سفر زنانه به بروجرد

فیلم «بیا از گذشته حرف بزنیم» که جمعه گذشته از شبکه سه به نمایش درآمد، در واقع به‌سوی بروجرد نام دارد و به‌دلیل استقبال از فیلم اول حمید نعمت‌الله که درباره سفر سه پیرزن ساخته شده بود، با همان نگاه و در همان فضا تولید شد. نعمت‌الله در فیلم اول بیا از گذشته حرف بزنیم، داستان سفر سه بانوی مسن به مشهد مقدس را به نمایش گذاشت و بعد از استقبال مخاطبان تلویزیون و منتقدان، سه بار دیگر داستان سه بانوی مسن را روایت کرد که به قونیه، شاهرود و بروجرد سفر می‌کنند.

کد خبر: ۶۱۳۵۷۴

در فیلم اول ثریا قاسمی، پوراندخت مهیمن و مهین شهابی نقش‌های اصلی را به‌عهده داشتند و کنش اصلی فیلم بر تعامل و گاه تقابل سه شخصیت اصلی فیلم استوار بود، اما در فیلم آخر به مقوله سفر هم توجه شده است. اگر‌چه در‌‌تمام این تله‌فیلم‌ها سفر به عنوان یک رویداد دراماتیک مورد توجه نویسنده و کارگردان قرار گرفته است، اما در فیلم آخر کم و بیش به پیام و هدف بدل شده است.

در‌ تله‌فیلم‌های بیا با هم حرف بزنیم، سفر محور اصلی رویدادهاست، اما در فیلم آخر هویت مستقل‌تری پیدا می‌کند، گاه تاکید بر آن به حرف و پیام اصلی اثر تبدیل می‌شود و کارگردان تا آنجا پیش می‌رود که به‌وضوح بخش‌هایی از فیلمش را در تصویر و کلام به معرفی بناهای تاریخی و اماکن دیدنی شهر همدان اختصاص می‌دهد و حتی ارتباط بین سه شخصیت اصلی و هویت برخی شخصیت‌های فرعی را بر مفهوم سفر استوار می‌کند.

حضور مریم، زن جوانی که همراه ‌‌ شوهرش به همدان سفر کرده، در بخش‌های از این فیلم دلالتی است بر این مدعا، چرا که این شخصیت اساسا کارکرد ویژه‌ای در روایت ندارد، مگر این که سفر کردن را تبلیغ کند و بهانه‌ای شود برای ارائه اطلاعات درباره مکان‌های گردشگری و طراحی شهری و معماری همدان.

حمید نعمت‌‌الله در اولین سری از فیلم‌های «بیا از گذشته حرف بزنیم» همانند فیلم‌های سینمایی بوتیک، بی‌پولی و سریال وضعیت سفید به واکنش‌های پیچیده افراد در مواجهه با رخداد‌های ساده و ملموس پرداخته است، اما به نظر می‌رسد در آخرین فیلم کمی از فضای شخصی نقش‌ها فاصله گرفته و تمایلی به ایجاد کشش و تعلیق با بهره‌مندی از ارتباط شخصیت‌ها و تضادها و تقابل‌هایشان ندارد.

بیا از گذشته حرف بزنیم (به سوی بروجرد)، از دو منظر قابل بررسی است و نتیجه عملکرد نویسنده و کارگردان از دو زاویه متفاوت، قضاوت‌های متضادی ایجاد می‌کند؛ چنانچه این تله‌فیلم را یک اثر نمایشی بدانیم و بخصوص آن را با دیگر آثار این کارگردان مقایسه کنیم، بیا از گذشته حرف بزنیم تله‌فیلم قدرتمند و تاثیرگذاری نیست. این فیلم نه به اندازه فیلم اول مخاطب را درگیر تعاملات و روحیات شخصیت‌هایش می‌کند و نه داستان و ماجرای پرکششی را روایت می‌کند که مخاطب درگیر شود، اما چنانچه به منظور تماشای یک فیلم مستند داستانی پای این فیلم بنشینیم، حتما با اثری شیرین و جذاب روبه‌رو خواهیم شد؛ فیلمی که با بهانه‌ای زیبا مانند سفر سه زن میانسال تاریخ و زیبایی‌های بخشی از کشورمان را به نمایش می‌گذارد. از این منظر، بیا از گذشته حرف بزنیم، یک مستند داستانی دیدنی و دلپذیر است که از زاویه‌ای تازه دیدنی‌های تاریخی شهر همدان را به‌نمایش می‌گذارد و سفر کردن را تبلیغ می‌کند.

حمید نعمت‌الله ضمن روایت داستان سفر و تعاملات سه زن میانسال ‌( به‌سوی بروجرد) اثری ساخته که بهتر است به جای یک تله‌فیلم متوسط، آن را یک مستند داستانی خوب و جذاب فرض کنیم. بجز بخش اول فیلم که به معرفی شخصیت‌ها اختصاص دارد و برای تشویق به سفر رفتن زمینه‌سازی می‌کند، دیگر بخش‌های فیلم و حتی تیتراژ نهایی هم حکایت از آن دارد که بیا از گذشته حرف بزنیم به مفهوم سفر و جاذبه‌های گردشگری کشورمان بیش از ارائه یک قصه پرکشش یا همذات‌پنداری مخاطب با شخصیت‌های فیلم، توجه نشان داده و داعیه‌دار معرفی جاذبه‌های گردشگری شهر همدان است.

تیتراژ نهایی این فیلم نیز شاهدی بر این ادعاست. در این تیتراژ، عکس‌های یادگاری شخصیت‌های اصلی فیلم را در اماکن تاریخی شهر همدان می‌بینیم که همراه با تصاویری از جاذبه‌های گردشگری این شهر به نمایش درمی‌آید.

بیا از گذشته حرف بزنیم (به سوی بروجرد)، اگرچه مانند قسمت‌های اول، به جای توجه بیشتر به مضامین انسانی، سفر و نقاط گردشگری را مدنظر قرار داده، اما می‌تواند‌ نمونه‌ای‌ بسیار خوب از مستندهای فرهنگساز و داستان‌گو باشد و شاید بتواند زمینه را برای ساخت چنین آثاری درباره شهرها و مناطق دیگر کشورمان فراهم کند. این تله‌فیلم نشان می‌دهد که چقدر جای آثار ارزشمند و موثر در حوزه فرهنگ خالی ا‌ست و شاید بتوان امید داشت با چنین فیلمی، فیلمسازان دیگر هم مشتاق شوند درباره فرهنگ کشورمان فیلم‌ بسازند.