تو مو می‌بینی و من ریزش مو

به گزارش جام جم سرا به نقل از ایران، امروزه اکثر افراد، در هر سن و سالی که باشند، توجه خاصی به میزان رشد یا ریزش موهای خود دارند، بطوری که بر اساس بررسی های صورت گرفته حدود 10 تا 20 درصد مراجعان بیمارستانها را بیماران پوست و مو تشکیل می دهند.

علل مراجعه بیشتر مردم به متخصصان پوست و مو در سالهای اخیر چه بوده است؟
بهطور طبیعی همه بر این نکته واقف هستند که مو به عنوان یکی از فاکتورهای زیبایی از اهمیت خاصی برخوردار است. مراجعه افراد نه تنها در ایران بلکه در تمامی نقاط دنیا طی سالهای اخیر، به علت بیماریها و ریزش مو و مهمترین نوع آن ریزش موی ارثی و هورمونی، افزایش روزافزونی داشته است. بهطور کلی تمایل مردم دنیا به سمت زیبایی بسیار بیشتر شده است. با بررسی میزان مراجعان بیمارستان رازی، دریافتیم که 30 تا 40 درصد مراجعان یک روز بیمارستان مربوط به مشکلات مو است؛ البته درصدی از آن به بیماریهای مو مانند کچلی سر یا بیماریهایی که منجر به اشکال در ساقه و در نهایت ریشه مو میشود، ارتباط دارد، ولی بهطور کلی حدود 80 تا 90 درصد از این مراجعان مربوط به ریزش مو میشود. طبیعتاً اکثر مراجعهکنندگان جوانان هستند ولی افراد میانسال بسیاری هم به زیبایی و کاشت مو تمایل دارند که شاید بتوان علت دیگر این شیوع را، امید بیشتر به زندگی در بین میانسالان عنوان کرد که البته این موضوع به خودی خود یک اتفاق مثبت است.

شما درصد زیادی از ریزش مو را به وراثت و هورمون نسبت دادید؛ عوامل محیطی مانند نحوه نگهداری، نحوه استحمام و... تا چه میزان در این میان نقش دارند؟
شایعترین علت ریزش مو در ایران و جهان، عوامل ارثی و هورمونی است که معمولاً پس از 18 سالگی آغاز میشود؛ اما متاسفانه امروزه شاهد این معضل هستیم که ریزش در سنین پایینتر اتفاق میافتد، بهطور مثال مراجعانی را میبینیم که 15 سال سن دارند و آزمایشهای هورمونی متابولیسم بدن و... آنها نرمال است ولی دچار کاهش و تراکم مو به شکل مردانه، شامل قسمتهای جلوی سر، جلوی پیشانی و کف سر هستند. دلیل اصلی پایین آمدن میانگین سنی کاملاً مشخص نیست، اما طبیعتاً عوامل محیطی نقش زیادی ایفا میکنند که به تعدادی از آنها اشاره میکنم؛ رژیمهای سخت و سنگین و تغذیه بد که شامل مصرف نکردن انواع میوهها، سبزیها و پروتئین میشود؛ استرس که به افزایش ریزش و کاهش رشد مو کمک میکند، مورد دیگر مصرف سیگار است که در درازمدت موجب ریزش مو میشود؛ آن قدر این نکته مهم است که اگر یک فرد سیگاری تصمیم به کاشت مو داشته باشد باید حداقل از 3 هفته قبل سیگار را ترک کند، زیرا خونرسانی مو وابستگی زیادی به مصرف نکردن سیگار دارد.
قصد دارم به یک موضوع که به غلط و تحت تاثیر تبلیغات سوء در کشور ما جا افتاده، اشاره کنم؛ شامپوها هیچ نقشی در کنترل و جلوگیری از ریزش مو ندارند، متاسفانه تبلیغات بسیاری هم در این زمینه صورت میگیرد. نوع شامپوی مورد استفاده تفاوت خاصی ندارد، زیرا هر شامپو 2 تا 3 دقیقه روی سر قرار میگیرد که در این مدت هیچ مادهای توسط سر جذب نمیشود؛ تونیکهایی که پزشکان استفاده میکنند حداقل باید 3 تا 4 ساعت روی سر بماند که بعد از این مدت زمان فقط 30تا 40 درصد جذب میشود، بنابراین ویتامینه یا پروتئینه بودن شامپو تاثیری در رشد مو ندارد، ولی این بدان معنا نیست که تاثیری هم در جنس مو ندارد؛ اگر یک شامپوی بد مصرف کنید، احتمال دارد جنس مو یا طراوت آن را از بین ببرد. پزشکان فقط شامپو را بر اساس جنس مو توصیه میکنند؛ به طور مثال برای موی خشک شامپویی را توصیه میکنند که کمی نرمکننده داشته باشد.

