بازیگر خودش را خرج نقش می‌کند

چارچنگولی، روز سوم، قاعده بازی، ارث بابام، ماجراهای اینترنتی و ارتفاع پست از جمله کارهایی است که شهرام قائدی در آنها ایفای نقش کرده است.

او در حال حاضر در سریال «زمانه» در نقش منوچهر، داماد خانواده فروزانفر بازی می‌کند و به عقیده بسیاری خیلی خوب از پس ایفای این نقش برآمده است.

منوچهر در سریال زمانه یک نقش مکمل است، اما شما گاهی آنقدر پرحرارت آن را اجرا می‌کنید که بیننده احساس نمی‌کند شما نقش مکمل هستید. نظر خودتان در این باره چیست؟

از ابتدا خودم تصمیم گرفته‌ام نقش‌های مکمل را بازی کنم، چرا که به نظر من نقش‌های مکمل پررنگ‌ترند و تلاش بیشتری از بازیگر طلب می‌کنند. بسیاری از بازیگران به دنبال نقش‌هایی می‌گردند که تلاش کمتری از آنها بخواهد. مثلا نقش‌های اول، نقش‌های تثبیت شده‌ و خیلی شسته رفته‌است. اما نقش‌های مکمل با تلاش بازیگر پر و بال می‌گیرد و بخش اعظم کار را بازیگر انجام می‌دهد. در نقش‌های اصلی، یک بازیگر امکان آزمون و خطای کمتری دارد. اما در نقش‌های مکمل جای کار بیشتری وجود دارد. در مورد سریال زمانه نیز قرار نبود نقش اصلی داشته باشیم. از همان ابتدا قصه‌ها اپیزودیک بود و هر اپیزود با یکی از شخصیت‌ها نامگذاری شده بود.

به طور مثال اپیزودی به نام منوچهر وجود داشت که داستان آن بیشتر حول‌محور من می‌گذشت یا به نام گلاب (عمه‌خانم) که بعدها به فاطمه تغییر نام داد. یعنی می‌خواهم بگویم داستان از ابتدا به این صورت نبود که یک نفر بار قصه سریال را به دوش بکشد، اما از جایی به بعد، هم نام سریال تغییر کرد و هم داستان از حالت اپیزودیک در آمد در نتیجه شما فکر می‌کنید این داستان شخصیت اصلی و فرعی دارد.

یعنی می‌خواهید بگویید منوچهر یکی از شخصیت‌های اصلی سریال است؟

زمانه قصه‌های مختلف از آدم‌های مختلف را روایت می‌کند؛ زندگی بهزاد، منوچهر و حسام هم در کنار سایر داستان‌های سریال روایت می‌شوند و شاید در نگاه اول این‌طور به نظر برسد که برخی شخصیت‌های داستان اصلی‌ترند، اما این‌طور نیست.

اما فکر می‌کنم میزان و کیفیت بازی شما در این سریال بیشتر از یک نقش مکمل است.

من 18 سال تجربه بازیگری دارم و در کنار آن عشق فیلم هم هستم. دیگر حالا می‌دانم تا چقدر می‌توانم روح و جسم خودم را به عنوان بازیگر در اختیار کارگردان قرار دهم. من وقتی با حسن فتحی کار می‌کنم تمام اختیارات بازیگری‌ام را به او می‌سپارم. حتی لحظه‌هایی در این سریال پیش آمد که من با زمزمه در گوش حمید گودرزی می‌گفتم، اگر کارگردان دیگری بود محال بود من کاری را که آقای فتحی از من می‌خواهد بپذیرم، ولی پذیرفتم چون تجربه نشان داد بعد از این‌که حرف ایشان را گوش می‌دادم نتیجه بهتر می‌شد و شهرام قائدی بیشتر می‌درخشید.

یعنی درخشیدن شهرام قائدی را مدیون کارگردان هستید؟

نمی‌خواهم بگویم برای نقش منوچهر تلاش نکردم و خودم را به حد و اندازه نقش در نیاوردم، اما اگر تلاش‌های کارگردان نبود شاید منوچهر به این شکلی که می‌بینید درنمی‌آمد. فتحی کارگردانی است که استعداد بازیگری آدم‌ها را ورز می‌دهد و به شکل درستی درمی‌آورد. منکر تلاش‌های خودم نیستم. شاید باور نکنید هر روز بالای70 درصد از ذهنم درگیر شخصیت منوچهر است؛ موقع غذا خوردن، هنگام بحث‌کردن، خوابیدن و... همیشه خودم را جای منوچهر می‌گذارم.

خوشبختانه اتفاق مثبت دیگری هم که افتاده، همزمانی پخش و تصویربرداری است، چرا که به من این امکان را می‌دهد بازی خودم را از تلویزیون ببینم و اگر ضعفی باشد آن را اصلاح کنم.

