اسطوره روی نیمکت مربیگری شکست

تکنیک بی‌نظیر مارادونا، مهارت مثال‌زدنی‌اش در حمل توپ با سرعت بالا، پاس‌های طلایی‌اش و قدرت بدنی خیره‌کننده‌اش با آن دریبل‌های مرگبار، از او ستاره‌ای ساخت که تا اواخر دهه 90 میلادی، نظیرش در دنیای فوتبال دیده نشده بود. او با همین ویژگی‌ها تیم ملی آرژانتین را در جام جهانی 1986 مکزیک یک تنه قهرمان کرد و چهار سال بعد نیز در جام جهانی 1990 ایتالیا، همراه با این تیم تا دیدار فینال رفت. هنوز هم وقتی نامی از مارادونا برده می‌شود خیلی‌ها یاد گل‌های او در جام جهانی 86 می‌افتند؛ آن فرار 60 متری همراه با دریبل شش بازیکن تیم ملی انگلیس یا آن گلی که با دست وارد دروازه پیتر شیلتون کرد. اما افتخارات شخصی مارادونا، بهتر می‌تواند نبوغ این بازیکن را نمایان کند. پنج بار آقای گلی در لیگ آرژانتین که اولین آنها در سال 1979 بود، برنده توپ طلای جام جهانی نوجوانان در سال 1979، دو بار برنده جایزه بهترین بازیکن سال آمریکای جنوبی، برنده توپ طلای جام جهانی 1986، کسب عنوان بهترین بازیکن اروپا در دو دوره متوالی (1986 و 1987)، معرفی به عنوان بهترین ورزشکار سال دنیا (1986) و دریافت جایزه بهترین بازیکن قرن بیستم توسط فیفا بخشی از مهم‌ترین عناوینی هستند که در کلکسیون افتخارات این بازیکن یافت می‌شود. اما همین مارادونا در عرصه مربیگری یک شکست‌خورده بزرگ محسوب می‌شود. اسطوره فوتبال آرژانتین از همان سال 1994، یعنی درست چند هفته بعد از آن‌که به دلیل دوپینگ، از همراهی تیم ملی کشورش در ادامه رقابت‌های جام جهانی محروم شد، به جرگه مربیان پیوست تا با چهره‌ای جدید به دنیای فوتبال برگردد.

او ابتدا به عنوان کمک مربی روی نیمکت آرژانتینوس جونیورز نشست و بعد، خیلی زود به عنوان سرمربی هدایت تیم ماندیو کورینتیاتس را به عهده گرفت.

بدون هیچ توفیقی، یک سال بعد مارادونا سرمربی رسینگ کلوپ، یکی از تیم‌های مطرح فوتبال آرژانتین شد، اما آنجا هم یک سال بیشتر دوام نیاورد، البته او آن زمان به دلیل اعتیاد سال‌های سختی را می‌گذراند. با ترک اعتیاد و پایان محرومتی که بابت دوپینگ شامل حال مارادونا شده بود، او طی سال‌های 1995 تا 1997، با پیراهن بوکاجونیورز پنج بار دیگر هم به عنوان بازیکن به میدان رفت، اما نه با آن وزن و شکل همیشگی.

فصل تازه زندگی مارادونا از سال 2008 میلادی آغاز شد؛ زمانی که آلفیو باسیله از سمت سرمربیگری تیم ملی آرژانتین کنار گذاشته شد تا دیه‌گو مارادونا هدایت این تیم را به عهده بگیرد. دیه‌گو سیمونه، کارلوس بیانچی، میگوئل آنخل روسو، سرخیو باتیستا همه گزینه‌های مطرحی بودند که آن زمان می‌توانستند جانشین باسیله شوند، اما فشار فوتبالدوستان آرژانتینی، خولیو گروندونا، رئیس وقت فدراسیون فوتبال آرژانتین را وادار کرد مارادونا را بدون هیچ کارنامه قابل ملاحظه‌ای در عرصه مربیگری، فقط به پشتوانه محبوبیتش روی نیمکت تیم ملی بنشاند. مارادونا هرچند در نخستین تجربه حضورش روی نیمکت تیم ملی آرژانتین، در دیداری دوستانه در همپدن پارک مقابل اسکاتلند به پیروزی یک بر صفر رسید، اما در مقدماتی جام جهانی 2010 نشان داد مارادونایی که کت و شلوار می‌پوشد و در کنار زمین بالا و پایین می‌پرد هیچ شباهتی به مارادونای درون زمین ندارد.

تیم ملی آرژانتیتن بازی‌های مقدماتی را با سه پیروزی متوالی خوب شروع کرد، اما تیره‌روزی خیلی زود از راه رسید. شکست مقابل کلمبیا (2ـ1)، تساوی مقابل اکوادور (1ـ1)، تساوی مقابل برزیل (صفر ـ صفر)، تساوی مقابل پاراگوئه (1ـ1) و تساوی مقابل پرو (1ـ1) این تیم را وارد بحرانی بزرگ کرد. آرژانتین مارادونا بعد از پنج بازی نبردن، اروگوئه را شکست داد، اما بعد از آن نوبت موج دوم نتایج ضعیف بود. شکست یک بر صفر مقابل شیلی، شکست 2 بر صفر مقابل اکوادور، شکست 3 بر یک مقابل برزیل و از این سه نتیجه تحقیرآمیزتر، شکست 6 بر یک مقابل بولیوی، آرژانتین را تا مرز حذف شدن از مقدماتی جام جهانی پیش برد، اما در نهایت این تیم به لطف دو پیروزی کمرنگ مقابل پرو و اروگوئه در دو بازی پایانی‌اش، به عنوان تیم چهارم آمریکای جنوبی مجوز حضور در آفریقای جنوبی را به دست آورد.

آرژانتین با این نتایج قدم به جام جهانی 2010 گذاشت و اتفاقا چهار بازی نخست خود را هم با پیروزی پشت سر گذاشت، اما اولین باخت آنها در آفریقای جنوبی آخرین باخت آنها در این تورنمنت بود. آبی و سفیدها در یک چهارم نهایی چهار گل از آلمان خوردند تا با بدترین شکل ممکن از گردونه رقابت‌ها کنار بروند؛ شکستی تلخ که به حضور مارادونا در تیم ملی هم پایان داد.

بعد از چهار ماه دوری از میادین فوتبال، مارادونا، مربی‌ای که هیچ نقطه روشنی در کارنامه‌اش نداشت، به یک باره سر از الوصل امارات درآورد تا با این تصمیم عجیب خود همه را شوکه کند. او یک فصل و نیم در حوزه خلیج‌فارس مربیگری کرد، اما بهترین عنوان تیمش نایب قهرمانی با الوصل در لیگ امارات بود و در نهایت از این تیم هم اخراج شد.

مارادونا شاید الهام‌بخشی بزرگ برای همه فوتبالیست‌های دنیا باشد، اما مطمئنا یک مربی بزرگ نیست. رویای این اسطوره حتی در روزهایی که به عنوان سرمربی هدایت تیم ملی آرژانتین را به عهده داشت، حضور در زمین و بازی کردن بود تا فکر کردن درباره چیدمان تیمش و پیدا کردن راهکاری برای رسیدن به موفقیت. با این تفکر، اسطوره فوتبال آرژانتین، در عرصه مربیگری آنقدر ضعیف عمل کرد که حتی از انتقاد شدید هوادارانش هم در امان نماند.

الان بیش از یک سال است مارادونا از نیمکت مربیگری فاصله گرفته است؛ تصمیمی که شاید بهتر است برای همیشه عملی شود.

رضا پورعالی / گروه ورزش