فرزند زیاد روشنفکری را زیر سوال نمی‌برد

جمعیت جوان کشور ما که زمانی در آن رتبه اول را در دنیا داشتیم به عنوان یکی از سرمایه‌های اصلی و عاملی برای رشد پایدار کشور محسوب می‌شود.بنابراین می‌توان گفت که اگر در رشد معکوس جمعیت مطالعه دقیق علمی اتفاق افتد قطعا مسائل فرهنگی متنوعی باعث بروز چنین پدیده‌ای شده است.مبنای اصلی مطالعه می‌تواند تغییرات حاصله در نهاد خانواده باشد. کاهش رغبت به ازدواج جوانان می‌تواند حاصل تغییرات فراوانی باشد که امروز متاسفانه در جامعه بخصوص در حوزه خانواده‌ها اتفاق افتاده است. مقوله جمعیت و فرزند‌خواهی و باروری از محرمانه‌ترین و خصوصی‌ترین تصمیمات خانواده است که مداخله عناصر بیرونی در آن امکان‌پذیر نیست. باید در بیرون از نهاد خانواده، اتفاقی افتد تا زوجین خود تصمیم به فرزندآوری گیرند. شرایط بیرونی باید به‌گونه‌ای مهیا شود که افراد براساس یک مطالبه اجتماعی اقدام به چنین کاری داشته باشند.
فرزند زیاد در خانواده متاسفانه با القاهای متنوعی که از سوی محافل روشنفکری شده است که به کیفیت فرزندان باید توجه کرد نه کمیت آنها، امروزه در جامعه ما ضدارزش شده است. دگرگونی شدید هرم قدرت در خانواده، فروپاشی نقش‌های اجتماعی اعضای خانواده، چشم و هم چشمی‌ها، رفاه زدگی، لوکس‌گرایی و مدپرستی، اشرافیت‌گرایی، تغییر خانواده‌های گسترده به خانواده‌های هسته‌ای، هزینه بودن تولد فرزند و فرایند رشد آن، گران‌قیمت بودن آموزش در سطح کشور، حضور نیازهای کاذب و تغییر بنیان اقتصادی خانواده‌ها از سهم‌گذاری اعضای خانواده به سهم خواهی اعضای خانواده (درگذشته بچه از نوجوانی به اندازه بهره‌برداری از خانواده نقش ایفا کرده و کار می‌کرد ولی امروزه همه سهم خود را می‌خواهند.) مطالبه‌گر شده‌اند، تغییر در نظام فرزندآوری از چند فرزندی به دو فرزندی و از دو فرزندی به تک فرزندی و از تک فرزندی به خانواده‌های بدون فرزند که پیش‌بینی می‌شود در آینده به زندگی‌های گروهی (همخانه شدن در پانسیون‌ها) و خانه‌های مجردی منجر شود.
فلسفه تشکیل خانواده ارضای جاودانگی بشر است. انسان‌ها تمایل دارند برای همیشه تاریخ در جهان هستی باقی بمانند و چون این امر محقق نمی‌گردد و با مرگ خاتمه می‌یابد آدمی تشکیل خانواده می‌دهد تا اثر یا نشانی از خود در جهان هستی به یادگار بگذارد. ادامه نسل می‌تواند بهترین استمرار حضور آن فرد را فراهم کند. در نظام تربیتی خانواده‌های امروزی والدین الگوی واحد تربیتی ندارد و در امر تربیت فرزندان عناصر فراوانی مداخله‌گر است که فرزند هیچ‌یک از ویژگی‌های خانواده را با خود به همراه ندارد و حتی شاخص‌ها و الگوهای متضاد و مورد نهی والدین را با خود دارد که نه تنها از مقبولیت چندانی برخوردار نیست بلکه مورد اعتراض والدین است. این تضادها در شکاف نسلی جلوه‌گر و آزاردهنده است، چنانچه انگیزه فرزندآوری را از بین می‌برد. زیرا والدین ادامه‌ای از خود در جهان نمی‌بینند که به آن افتخار کنند. از آنجا که همیشه در اقتباس‌ها دچار افراط و تفریط هستیم، فرزند محوری را تبدیل به فرزند سالاری کردیم و این امر در ناباروری و کاهش موالید تاثیر منفی خود را گذاشته است.
اشتغال زنان در بیرون از منزل، مدیریت خانواده را متزلزل کرده و نظام تربیتی را مختلف و خانواده را دچار نقصان اساسی کرده است. حاکمیت فرزند محوری در خانواده‌های ایرانی نیز مزید بر علت عدم فرزندآوری شده است. فرزندآوری یک مقوله فرهنگی و اجتماعی است تا یک معقوله اقتصادی و ما باید عناصر فرهنگی را طوری برنامه‌ریزی کنیم که عشق و علاقه به فرزند و فرزندآوری یک ارزش اجتماعی محسوب شود. سابق بر این در نظام کارگری خانواده پراولاد مظهر قدرت جامعه بود. باید شرایط و کیفیت آموزش روابط بین فردی اعضای را طوری تنظیم کنیم که کثرت اعضای خانواده مظهر قدرت در جامعه باشد و خانواده پراولاد به عنوان خانواده قدرتمند، سالم و طبیعی تجلی کند. افلاطون می‌گوید: عشق بر سر سفره حاصل می‌شود. کارکردهای خانواده یکی پس از دیگری سلب شده و دولت آن را اداره می‌کند. مانند مدیریت و تربیت فرزندان در مهدکودک‌ها، مدارس، همسرگزینی‌ها و... که باعث کاهش قدرت خانواده می‌شود.
باید از نهاد خانواده حمایت کرد. اگر پشتیبانی پیوسته از نهاد خانواده نباشد، خانواده روزبه‌روز تضعیف می‌شود متاسفانه شرایط مطلوبی برای چنین خواسته‌هایی نداریم. شرایط فرهنگی جامعه را به نفع خانواده‌های پراولاد باید برنامه‌ریزی کنیم. حمایت‌های ویژه‌ای از بخش‌هایی که انگیزه به فرزندآوری را تقویت می‌کند احیا کنیم تا بتوانیم در نهایت خانواده‌ای در شأن نظام اسلامی داشته باشیم.

>> روزنامه تهران امروز