مشکلات حقوقی دو جنسه‌ها

پیشینه وجود این افراد به درستی مشخص نیست. از زمانی که اینترنت مرز‌ها را شکافت و دنیایی غیر از این دنیا را با مختصات و اضلاع ویژه، برای ما پدید آورد، این افراد خاص به دنبال پیشرفت تکنولوژی و شکسته شدن برخی از تابو‌ها، کم‌کم در جامعه حضور یافتند. همچنین در کلوپ‌های اینترنتی با تشکیل انجمن و بر هویت خود مهری کوبیدند.

قرار نیست معمای ویژه‌ای حل شود. صحبت از افرادی است که اختلال هویت داشته و باور جامعه آن‌ها را دو جنسه می‌پندارد.

دو جنسه به چه کسانی اطلاق می‌شود؟ فردی که مشخص نیست مونث است یا مذکر، یا ترکیبی از این دو. برخی این اشخاص را بیمار می‌پندارند و دسته‌ای دیگر منحرف. اما واقعیت چیست؟ آیا مرزبندی بین هویت و جنسیت در این رابطه وجود دارد؟ از بعد حقوقی تکلیف این دسته از افراد چیست؟ آیا به واقع این قبیل افراد دو جنسه هستند یا دو هویت دارند؟ آیا هر مرد و زنی که خود را به شمایل جنس مخالف آراست ، در جرگه دو جنسه‌هاست؟ کسانی که از لحاظ جسمانی ظاهری کاملاً عادی، اما میل باطنی آن‌ها به جنس موافق گرایش دارد، در کدام دسته قرار می‌گیرند؟ نهایتاً بحث بر سر این است که آیا امکان تغییر جنسیت و هویت در افرادی که چنین علائم ظاهری و رفتاری را دارند وجود دارد یا خیر؟ و چگونه؟

به گزارش جام جم سرا، «قانون» در گفت‌و‌گو با دکتر عباس مینوی مدیر کل پزشکی قانونی البرز که پیش‌تر مدیریت پزشکی قانونی استان‌های اصفهان، قم و گیلان را به عهده داشته، جواب پرسش‌ها و کش و قوس‌های مطرح شده در رابطه با این دسته از افراد را جویا شده است:

منحرفان، منفک از ترنس سکشوال‌ها هستند
مینوی با تیر خلاصی به باور‌ها و نگاه منفی مردم ،در آغازِ کلام با توضیح در مورد منحرفان جنسی، آن‌ها را از کسانی که دارای اختلال هویت (ترنس سکشوال) هستند، جدا کرده، و توضیح داد: منحرفان اخلاقی در جامعه، افرادی هستند که ظاهری مردانه یا زنانه داشته و سعی بر این دارند که خود را با هدف لذت بیشتر، به جنس مخالف نزدیک کنند و به این خاطر شکل و شمایل خود را نیز، به رنگ آن‌ها تغییر می‌دهند. این افراد در پاره‌ای از موارد گرایش جنسی به همجنس خود نیز دارند و از علائم دیگر این منحرفان آن است که نمی‌توان آن‌ها را کسانی قلمداد کرد که از هویت خود بیزارند. به عنوان نمونه اگر به زنی که گرایش انحرافی به همجنس خود دارد، واژه و هویت مرد را اطلاق کنیم، برای او خوشایند نیست. همچنین اگر مردی را نیز که گرایش به همجنس خود دارد، زن خطاب کنیم، در کالبد وجود خود احساس نارضایتی می‌کند. در واقع این قبیل افراد از جنسیت و هویت خود ناراضی نیستند، بلکه منحرفانی هستند، که به مرور زمان و تحت تأثیر عوامل گوناگونی دچار اختلال و انحراف جنسی شده‌اند.
مدیر کل پزشکی قانونی البرز ادامه داد:درباره این گروه قاطعانه می‌توان گفت که تبلیغات بعضی از سایت‌ها و فرهنگ غالب بی‌بندو باری‌های اخلاقی در برخی جوامع و انتقال آن فرهنگ از طریق رسانه‌های تصویری و مجازی، به مرور بر این نوع از اختلال شخصیت دامن زده و بر تعداد این افراد نیز افزوده شده است. برای منحرفان جنسی مؤلفه‌هایی از قبیل خانواده، محیط رشد نوجوان، مسائل دینی و ارزشی، استفاده نا‌بجا از اینترنت، تأثیر ماهواره‌ها، دوستان و... قابل بررسی است که در مقال دیگری باید به آن پرداخت.

