آینه؛ معصومیت از دست رفته

  دلیل این که سریال «آینه» این ویژگی ها را داشت و خیابان ها را دوشنبه شب ها خلوت می کرد نه دکور عظیم بود و نه پیش تولید تکان دهنده و وقت گیر. آن چیزی که آینه را ماندگار کرد، قصه های درگیر کننده اش بود که به قول غلامحسین لطفی، کارگردان سریال از دل دادگاه های خانواده و بین مردم پیدا شده بود.
    آینه، مسائل روز خانواده ها را جلوی چشمشان می گذاشت؛ مسائلی که با توجه به سبک زندگی تقریبا یکسان مخاطبان که تحت تاثیر سال های میانی جنگ به وجود آمده بود، مابه ازای بیرونی زیادی داشت. سبک زندگی دهه 60 که حالادر دهه 90، خاطره انگیز یا نوستالژیک شده و دیدن آینه همین حس نوستالژیک را بشدت بیدار می کند؛ حسی که نشان می دهد هم مسائل خانوادگی دهه 60 و هم سبک سریال سازی چه فنی و چه محتوایی چقدر صاف ، ساده و معصومانه بوده است. این معصومانه بودن نه به معنای نابلدی کار که به معنای صداقت و بی غل و غش بودن مطرح می شود. کافی است سریال آینه را فارغ از وجه نوستالژیکی اش با نمونه های مشابه روز مثل زمانه، مادرانه و... مقایسه کنیم تا تضاد پیچیدگی داستان ها، شخصیت ها و فضاهای سریال های فعلی را با آینه دریابیم؛ تضادی که برگرفته از پیچیدگی دهه حاضر و معصومیت و زندگی های یکسان دهه 60 است؛ معصومیتی که سال هاست از دست رفته.
    در آینه، پیچیدگی عمیق و چندلایه چندانی وجود ندارد. چیزی شبیه پاورقی های مجلات عامه پسند است. مرجانه گلچین نوزده ساله در اولین تجربه بازی اش در بیشتر مواقع عروسی جوان و بلاکش است. زنده یاد مهین شهابی در یکی از درخشان ترین بازی هایش، عموما مادرشوهری بدجنس را بازی کرده و اسماعیل محرابی، در بیشتر قصه ها شوهری دست و پاچلفتی را خلق کرده است. قصه ها در آینه با مشکلات و مصائب حرص درآور خانوادگی شروع می شود؛ مشکلاتی که لحظه به لحظه بغرنج تر شده و کانون گرم خانواده را در آستانه متلاشی شدن قرار می داد، اما چون کام مردم نباید تلخ می شد، ناگهان با یک کات و میان پرده سیاه که چیزی شبیه زمان استراحت بین دو نیمه اجرای تئاتر است، فضا عوض می شود و همه، خوب و خوش می شوند؛ چیزی که نمونه سینمایی اش را این روزها می توانیم در فیلم خانوادگی سینمایی «کلاس هنرپیشگی» رضا داوودنژاد ببینیم. ضمن این که، سریال آینه علاوه بر این که فرم پوشش، چیدمان خانه ها و سبک زندگی دهه 60 را نشانمان می دهد، مجموعه ای از بازیگرانی است که دیگر در میان ما نیستند و فوت کرده اند. بازیگرانی مثل مهین شهابی، حسین کسبیان، جمشید اسماعیل خانی و جواد خدادادی که بی شک بازپخش سریال آینه با آن صدای زنگ ساعت آغازین موسیقی تیتراژ ابتدایی و آهنگ ماندگارش، ذکر خیری از آنها را در پی خواهد داشت.

احسان ناظم بکایی