تعطیلی پنجشنبه مدارس قطعی شد

شتابزدگی، آرامش، طمانینه؛ اینها سه واژه‌ای بود که دیروز علی‌اصغر فانی بارها به زبان آورد، سه واژه‌ای که آرامشش سهم مردم، طمانینه‌اش سهم او و شتابزدگی‌اش چیزی بود که باید از آن پرهیز کرد.

فانی هنوز برای بزرگ‌ترین وزارتخانه کشور حکم سرپرستی دارد، اما برای وزیر شدن بی‌میل نیست چون در پاسخ به پرسش جام‌جم که آیا می‌توان نشست خبری او با خبرنگاران را بر قطعی بودن وزارت او حمل کرد پاسخ داد که از رئیس‌جمهور خواسته تا با ادامه حضور او در وزارت آموزش و پرورش موافقت کند هر چند در نهایت هر چه رئیس‌جمهور بگوید او تابع آن خواهد بود.

اما این رغبت، فانی را در حضور خبرنگاران از خط اعتدال خارج نکرد و مگر در مواردی معدود به سمت انتقاد از سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های سال‌های اخیر نکشاند.

فانی وقتی صحبت از حذف بخشی از بودجه آموزش و پرورش به میان آمد این کسری را میراث دولت قبل برای دولت فعلی نامید که البته امید داشت با لایحه اصلاحی دولت، بودجه به نفع آموزش و پرورش ترمیم‌شود.

اما یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های معلمان و دانش‌آموزان برای سال جدید تحصیلی، موضوع تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس بود که فانی پاسخ روشنی به این مساله داد و اعلام کرد: با توجه به این‌که ساماندهی نیروی انسانی به موجب پروژه مهر از اواخر اسفند سال گذشته آغاز شده است، مدارس در روزهای پنجشنبه برای سال تحصیلی جدید تعطیل است.

او تاکید کرد: درباره فعال کردن مدارس با موضوع فعالیت‌های فوق برنامه و پرورشی در روزهای پنجشنبه، مطالعاتی در حال انجام است که پس از به‌دست آمدن نتیجه، موضوع اطلاع‌رسانی خواهد شد؛ اما پنجشنبه‌ها در سال تحصیلی 93ـ 92 تعطیل است.

او وقتی صحبت را به نظام 3-3-6 کشاند نیز نه خیلی تند که ملایم از اجرای شتابزده آن انتقاد کرد. به باور فانی، این نظام مزایای زیادی دارد، اما عیبش این است که از یک سال پیش تاکنون به نام سند تحول نظام آموزشی به خورد مردم داده شده در حالی که اجرای این نظام فقط بخش کوچکی از سند تحول است.

او بجز این دو مورد بصراحت از هیچ سیاستی انتقاد نکرد و مقابل هیچ فردی موضع نگرفت، اما آنجا که گفت وقار و طمانینه و مدیریت علمی را در آموزش و پرورش اجرا خواهد کرد یا آنجا که تاکید کرد باید از حرکت‌های جنجالی و رسانه‌ای پرهیز کرد و تصمیمات مبتنی بر پژوهش اتخاذ یا آنجا که ریشه موفق نبودن برخی برنامه‌ها را در اعمال سلیقه شخص وزیر دانست نه ناشی از خرد جمعی، می‌شد حدس زد که او با زبان بی‌زبانی از چه مشکلاتی انتقاد می‌کند.

تزریق سرانه

آنجا که فانی بر لزوم درآمدن دست دولت از جیب مردم اشاره کرد، قطع سرانه‌های دانش‌آموزی را که مدیران مدارس را وادار به کمک گرفتن از مردم کرده است به یاد می‌آورد؛ اما او با یک خبر خوش بحث سرانه‌ها را جمع کرد.

فانی توضیح داد که خودش شخصا با رئیس سازمان مدیریت که از مدیران باسابقه فرهنگی است ملاقات کرده و موفق شده مبلغ 50 میلیارد تومان از او برای کمک به مدارس بگیرد که اگر همه چیز درست پیش برود این سرانه‌ها تا بیستم شهریور در حساب مدارس خواهد بود.

