لزوم ثبت نام مجدد برای دریافت یارانه

جام جم سرا: به نظر می‌رسد که به دنبال ایجاد کمپین انصراف داوطلبانه از دریافت یارانه که از سوی مسعود نیلی - مشاور ارشد رییس جمهوری- مطرح شد و همچنین مصوبه کمیسیون تلفیق در قطع یارانه ثروتمندان و جریمه یارانه بگیران پر درآمد، دولت قصد دارد این بار برای کسب اطلاعات جدید خانوار‌ها فرم‌های خود اظهاری توزیع کند. اما شواهد نشان می‌دهد حذف بخش قابل توجهی از مردم به حدی که منابع لازم برای ادامه پرداخت یارانه را در اختیار دولت قرار دهد با استفاده از این روش عملی نخواهد بود.
به نظر می‌رسد مردم از نحوه برخورد دولت با قانون هدفمندی رضایت ندارند و اکثرا از شرایط موجود انتقاد دارند. طرح خودانصرافی اگر چه با حمایت‌هایی از گوشه و کنار از سوی برخی گروه‌های اجتماعی همراه بود اما در اجرا سخت خواهد بود. ربیعی وزیر کار چند روز قبل از آماده شدن فرم‌های خود اظهاری مجدد خبرداده بود و بر اساس قانون مصوب مجلس برای فاز دوم هدفمندی نیاز به ثبت نام مجدد است. اگر ثبت نام مجدد و حضوری و کتبی برای دریافت یارانه انجام شود آنگاه خیلی‌ها مراجعه نخواهند کرد. اما مادام که سر ماه پول به حساب شهروندان بیاید و از آنان بخواهیم که برای نگرفتن این پول بیایند اعلام خودانصرافی کنند کار بی‌نتیجه‌ای است به نظر می‌رسد ثبت نام مجدد بهتر از خودانصرافی است. اوایل بهمن ماه بود که طبق تصویب کمیسیون تلفیق، ‌ اگر شخصی با درآمد سالانه بیشتر از سطح تعیین شده توسط دولت، اقدام به دریافت یارانه کند، به میزان ۳ برابر یارانه دریافتی جریمه خواهد شد. به نظر می‌رسد گذاشتن شروطی مانند ثبت نام مجدد و ایجاد موانعی مانند آنچه به عنوان جریمه در قانون بودجه امسال آمده برای حذف بخشی از اقشار جامعه کارآمد‌تر از خود انصرافی است.

اقشار نیازمند بازتعریف شوند
«پرداخت یارانه نقدی از اول هم اشتباه بود. دولت قبل برای اینکه بار تورمی تصمیماتش را به دوش دولت‌های بعدی بیندازد اقدام به پرداخت یارانه نقدی کرد در حالی که می‌دانست دولت‌های بعدی نمی‌توانند این هزینه را تامین کنند و خودش هم با فروش ارز در بازار آزاد و بالا بردن قیمت ارزهای خارجی اقدام به تامین این ارقام می‌کرد.»
«علی شاهدی» با بیان این مطلب می‌گوید: «الان نتایج تصمیمات غلط دولت قبلی بهتر روشن شده است اما متاسفانه دولت جدید امکان و شجاعت کافی برای توقف این طرح را دست کم برای اقشاری از جامعه ندارد.»
به گفته این کار‌شناس اقتصاد، ‌ داوطلب شدن برخی از افراد برای اینکه از گرفتن یارانه خودداری کنند نه به این دلیل است که به این پول نیاز ندارند بلکه به خاطر این است که به دولت بگویند باید حتما پرداخت یارانه نقدی در مورد بسیاری از اقشار جامعه متوقف شود. دولت باید به جای حذف دهک‌های بالایی، به بازتعریف اقشار نیازمند حمایت بپردازد و از پایین مردم روستا‌ها و کارگران و کشاورزان و بخشی از کارمندان را مشمول حمایت دولت کند و آن هم نباید با پرداخت یارانه نقدی باشد.

