دنیای بزرگ نمایش‌های رادیویی

کافی است چشم‌هایمان را ببندیم و به یک نمایش رادیویی گوش بدهیم، آن وقت است که متوجه دنیای بزرگ نمایش رادیویی می‌شویم، نمایشی که مملو از شخصیت‌های مختلف است و هر کدام جنس‌شان با دیگری فرق‌ می‌کند.

کد خبر: ۶۵۰۴۹۲

آنچه در این زمینه تخیل ما را بیشتر می‌کند و با آن فضاسازی می‌کنیم، تعدد صداهای مختلف است که رنگین‌ کمان زیبایی را در نمایش رادیویی شکل می‌دهد.

اگر نگاهی به دنیای نمایش در سینما، تئاتر، تلویزیون و رادیو بیندازیم، متوجه می‌شویم رادیو نسبت به دیگر مدیوم‌ها از ابزار کمتری بهره می‌برد و فقط صداست که این دنیا را زنده می‌کند.‌ طبیعی است وقتی تماشاگر شاهد یک نمایش روی صحنه است یا یک فیلم سینمایی می‌بیند، متوجه می‌شود بازیگر از همه ابزارهایی که دارد نهایت استفاده را می‌برد تا بتواند نقشش را به بهترین شکل اجرا کند، حتی وقتی بازیگری در گوشه‌ای از سالن نشسته و به نقطه‌ای خیره شده است، مخاطب برداشت‌های متفاوت از این حالت او خواهد کرد و هر چه قصه جلوتر می‌رود، مخاطب بیشتر متوجه روحیات شخصیت‌ها می‌شود، اما این نوع حرکت در رادیو و در یک نمایش رادیویی معنا ندارد.

در واقع تنظیم‌کننده نمایش رادیویی باید سعی کند همین سکوت و خیره‌شدن به نقطه‌ای مشخص را با صدا، افکت و صداسازی به نمایش بگذارد که این مساله نیازمند تخصص و تبحر خاص است. بنابراین یک نویسنده نمایش رادیویی با توجه به تبحری که در نگارش متون رادیویی کسب کرده، می‌تواند برای تئاتر هم نمایشنامه بنویسد، اما لزوما نویسنده تئاتر نمی‌تواند در نوشتن نمایش‌های رادیویی موفق عمل کند، مگر این که تبحر و تخصص آن را پیدا کند.

این تفاوت فقط در تنظیم نمایش‌های رادیویی به چشم نمی‌خورد و در کارگردانی و بازیگری هم این تفاوت در مقایسه با دیگر آثار نمایشی وجود دارد. یک کارگردان نمایش رادیو موظف است صداها را کارگردانی کند، صداهایی که بتواند حس بازیگر را به بهترین شکل به مخاطب منتقل کند‌ که این موضوع کار کارگردان را دشوار می‌کند و باید مثل یک رهبر ارکستر صداها را سرپرستی کند.

این مساله در بازیگری هم صدق می‌کند. شاید در نگاه اول مخاطب بگوید بازیگر رادیو پشت یک میز و میکروفن می‌نشیند و نقشش را بازی می‌کند، در حالی که اگر پای صحبت بازیگران رادیو بنشینیم، آنها خواهند گفت بازی در یک نمایش رادیویی خیلی بیشتر از یک اثر تصویری از آنها انرژی می‌گیرد و دست بازیگر برای استفاده از اعضای بدنش بویژه میمیک صورت بسته است و همه احساساتش را با صدا بیان کند تا بتواند نقشش را خوب بازی کند.

با همه اینها تئاتر مخاطب خاص دارد و در بهترین حالت زمانی که یک نمایش در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه می‌رود، حدود 500 نفر آن را تماشا می‌کند، اما یک نمایش رادیویی مخاطب میلیونی دارد. در واقع مخاطبان نمایش رادیویی هم عام هستند و هم خاص و وسیله‌ای است برای ارتباط خواص با رادیو.