اما این اتفاق که اندکی بر کمبودهای مالی مدارس مرهم‌می‌گذارد مانع از آن نشد تا فانی دست کمک به سوی مردم دراز نکند.

او برخلاف سال‌های قبل که همواره کمبودها پنهان می‌شد، خطاب به مردم توضیح داد که اگر اولیا کمک مالی نکنند کار مدارس به‌کلی مختل می‌شود و اگر مردم باز هم به مدارس کمک کنند تا روزی که وزارتخانه بتواند خود را بازسازی کند، او سپاسگزار مردم خواهد بود.

امسال منتظر تغییر نباشید

این که فانی گزینه نهایی رئیس‌جمهور برای تصدی پست وزارت باشد یا نه یا این که اگر برای گرفتن رای اعتماد به مجلس برود نمایندگان به او رای می‌دهند یا نه، موضوعی مبهم است، اما تا روزی که او حکم سرپرستی را در اختیار دارد چند برنامه کلیدی دارد.

به گفته او، سال تحصیلی 93-92، نظام آموزشی همانی خواهد بود که سال پیش بوده یعنی هم تعطیلی پنجشنبه مدارس به قوت خود باقی است و هم نظام 3-3-6 اجرا خواهد شد. اجرای سند تحول نظام آموزشی نیز جزو تکالیف حتمی آموزش و پرورش خواهد بود با این تفاوت که برخلاف دولت قبل که سند تحول را در حد کلیات رها کرد، دولت جدید برای این سند، نقشه راه تدوین خواهد کرد.

فانی در عین حال بر اجرای نظام 3-3-3-3 نیز تاکید کرد، البته منوط به این که اجرای این نظام تدریجی باشد و در هر مرحله امکان اجرایی شدن آن سنجیده شود.

کلاس هوشمند نه مدرسه هوشمند

در یک سال گذشته که هوشمند سازی مدارس به طور جدی مطرح شد بسیاری از مدارس به بهانه هوشمند سازی از والدین پول دریافت کردند که وزیر وقت، گرفتن پول با این عنوان را نیز مجاز اعلام کرد.

اما علی اصغر فانی نه فقط هوشمندسازی به‌شکل فعلی را مناسب نمی‌داند بلکه تاکید دارد که نباید برای گذران امور دست در جیب مردم کرد. او برای توضیح ناکارآمدی سیستم فعلی به مطالعات تطبیقی‌ای که خود انجام داده، اشاره کرد و توضیح داد برخی کشورها هوشمندسازی سخت‌افزاری دارند و برخی دیگر هوشمندسازی نرم‌افزاری که آنها که بر سخت‌افزار تمرکز داشتند، شکست خوردند.

فانی به همین دلیل برای مدارس کشور نیز هوشمندسازی نرم‌افزاری را می‌پسندد که بر آموزش معلمان و ایجاد مهارت استفاده از سخت‌افزارها در آنها مبتنی است.

او در عین حال کلاس هوشمند را بر مدرسه هوشمند ترجیح می‌دهد و معتقد است اگر در هر مدرسه یک کلاس هوشمند وجود داشته باشد معلمی که آماده تدریس در این کلاس است از امکانات موجود استفاده می‌کند و به این طریق فشار مالی ناشی از هوشمندسازی از دوش والدین برداشته می‌شود.

با این حال فانی اجرای این برنامه را به سال تحصیلی 94- 93 موکول دانست چون بصراحت اعلام کرد که امسال هیچ دخالتی در امور جاری نخواهد کرد و اجازه خواهد داد که برنامه‌ها به روالی که از فروردین امسال تعیین شده، پیش برود.

اولویت، ساماندهی نیروهای انسانی

رفع ایرادات نظام 3-3-6 یا بیرون آوردن سند تحول از حاشیه در مقایسه با ساماندهی نیروهای انسانی آموزش و پرورش در اولویت چندم است ؛ این نکته را فانی در پاسخ به پرسش جام‌جم که بزرگ‌ترین مشکل آموزش و پرورش در شرایط فعلی را جویا شد، اعلام کرد.

سرپرست آموزش و پرورش معتقد است این وزارتخانه زمانی می‌تواند متحول شود که معلمانی با انگیزه و با مهارت در اختیار داشته باشد که بر این اساس بی‌انگیزگی معلمان مشکل اصلی و رفع این بی‌انگیزگی اولویت اول اوست.

