با وجود این، اخوانالمسلمین به کار خود ادامه داده و این بحرانها را پشتسر گذاشت. حتی باید اعتراف کرد که این چالشها در افزایش قدرت و پیروان اخوانالمسلمین نقش بسزایی داشت.
در این نوشتار در پی بررسی علل افزایش قدرت ونفوذ اخوان در میان مردم مصر نیستیم، بلکه باید در تحلیل اوضاع کنونی گفت: بحران کنونی اخوانالمسلمین پس از گذشت یک سال از پیروزی این جنبش در انتخابات ریاستجمهوری و بهرهبرداری نکردن صحیح این گروه از اقبال عمومی مردم مصر تشدید شد و اخوان به دلیل سیاستهایی که در این مدت اتخاذ کرد موجب شد تا اوضاع مصر بشدت متشنج شود.
با این حال باید در این باره به دو نکته مهم اشاره کرد:
1 ـ جنبش اخوانالمسلمین بخش مهمی از ملت مصر و حتی مهمترین و قویترین حزبی است که در انقلاب بیست و پنجم ژانویه نقشآفرینی کرد و میتوان این جنبش را بخشی از موجهای انقلاب بیست و پنجم ژانویه دانست. ورود سران اخوان به مخالفت با نظام سابق عاملی موثر در پیروزی انقلاب مردم مصر به شمار میآید و با همین رویکرد، میتوان علت دشمنی شدید دوستداران حسنی مبارک با جنبش اخوانالمسلمین را نیز تحلیل کرد.
2 ـ مسالهای که نباید از نظر دور داشته شود، این است که نابود کردن جنبش اخوانالمسلمین به صورت کامل و رهایی از تمامی اعضای این جنبش و هواداران آن، امری ناممکن خواهد بود. نگاهی به گذشته و تجارب پیشین نیز این برداشت را تقویت میکند و نشان میدهد که چنین کاری هرگز عملی نبوده است.
حاکمان پیشین مصر از جمال عبدالناصر و حسنی مبارک هر کدام تلاش داشتند مخالفان خود را به هر قیمتی سرکوب کنند و از هیچ اقدامی در جهت تحقق این اهداف فروگذار نکردند، اما مخالفان آنها و بویژه اخوانالمسلمین با قدرت به راه خود ادامه داد.
متاسفانه برخی دشمنان جنبش اخوانالمسلمین تلاش میکنند دولت کنونی را به سمت تقابل بیشتر با جنبش اخوانالمسلمین و ادامه فشارها و سرکوبها سوق داده و این طور وانمود کنند که هدف نابودی این جنبش و برچیده شدن تفکر اخوانالمسلمین از میان مردم مصر و رهایی از ایشان است. این اشخاص، جنبش اخوانالمسلمین را جنبشی تروریستی معرفی میکنند و با این جنبش دشمنی میورزند.
اما اینها اقداماتی اشتباه بوده و در جهت منافع ملی مصر نخواهد بود. جنبش اخوانالمسلمین گروهکی تروریستی نیست، بلکه جنبشی اسلامگرا و ریشهدار بوده و در بسیاری از موارد معتدل عمل کرده است. برخی تندرویهای اخیر سران این جنبش، نادرست تعبیر میشود که باید به آنها توجه کرد. البته در گذشته و حال هشدارهای لازم به رهبران این جنبش داده شده است و بسیاری سران، این جنبش را به بازخوانی و تجدید نظر در برنامههایشان فراخواندند.
از سوی دیگر، برخلاف اظهارات برخی سیاستمداران مصری، نابود کردن جنبش اخوانالمسلمین هرگز خواست مردم مصر نیست و کمکی به منافع ملی کشور نخواهد کرد. اخوانالمسلمین جنبشی مردمی و برخاسته از ملت مصر بوده و هواداران بسیاری دارد و میتوان و باید از آنان استفاده کرد.
حوادث اخیر مصر و پراکنده کردن تظاهراتهای مردمی در مصر، عملیات جراحی خطرناکی بود و در حقیقت نوعی اهانت به مصر و مردم این کشور تلقی میشد و احساسات مردم را جریحهدار کرد.
پس از این اقدام تاسفبار، تعداد بسیاری از پیروان اخوانالمسلمین کشته و زخمی شدند، هرچند آمار قربانیان این حوادث ناگوار که از سوی وزارت کشور اعلام میشود، با آمار اعلام شده از سوی جنبش اخوانالمسلمین متفاوت است.
با این حال آمار کشتهها هر چه قدر که باشد، خسارتی برای مصر محسوب میشود و امیدواریم درسی باشد برای دو طرف درگیری و آغازی برای بازنگری آنان در سیاستهایشان.
پراکنده کردن تظاهرات با زور و خشونت، نوعی عملیات جراحی به حساب میآید که به پزشکی متخصص و با دستیارانی کارآزموده برای بهبود حال بیمار و التیام یافتن زخمهای او نیاز دارد تا در کاهش درد و تسکین آلام و بهبود بیمار موثر باشد و باید به عنوان آخرین راه حل مورد استفاده قرار گیرد. از این رو نباید از نظر دور داشت که جنبش اخوانالمسلمین بخشی از ملت مصر بوده و همچون دیگر مصریان حقوقی دارد و وظایفی که البته باید به انجام رساند.
نمیتوان جنبش اخوانالمسلمین را از زندگی عمومی مردم مصر حذف کرد یا همچون زمان حسنی مبارک، آن را جنبشی غیرقانونی توصیف کرد. کسی نمیتواند نقش اخوانالمسلمین را در به ثمر رساندن انقلاب بیست و پنجم ژانویه انکار کند و علیه رهبران جنبش جوسازی کرده یا بر این جنبش و هواداران آن فشار وارد کند.
از سوی دیگر، جنبش اخوانالمسلمین باید به اشتباهات خود و اقداماتش که به تشدید بحران کنونی مصر منتهی شده است، اعتراف کرده و امیدوار باشیم انتخاباتی درون حزبی در میان اعضای جنبش برگزار شود و رهبرانی باتدبیر بیشتر بر سر کار آیند. قربانیان اشتباه اخوان، جوانان این گروه هستند که نیاز شدیدی به پیشرفت و ترقی دارند.
باید در اینجا دولت مصر را از ادامه سیاست فشار بر اخوان، بر حذر داشت چرا که این کار به قطع عضو مهمی از پیکره مصر منجر میشود.
منبع: المصری الیوم
مترجم: محمدجواد گودینی
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد