نمی‌دانم چه کسی به «پیتزا» گفته «کش لقمه»

غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در پاسخ به این سوال که «چه پاسخی به انتقادهایی که به واژه‌های معادل فرهنگستان برای واژه‌های بیگانه دارید؟» گفت: ما به انتقادی که همواره به ما می‌شود، همیشه جواب داده‌ایم، ولی برای اینکه این گفت و شنود فایده‌ای داشته باشد، باید مشخص شود که انتقاد اینها به کدام واژه یا واژه‌ها است؟

وی در پاسخ به این نکته که مردم همچنان به پیتزا می‌گویند پیتزا نه کش‌لقمه، یادآور شد: نمی‌دانم کدام حرام لقمه‌ای بوده که پیتزا را کش‌لقمه گفته است؟! ما (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) که نگفته‌ایم. اینها معمولاً چیزهایی است که عده‌ای می‌سازند و متاسفانه خبرنگارها هم بدون تحقیق این چیزها را از عوام می‌شنوند و بعد به ما می‌گویند چرا این واژه‌ها را مصوب کرده‌اید؟ اصلاً اینها را ما نگفته‌ایم و شما چرا این سئوال را از من می‌پرسید؟

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به این پرسش هم که «به نظر شما چرا بسیاری از واژه‌هایی که فرهنگستان به عنوان معادل واژه‌های خارجی مصوب می‌کند، بین مردم جا نمی‌افتد؟» اینگونه پاسخ داد: باید رسانه‌ها، روزنامه‌ها و صدا و سیما کمک کنند. به خصوص باید شما خبرگزاری‌ها کمک کنید. وقتی واژه‌ای معادل یک کلمه بیگانه وضع می‌شود، کار ما دیگر تمام شده است.

حداد عادل در پاسخ به این سئوال هم که آیا شما معتقدید که این واژه‌ها متناسب است؟ گفت: بله، عموماً هست. البته ممکن است درصدی از این کار هم مثل هر کار دیگری، عیب داشته باشد ولی خوب‌هایش هم محتاج کمک رسانه‌هاست. اگر رسانه‌ها به کمک فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیایند، ما نمی‌توانیم واژه‌های فارسی را جانشین لغات خارجی کنیم.

وی پیشتر هم ضمن بیان این مطلب که «فرهنگستان که گمرک ندارد تا بفهمد در سراسر راه‌های ذهن مردم چه واژه‌هایی وارد شده است» در همین رابطه گفته بود: به یکی گفتند تو که اینقدر زیبا هستی، چرا شکلت را زشت می‌کشند؟ اظهار کرد: قلم دست دشمن است. واقعاً هم قلم دست دشمن است؛ خیلی از الفاظی که به فرهنگستان نسبت می‌دهند، اصلا فرهنگستان آنها را نساخته است. خودشان به شوخی می‌سازند و به فرهنگستان نسبت می‌دهند بعد هم می‌نشینند، نقد می‌کنند.

به گفته رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، «واژه‌سازی فرهنگستان زبان و ادب فارسی خوب است؛ منتهی خیلی از معادل‌ها، معادل‌های علمی است و کاربردش برای متخصصان است و لذا اگر آنها را سر هم کنید و جلوی مردم غیرمتخصص بگذارید، از آن سر در نمی‌آورند. به عنوان مثال اگر واژه‌هایی را که در زبان انگلیسی برای جراحی مغز وجود دارد، در خیابانی در لندن جلوی چشم مردم بگذارند، مردم متوجه آنها نمی‌شوند. کارهای ما هم تخصصی است و ما در حال حرکت به سمت زبان فارسی علمی هستیم بنابراین درستی و نادرستی معادل‌های ما را باید متخصصان داوری کنند. البته تعدادی از واژه‌های ما عمومی است که آنها را باید از عامه بپرسند.(مهر)