فانی می‌گوید در یک ماهی که به وزارتخانه آمده درباره اقتصاد آموزش و پرورش و امور رفاهی فرهنگیان مطالعاتی را آغاز کرده که اگر به نتیجه برسد آموزش و پرورش می‌تواند از سرمایه‌هایی که در اختیار دارد به نفع خود استفاده کند و در جهت رفاه اقتصادی و ثبات وضع معلمان گام بردارد.

بجز معیشت فرهنگیان، نیروهای بلاتکلیف و آشفتگی وضع کارکنان این وزارتخانه نیز در اولویت برنامه‌ها قرار دارد که آن‌طور که فانی می‌گوید هم وضع نابسامان دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی بتدریج ساماندهی می‌شود و هم در 1.5 سال باقیمانده از فرصت دو ساله‌ای که مجلس برای تعیین تکلیف نیروهای بلاتکلیف به آموزش و پرورش داده در جهت رفع مشکلات نیروهای انسانی البته با آرامش و طمانینه حرکت خواهد شد.

فانی در عین حال به تلاش برای پرداخت طلب‌های فرهنگیان بازنشسته نیز اشاره کرد و گفت با این که می‌داند طلب‌های آنها اگر دو سال پیش به دستشان می‌رسید بیشتر به کارشان می‌آمد، اما او و همکارانش منتظر باز شدن روزنه‌ای هستند تا پاداش‌های فرهنگیان بازنشسته را زودتر به دستشان برسانند.

رتبه‌بندی آیین‌نامه می‌خواهد

دولت دهم در حالی با ملت خداحافظی کرد که در حوزه آموزش و پرورش چیزی بجز کلیات برجا نگذاشت؛ نمونه‌اش نام رتبه‌بندی معلمان که با آن همه جنجالی که برانگیخت به گفته علی‌اصغر فانی چیزی جز مجموعه‌ای از کلیات نیست.

او روز گذشته نظام رتبه‌بندی را دیدگاهی مترقی در نیروی انسانی آموزش و پرورش توصیف کرد، اما توضیح داد که برای اجرا کردن این نظام باید آیین‌نامه‌های اجرایی تدوین شود که اگر این چنین شود، معلمان سالی دو یا سه بار ارزیابی می‌شوند که این نیز میسر نمی‌شود، مگر آن زمان که آموزش‌های ضمن خدمت معنادار و باکیفیت شود و بنیه علمی معلمان به اندازه‌ای قوی شود که قادر به گذراندن دوره‌های ارزیابی باشند.

رشد قارچ‌گونه مدارس

در دو سال گذشته خبرهایی که حکایت از رشد تعداد مدارس غیردولتی، شاهد یا سمپاد (استعدادهای درخشان) در سراسر کشور داشت و جهشی عجیب را نشان می‌داد به زعم وزیر دهم آموزش و پرورش یک پیروزی بزرگ بود، اما سرپرست فعلی نه‌فقط آن را موفقیت نمی‌داند، بلکه آن را قابل بازنگری می‌داند.

فانی روز گذشته توضیح داد که در دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش تحقیقی در حال انجام است که هرگاه نتیجه‌اش مشخص شود، می‌توان درباره کاهش تعداد این مدارس تصمیم گرفت.

او توضیح بیشتری در این باره نداد، اما درباره مدارس سمپاد به استاندارد جهانی اشاره کرد که می‌گوید به ازای هر‌ 10هزار دانش‌آموز فقط یک نفر تیزهوش است، آماری که خیلی نرم نشان می‌دهد اگر تاکنون مدارس استعدادهای درخشان در کشور توسعه چشمگیر داشته به بهای فدا شدن کیفیت در قبال کمیت بوده است.

فانی البته به‌روشنی این مساله را تائید نکرد، اما توضیح داد که رشد این مدارس و مدارس غیردولتی باعث بی‌انگیزگی شدید معلمان و دانش‌آموزان در مدارس دولتی شده که این موضوع می‌طلبد تا این مدارس غیردولتی و نیز مدارس تیزهوشان به‌جایگاه اصلی‌شان برگردند.

مریم خباز -‌ گروه جامعه