کمال‌گرایی افراطی

زمان‌هایی وجود داشته که کاری را انجام داده‌ام و اطرافیانم از آن راضی بوده‌اند، اما خودم هرگز راضی نمی‌شوم. قبلا هم این گونه فکر می‌کردم، اما الان شدت بیشتری یافته و از این که دائما خودم را سرزنش می‌کنم، راضی نیستم. تمایل دارم بدانم آیا این حالت تا ابد در من باقی خواهد ماند یا خیر.

همچنین می‌خواهم بدانم بقیه افراد چگونه می‌توانند از عملکرد خودشان براحتی راضی باشند و با این که کاری که ارائه می‌دهند با این که کار حرفه‌ای و عالی نیست، اما خودشان بسیار راضی‌اند و حتی برخی مواقع کاری را که انجام داده‌اند، نیز بزرگ‌تر از حد معمول جلوه می‌دهند.»

یکی از مسائلی که در افراد به چشم می‌خورد کمال‌گرایی افراطی است. این واژه به آن معناست که فرد برای انجام هر کاری به بهترین‌ها فکر می‌کند.

این که ما بخواهیم کار ایده‌آلی را انجام دهیم مساله بدی نیست، اما چنانچه در زندگی خود تمام تلاشمان را متمرکز بر بهترین شدن معطوف کنیم و همچنین دایم دلمان بخواهد برترین‌ها را انجام دهیم در نتیجه رفته رفته میزان رضایت ما از انجام کارهایمان کاهش می‌یابد.

ایده‌آل‌گرایی زمانی مفید واقع می‌شود که شما سلامت روان خود را به خطر نینداخته باشید و در عملکردهای فردی و بین فردی خود دچار افت نشوید.

زمانی که از ابتدا برای انجام هیچ رفتاری از خود راضی نیستید باید مشخص شود که از لحاظ اعتماد به نفس صدمه خورده‌اید یا به صورت افراطی گرایش دارید که همه کارها به صورت مطلوب انجام شود.

افرادی که کمال‌طلب افراطی هستند معمولا به صورت مداوم نیز کارهای خود را نقد می‌کنند و این انتقاد به صورت منفی‌نگری صورت می‌گیرد و در نهایت رضایت خاطر آنها را به دنبال ندارد.

همچنین وقتی فردی کمال‌گرای افراطی است میزان گفت‌وگوهای درونی او و غرزدن‌هایش افزایش می‌یابد و در نهایت خلق او کاهش یافته و از روند زندگی خود ناراضی است، اما چه باید کرد تا این مساله برطرف شود.

برای فاصله گرفتن از این خطا و الگوی اشتباهی که می‌تواند به سلامت روان شما صدمه بزند باید ابتدا به نهایت عملکرد متمرکز شوید. به زبان ساده باید در نظر بگیرید که آیا رفتار فعلی شما صدمه‌ای به شما و دیگران زده است یا خیر؟ آیا کاری که انجام داده‌اید نتیجه مطلوب به دنبال داشته است یا خیر؟

چنانچه رفتار و عملکرد شما نتیجه مثبتی را به دنبال داشته است، اما شما همچنان ناراضی هستید باید مشخص کنید که رسیدن به اهداف و مقاصدتان به چه قیمتی باید انجام شود و هدف شما از این که می‌خواهید بهترین‌ها اتفاق بیفتد چیست.

همچنین با استفاده از روش ارزیابی نتیجه می‌توانید نگاه خود را کمی منطقی‌تر کنید. به این صورت که وقتی کارتان انجام شده و نظر افراد دیگر مطلوب بوده و هدف از انجام آن کار نیز برآورده شده، لازم است که از تکنیک توقف فکر استفاده کنید و نگاه خود را معتدل کنید.

دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور