رویارویی با شیر می‌ترسد یا ترس از ارتفاع دارد، مجبور به انجام این کار کرد، اما با کمک واقعیت مجازی می‌توان این تجربه ترسناک را بدون این که خطری برای کسی داشته باشد، انجام داد.

یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه ویرجینیای غربی با کمک ابزارهای دیجیتالی روی چنین تجربه‌هایی کار می‌کند تا با ایجاد یک سناریوی ترسناک‌ برای بیمارانش به درمان آنها بپردازد. کریستین سیربو، سرپرست این گروه می‌گوید: ما مدل‌های مختلفی را برای مقابله با ترس طراحی کرده‌ایم که بعضی از آنها پیچیده و بعضی دیگر نیز بسیار ساده است. برای مثال در روشی که برای غلبه بر ترس از صحبت کردن در جمع طراحی شده است، فرد به محض این‌که تجهیزات را به خود وصل می‌کند در میان یک گروه ۲۰ نفری قرار می‌گیرد و باید برای آنها سخنرانی کند. محققان با کنترلی که روی این گروه مجازی دارند، می‌توانند چاشنی کار را کمی‌ بیشتر کنند تا فرد بیمار در شرایط سخت‌تری قرار گیرد.

احساس خستگی و ناراحتی یا حتی بیشتر از آن مانند پرت کردن کاغذهای مچاله شده به‌سمت بیمار از جمله کارهایی است که می‌توان با این روش انجام داد. این موقعیت‌ها اجازه می‌دهد درمان در زمینه‌های مختلف را تجربه کنید، بدون این که خطری شما را تهدید کند./ ضمیمه کلیک

آرش جهانگیری