توزیع یارانه در گام اول، فرهنگی غلط به وجود آورد
یک کار‌شناس دیگر نیز با حمایت از کمپین نه به یارانه‌ها، کنار رفتن داوطلبانه از دریافت یارانه نقدی را در فرهنگ‌سازی و کمک به پیشبرد اهداف بلند‌مدت موثر دانست. «علی تاجرنیا»، با اشاره به حذف کار‌شناسان از تصمیم‌گیری‌های کلان کشور در دولت گذشته گفته است: «نقش هدفمندی یارانه‌ها، امری بسیار مثبت و لازم است که در طول سال‌های گذشته بسیاری از اقتصاد‌دانان از لزوم آغاز آن سخن گفته‌اند. طرحی که اجرای درست آن می‌توانست در رشد اقتصادی کشور تاثیر بسزایی داشته باشد.»
وی با انتقاد از نحوه‌ توزیع یارانه‌ها در گام اول هدفمندی معتقد است: «متاسفانه رفتار دولت در بین مردم این تلقی را ایجاد کرد که یارانه‌های نقدی، یک حق ملی است و هر کس آن را دریافت نکند، حقوقش ضایع خواهد شد. این مسئله باعث شد بسیاری از مردم فارغ از وضعیت درآمدیشان ثبت‌نام کرده و یارانه دریافت کنند که این مساله به نادیده گرفتن اهداف اصلی طرح و بی‌توجهی به تولید منجر شد. از این رو معتقدم اقدام دولت برای حذف یکطرفه یارانه‌ها، چندان به صلاح نیست اما می‌توان با کنار رفتن داوطلبانه، فرهنگ شکل گرفته را تغییر داد. بنده آمادگی دارم در حمایت از این طرح رسما از دریافت یارانه انصراف دهم. هرچند در کوتاه‌مدت نمی‌توان انتظار داشت تعداد انصراف‌های داوطلبانه به حدی برسد که فشارهای اقتصادی دولت را کاهش دهد، اما صرف راه‌اندازی چنین کمپینی در تغییر فرهنگ غالب مردم و مهیا‌کردن شرایط برای اهداف بلند‌مدت دولت موثر خواهد بود.»

اگر مجبور شوم انصراف می‌دهم
در این رابطه به میان مردم رفتیم. در گفت‌و‌گو با برخی از اقشار مختلف به نظر می‌رسد درصد قابل توجهی از مردم با انصراف از دریافت رایانه موافق نیستند.
«حسن ناطقیان» در رابطه با انصراف دادن از دریافت یارانه نقدی می‌گوید: «وقتی بحث جریمه دادن افراد مرفه در میان باشد نه تنها این قشر بلکه هر قشری مجبور به انصراف خواهد شد. ‌در شرایط عادی هیچکس حاضر نخواهد شد از دریافت یارانه انصراف دهد حداقل بنده انصراف نخواهم داد مگر مجبور به انصراف باشم.»
او که به شغل کتابفروشی مشغول است می‌گوید: «مثل اینکه قرار است اقشار مرفه را جریمه کنند اما چون سیستم رایانه‌های کشور اعتباری نیست شاید ما را هم جزو این قشر قرار دادند و در آن صورت است که مجبور به انصراف خواهم شد.»
مهتاب ارجمند نیز که از اقشار فرهنگی جامعه است می‌گوید: در تمام کشورهای دنیا برای دادن یارانه از افراد نمی‌پرسند که آیا یارانه‌تان را می‌خواهید یا نه؟ به نظر من این شیوه به هیچ وجه صحیح نیست و هر کس خود به شخصه می‌داند که یارانه‌اش را می‌خواهد به چه نوعی به مصرف برساند. این استاد دانشگاه طرح خودانصرافی را غیراصولی دانسته ومی‌گوید: کار عبثی است و به سرانجام نخواهد رسید.

آیا مردم استقبال می‌کنند؟
در سال ۱۳۸۷ طرح جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی خانوار‌ها به عنوان پیش زمینه اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها از سوی دولت وقت به اجرا درآمد تا به این طریق دهک‌های درآمدی را خوشه‌بندی کند.
متولیان امر آن زمان به این نتیجه رسیدند که اطلاعات اقتصادی مردم را جمع‌ آوری کنند تا امکان برنامه‌ریزی بهتر و اتخاذ تصمیمات جامع‌تر و دقیق‌تر را به دست آورند، بر این اساس افراد با پر کردن فرم‌های مورد نظر وضعیت زندگی و درآمدی خود را اعلام می‌کردند و اکنون یکبار دیگر توزیع فرم‌های خوداظهاری در دستور کار دولت قرار گرفته و پیش‌بینی وزارت کار این است که به دنبال تکمیل فرم‌های مذکور، بخش اعظمی از مردم از دریافت یارانه‌ انصراف بدهند. فارغ از موضوع توزیع فرم‌های خود اظهاری، قیمت حامل‌های انرژی نیز در سال آینده با تغییراتی مواجه خواهد بود اما این تغییر آنطور نیست که مردم آن را لمس کنند چرا که به گفته علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شیب افزایش قیمت‌ها‌ در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بسیار آرام و به گونه‌ای است که کسی آن را احساس نخواهد کرد.
با توجه به اظهارات وزیر کار در خصوص توزیع فرم‌های خود اظهاری، انصراف برخی گروه‌ها از جمله هنرمندان از دریافت یارانه نقدی و همچنین راه‌اندازی کمپین انصراف از دریافت یارانه، باید منتظر ماند و دید که واکنش و استقبال مردم و دیگر گروه‌ها به این موضوع چگونه خواهد بود و آیا این اقدام اهداف دولت در جهت کنترل تورم و گسترش عدالت اجتماعی را محقق خواهد کرد؟|تهران امروز