برخی از این تبلیغات اشارهای به رشد مو ندارند بلکه روی جلوگیری از ریزش مو تاکید میکنند. آیا این ادعا پشتوانه علمی دارد؟
معمولاً پزشکان در جستوجوی یافتن علت ریزش مو در بیماران هستند. بهطور مثال اگر فردی دچار کمخونی و فقر آهن است، با استفاده حتی مکرر و مداوم تونیک یا شامپوی ضد ریزش مو هم نمیتواند این معضل را کنترل کند؛ یا اگر فردی دارویی مصرف میکند که باعث ریزش مو میشود، با حذف آن دارو میتوان وی را درمان کرد و روشهای دیگر کاربردی ندارد.

برای پیشگیری از ریزش مو چه توصیهای دارید؟
اگر ما ریزش مو را به عوامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی تقسیم کنیم، عوامل غیر ژنتیکی را میتوان بهتر کنترل کرد؛ جلوگیری از کمخونی یا مشکلات تیروئید و... کمک زیادی میکند. ولی در بحث ژنتیک هنوز توان علمی و تکنیکی شناسایی ژن وجود ندارد. در هر لحظه از زمان تعدادی از موهای ما در حال ریزش و تعدادی دیگر در حال رویش هستند. بهطور کلی در هر لحظه 90 درصد موهای سر در حال رویش و رشد و 10 درصد در حال ریزش هستند. دوره رشد و عمر مفید مو در خانمها و آقایان متفاوت است، عمر مفید مو 2 تا 6 سال است که در خانمها به 6 سال و در آقایان به 2 یا 3 سال نزدیک است، بعد از گذر این مدت مو به سمت ریزش میرود؛ البته ریشه باقی میماند که پس از گذشت چند ماه محرکهای سر آن را تحریک به رویش مجدد میکنند. چون در خانمها دوره رشد طولانیتر است، موهای بلندتری دارند. ریزش تعداد 50 تا 100 تار مو در روز طبیعی است، اما اگر فردی ادعا کند که ریزش موی او در ماه گذشته روزانه 20 تا 30 تار بوده ولی در این مدت به 70 تار مو رسیده، با اینکه کماکان طبیعی جلوه میکند ولی میتواند نشانگر این باشد که در ماه آینده به 120 تار مو خواهد رسید که نیاز به پیشگیری دارد. یک نکته حائز اهمیت اینکه، در موارد ژنتیکی ریزش مو تنها به پیشانی و کف سر مربوط است و کنارهها و پشت سر ریزش خاصی ندارند، برای کاشت مو هم از موی پشت سر برداشته میشود، زیرا خلقت موهای پشت سر به گونهای است که گیرندهای برای هورمون ندارند، بنابراین ژن دیگر نمیتواند تاثیری در ریزش موی آن ناحیه ایجاد کند. اگر فردی بموقع به پزشک متخصص مراجعه کند میتواند از ریزش مو پیشگیری کند و در حقیقت برای شروع درمان در این شیوه از قرصی به نام فیناستراید استفاده میشود.

