پزشک اندونزیایی به جای پول، زباله می‌گیرد

جام جم سرا: شاید برای ما زباله یکی از بی‌اهمیت‌ترین چیزها در زندگی باشد. شاید هم نه! مهم باشد اما از جنبه منفی و بوی بدش که باید زودتر از شرش خلاص شویم؛ شاید هم اتفاقا جنبه مثبتش را بدانیم و به طلای کثیف بودنش و اینکه منبع انرژی هست یا هزاران کار دیگر با انواع پسماند می‌شود کرد واقف باشیم، اما به احتمال زیاد کمتر به ذهنمان می‌رسد که زباله می‌تواند به عنوان دستمزد یک پزشک محسوب شود!

این پزشک با یک نوآوری اجتماعی نه تنها موجب شده است تا یکی از موانع اقتصادی بخشی از مردم جامعه برداشته شود و به تامین سلامت آنها کمک کرده است، بلکه به این طریق به حفظ محیط‌زیست و کاهش مضرات زباله روی آن نیز کمک کرده است.

به نقل از دنیای اقتصاد، در نقطه دیگر از این کره خاکی، در هند، یک پزشک دیگر دست به ابتکاری زده است که یکی از مشکلات زنان را برطرف کرده و صدها نفر را شاغل نموده است. این پزشک سال‌ها پیش وقتی دیده است همسرش به جای نوار بهداشتی استاندارد از یک تکه پارچه ضخیم و غیر بهداشتی استفاده می‌کند متعجب شده است. علت را که از همسرش جویا می شود، در می‌یابد که آنقدر این نوار بهداشتی‌‌ها گران‌ هستند که خانواده توان اقتصادی برای تامین آنها را ندارد.

این پزشک نزدیک به پنج سال از عمرش را صرف ساختن دستگاهی کرده است که سرانجام به تولید ارزان قیمت این محصول منجر شده است. اگرچه به خاطر طرز تفکر و رویکردش، از جامعه طرد و منزوی شده است اما اراده و پشتکارش وی را در نهایت به نتیجه رسانده است. او در حال حاضر نه تنها وضع مالی مناسب‌تری دارد، بلکه هزاران زن به دلیل استفاده از محصول ارزان قیمت و صدها نفر به دلیل شاغل شدن سپاسگزارش هستند.

کارآفرینان اجتماعی، با نوآوری‌‌های اجتماعی مشکلاتی از جامعه را حل می‌نمایند که در قالب کلاسیک کسب‌و‌کار کمتر راه‌حلی برای آنها یافت می‌شود. این کارآفرینان ماموریت خود را که برطرف کردن یک نیاز جامعه است، بر سودآوری مقدم می‌شمارند و تلاششان غالبا و به صورت توامان منجر به بهبود جامعه، اقتصاد و حتی محیط‌زیست می‌شود.
نه اینکه کارآفرینان اجتماعی باید جایگزین کارآفرینان تجاری شوند، خیر. اما ایشان نقش تکمیلی پررنگی را در اقتصاد امروز خواهند داشت و به خصوص جوامع محلی و در حال توسعه به وجود آنها بسیار نیازمند هستند.

در ایران هم البته چنین کارآفرینانی وجود دارند اگرچه چندان رسانه ای نشدند. برای مثال همین چند هفته پیش، موسسه طلوع بی‌نشان‌ها در یک برنامه زیبا و اثربخش، با کمک کارتن خواب‌‌ها به جمع‌آوری ته سیگارهای کف پیاده رو بخش از خیابان ولی عصر اقدام نموده بود. در این برنامه نه تنها یکی از بخش‌‌های منزوی و مهجور جامعه، یعنی کارتن‌خواب‌ها، مورد توجه قرار گرفته اند به نوعی نیاز اجتماعی دیده شدن ایشان تامین شده است، بلکه به پاکسازی محیط شهری و در نهایت سلامت شهروندان نیز کمک شده است. با وجود چنین مثال‌هایی، در سطح عمومی افزایش توانمندی مدیریتی سازمان‌‌های مردم نهاد و کارآفرینان اجتماعی یکی از نیازهای اصلی برای افزایش موفقیت آنها است. باید به همت خود سازمان‌‌های مردم نهاد و البته «یاری» دولت، بستری فراهم آید تا کارآفرینان اجتماعی و مدیران اجرایی سازمان‌‌های مردم نهاد دانش و تجربه به دست آمده خود را به صورت سازمان‌یافته‌تری به اشتراک بگذارند. از درس‌‌های آموخته خود و شکست‌‌ها و موفقیت‌‌هایشان بگویند. از اینکه چه کمبودهایی را در محیط‌‌های اطراف خود حس می‌کنند و چه فرصت‌‌های پنهانی را برای توسعه کارآفرینی اجتماعی یافته‌اند. ارتقای توانمندی مدیریتی کارآفرینان اجتماعی در کنار شور و نشاط وصف‌ناپذیر ایشان برای فعالیت‌‌های انسانی بدون تردید کمک شایانی به توسعه پایدار جوامع محلی خواهد کرد.|سیامک خرمی - کارشناس توسعه پایدار