کروموزوم‌ها تعیین کننده جنسیت افراد در بدو تولد هستند
وی همچنین ادامه داد: گمان دیگر مردم، برای تشخیص دو جنسه‌ها نحوه رشد اندام‌های تناسلی جنس مخالف در بدن آنهاست. این افراد که اندام تناسلی‌ آنها ترکیبی از دو جنس مذکر و مؤنث است بلاشک جزو منحرفان نیستند. مردم بیشتر این افراد را دو جنسه خطاب می‌کنند. تکلیف قانون با این قبیل افراد چیست؟ مثلاً اگر این گونه افراد در جریان یک تصادف یا حادثه حین کار فوت کنند دیه آن‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟ به عبارت دیگر آیا قانون حکم به زن بودن این افراد می‌دهد یا مرد بودن آنها؟ عملکرد پزشکی قانونی در رابطه با این موضوع چگونه است؟
مینوی در پاسخ به سوالات بالا تصریح کرد: هر نوزادی در بدو تولد امکان دارد با اختلالات جسمانی پا به عرصه دنیا گذارد. نارسایی قلب، دستگاه گوارش، بینایی و سایر نارسایی‌ها، ممکن است از لحظه تولد همراه نوزاد باشد و گاهی این مشکلات (در حین تولد) مربوط به دستگاه تناسلی بوده و البته نوعی بیماری، که بروز آن می‌تواند اختلالاتی را برای نوزاد به همراه داشته باشد. فرض کنیم نوزادی با جنسیت دختر، دارای آلت تناسلی مذکر یا کودک پسری که اختلالات هورمونی در زمان رشد جنین باعث شده اندام‌های تناسلی او شبیه جنس مخالف شود.
وی را ه حل ساده برای این موضوع را نگاه به علم ژنتیک و بررسی کروموزوم‌های نوزاد دانست و خاطر نشان کرد: هر انسانی به طور طبیعی دارای ۴۶ کروموزوم است. اما وجه تمایز مرد و زن در آخرین جفت کروموزوم‌ها (معروف به کروموزوم‌های جنسی) است. به این ترتیب که کروموزوم جنسی زن هر دو از نوع xx و کروموزوم‌های جنسی مرد از نوع y است. بنابراین جنسیت واقعی یک نوزاد با بررسی کروموزوم‌هایش مشخص می‌شود و به عبارت دیگر در ابهام‌های جنسی (دو جنسه‌ها) گاهی فرد مذکر است، هر چند که اندام تناسلی زنانه در او رشد کرده باشد، و از لحاظ قانونی جنسیت وی مرد تعیین ‌شود و این نوزاد در ادامه زندگی با انجام اقدامات پزشکی تحت درمان قرار می‌گیرد. عکس این موضوع نیز ممکن است در مورد زنان اتفاق بیفتد. بر این اساس مشکلاتی از قبیل تکلیف حقوقی این افراد در جامعه مطرح نیست، و هیچ کدام از این افراد دارای شناسنامه با جنس مرکب نیستند.

ترنس سکشوال‌ها پس از تغییر جنسیت باز نخواهد گشت
وی با اشاره به شخصیت ترنس سکشوال‌ها و نوع درمان آن‌ها توضیح داد: برخی از افراد از بدو تولد از نظر جسمانی سالم و کاملاً طبیعی هستند. این افراد هیچ نوع اختلالی از نظر جسمانی ندارند. اما زمانی که به سنین ۳ یا ۴ سالگی می‌رسند رفتار‌هایی از خود بروز می‌دهند که بیشتر در جنس مخالف دیده می‌شود. مثلاً کودکی که هنگام بازی، اسباب بازی خاصِ جنس مخالف را انتخاب می‌کند یا لباس‌های جنس مخالف را می‌پوشد می‌تواند نمونه‌ای از این مصادیق تلقی ‌شود.
مینوی در خاتمه خاطر نشان کرد: زمانی که شخصی برای تغییر هویت اقدام می‌کند، تمام مراحل زندگی و گذشته وی توسط روان‌شناس پزشکی قانونی مورد بررسی قرار می‌گیرد. طفولیت فرد بررسی و در تحقیق از خانواده و محیط پیرامون شخص مورد نظر، اطلاعاتی کافی و وافی به‌دست می‌آید. این روند ماه‌ها به طول می‌انجامد تا شخصِ مذکور کاملاً از منحرفان جنسی متمایز شود. حتی مسائل یا عواقبی که امکان دارد گریبان فرد (از بعد حقوقی، اعتبار اجتماعی یا تحصیل و شغل) را بگیرد، به وی تفهیم می‌شود. نهایتاً روانپزشک قانونی با شیوه‌های مختلف پی به تمایلات فرد می‌برد. نکته مهم این است که مشخص شود این تمایلات ناشی از انحرافات جنسی است یا ناشی ازاختلال هویت جنسی که تمایل پایدار و شدید برای تعلق به جنس مخالف است. در واقع اگر فردی از نظر درونی و روانی، هویتی به غیر از جنسیت ظاهری خود داشته باشد، روانپزشک قانونی نیز به این موضوع پی ببرد، گواهی به تغییر هویت می‌دهد و سرانجام فرد مورد نظر با پیگیری‌های بعدی قضایی و با تأیید دادگاه اقدامات لازم را برای تغییر ظاهر و دریافت شناسنامه باهویت جدید به عمل می‌آورد.