کسانی که فیناستراید مصرف میکنند و عوارض جانبی این دارو را میشناسند، همیشه نگران این نکته هستند که روی هورمونهای جنسی اثر سوء بگذارد؛ به همین دلیل برخی از متخصصان در کنار این قرص، آزمایشهای متناوبی را نیز تجویز میکنند. این دغدغه تا چه میزان صحت دارد؟
هر ساله انجمنهای علمی پوست و موی اروپا و امریکا بیانیهای را به اطلاع عموم میرسانند؛ طبق آخرین بیانیه این انجمنها، حتی مصرف مادام العمر فیناستراید نیز بدون خطر است.
البته در 1 تا 2 درصد بیماران تاثیر بسیار کمی روی هورمونهای جنسی دارد که با کم کردن دز فیناستراید این مشکل برطرف میشود، اما یک نکته حائز اهمیت در مورد خانمها وجود دارد و آن اینکه انجمنهای علمی، فیناستراید را برای آنها تایید نمیکنند و اذعان دارند خانمهایی که قصد بارداری داشته باشند نباید این دارو را مصرف کنند، ولی کسانی که مطمئناً دیگر باردار نمیشوند میتوانند این دارو را استفاده کنند.

محلولهایی مانند ماینوکسیدیل تا چه میزان تاثیر دارند؟ آیا مصرف همزمان قرص و محلول موثرتر است؟
نکته مهم این است که دارویی مثل فیناستراید تنها برای ریزش موی ارثی توصیه میشود و باید با تایید پزشک متخصص مصرف شود، زیرا میزان دز و نوع مصرف آن برای افراد گوناگون متفاوت است. تاثیر فیناستراید بعد از 3 تا 4 ماه مشخص میشود و علاوه بر اینکه تا 80 درصد از ریزش جلوگیری میکند، رویش جدید هم اتفاق میافتد. معمولاً پزشکان در کنار آن محلول هم تجویز میکنند؛ تنها محلولی که در دنیا تایید شده، ماینوکسیدیل است؛ محلول موجود در بازار 2 و 5 درصد است که باید روزی 2 مرتبه استفاده شود، اثر درمانی آن بین 40 تا 50 درصد است و نیازمند مصرف طولانی است، زیرا حداقل 4 ماه طول میکشد تا اثر اولیه آن مشخص شود. موهایی که بعد از مصرف این محلول به وجود میآیند امکان قطع یا از بین رفتن دارند اما اگر این محلول همراه با فیناستراید استفاده شود نتیجه مطلوبتری خواهد داشت.

برخی از افراد که تجربه ناموفقی در استفاده از این محلولها و قرصها داشتهاند همیشه به بقیه توصیه میکنند که این داروها تاثیری ندارد و در نهایت باید مو کاشت. این توصیه تا چه میزان صحت دارد و چه کسانی مجاز به کاشت مو هستند؟
این توصیه درست نیست، موارد خاص و ویژهای مانند افرادی که موی آنها در اثر سانحه یا عمل جراحی مغز دچار آسیب شده یا کسانی که ریزش موی شدید دارند، در صورتی که دارای بانک موی مناسب و با ثبات باشند کاندیدهای خوبی برای کاشت مو هستند.
متاسفانه این روزها تبلیغاتی در مورد کشت مو صورت میگیرد که کذب محض است، زیرا در دنیا هنوز هیچ کشوری موفق به انجام کشت و تکثیر مو نشده است، به طور معمول در صورت وجود بانک موی بسیار قوی و یک تیم حرفهای میتوان حداکثر 6 هزار تا 8 هزار تار مو در یک جلسه کاشت و در صورتی که موهای وسط سر کامل ریخته باشد تنها 25 درصد سر را پر میکند. بعد از کاشت مو، باید سعی شود موهای سالم فرد حفظ شود که مصرف دارو در درازمدت به این امر کمک میکند.
زمانی کاشت مو اثر مطلوبی خواهد داشت که ریزش موی فرد کنترل شده و در نهایت قطع شود، زیرا ممکن است پس از کاشت مو در شرایطی که هنوز ریزش قطع نشده، رفته رفته تراکم مو کمتر به نظر برسد و این دقیقاً در افرادی اتفاق میافتد که بدون درمان دارویی به منظور قطع ریزش مو، اقدام به کاشت زودتر از موعد میکنند.