بده بستان‌های شما و حمید گودرزی بسیار خوب اتفاق افتاده است. رابطه و همکاری شما به چه صورت بود؟

گودرزی آدم بزرگ و بامنشی است. او بشدت میدان را برای همبازی‌اش باز می‌کند و ذره‌ای نگران این نیست که من از او سبقت بگیرم. یک فضای دوست‌داشتنی به وجود می‌آورد که من هم به عنوان بازیگر مکمل دائم به این فکر می‌کنم چطور باشم که حمید راضی‌تر و بهتر باشد و بیشتر دیده شود.

حمید خیلی خالصانه بازی می‌کند و ذره‌ای نگرانی در بازیگر مقابلش ایجاد نمی‌کند. خود من هم که در فیلم‌های مختلف نقش‌های اصلی را به عهده داشتم این موضوع را در نظر می‌گرفتم که فضا را برای بقیه باز نگه دارم.

به نظر شما نقش منوچهر طنز است؟

من در سریال زمانه نقش کمدی بازی نکرده‌ام. من خودم را کمدین نمی‌دانم و تصمیم به طنازی نداشته‌ام. فیلمنامه زمانه را هم که خواندم این‌طور برداشت نکردم که این نقش طنز است. منوچهر قرار نبود خوشمزگی کند.

اما گاهی این کار را می‌کند و بیننده به کارها و دیالوگ‌های او می‌خندد.

منوچهر یک مرد شهرستانی است که مدرک دانشگاهی ندارد و به واسطه وصلت با زنش سعی می​کند از نظر مالی و اجتماعی جایگاهی پیدا کند. او بیکار و داماد سرخانه است. ما باید به اندازه‌ای که منوچهر رشد شخصیتی و اجتماعی دارد از او انتظار داشته باشیم. او تعریفی از تهران دارد و نسبت به آن تعریف عمل می‌کند. بزرگش حسام فروزانفر است و مهم‌ترین کاری که او در زندگی انجام می‌دهد تملق اوست. شاید این موضوع در جایی موقعیت‌های طنزی را به وجود بیاورد.

پس با این حساب منوچهر نقش منفی سریال به حساب می‌آید؟

منفی نیست. باید از هر فردی به اندازه شعور و دانش‌اش انتظار داشت. پیدا‌کردن پدر ارغوان و رودررو‌کردن آنها با بهزاد در نهایت به نفع اوست. خوشبختی بهزاد خوشبختی او هم است. او فقط می‌خواهد راحت زندگی کند.

اما به نظر من همین عکس‌العمل‌هاست که افراد را به گروه‌های مثبت و منفی تقسیم می‌کند.

بله. حرف شما درست است، اما منوچهر بد کسی را نمی‌خواهد. چیز زیادی هم نمی‌خواهد. می‌گوید کار را به دست من که بلدم بدهید. همه حرفش به حسام فروزانفر این است که من نوکری تو را کرده‌ام پس در حق من خوبی کن.

چقدر شهرام قائدی به منوچهر شبیه است؟

این اولین‌بار است که اعتراف می‌کنم بازی در نقش منوچهر خیلی مرا آزار داد. شخصیت منوچهر خیلی از من دور است. من در زندگی شخصی‌ام به خیلی چیزها پشت کرده‌ام، مال و منال، آرامش، پول و... که همه اینها شاید با یک عذرخواهی ساده حل می‌شد، اما زیر بار این کار نرفتم. یادم می‌آید سکانسی را که به پای آقای محجوب افتاده بودم و التماس می‌کردم.

بازی در این سکانس خیلی برایم سخت بود. این‌که فردی حاضر است برای یک لقمه نان اینقدر التماس کند. یادم می‌آید عمیقا دچار حس عجیبی شدم و نتوانستم بازی در آن سکانس را ادامه بدهم.

در کل نقش منوچهر را بسختی بازی کردم و از عشق به بازیگری برایش خرج کردم. منوچهر نقشی نبود که دلم برایش پر بکشد. یک داماد سرخانه که همه به او بی‌احترامی می‌کنند. به هر حال بازیگر قطره‌قطره خودش را خرج نقش می‌کند و به این نگاه نمی‌کند که اینها خلاف روحیه خودش است.

شما در سریال «معمای شاه» نیز قرار است نقش دکتر فاطمی را بازی کنید. چه برنامه‌هایی برای بازی در این نقش تاریخی دارید؟

بسیار در حال مطالعه پیرامون شخصیت او هستم. این‌که زندگی این آدم به چه صورت بوده و چقدر در تاریخ ایران تاثیر داشته است. من از بازی در یک نقش ساده هراس دارم و وسواس زیادی روی نقش‌هایم دارم، چه برسد به نقش حساسی چون این نقش. البته مطمئنم آقای ورزی می‌تواند بخوبی بازی مرا کنترل کند و مرا راهنمایی خواهد کرد.

شما در حوزه تله‌فیلم‌ حضور فعالی دارید. این موضوع به وجهه بازیگری شما لطمه نمی‌زند؟

در بازیگری هر کسی به اندازه صبرش امتیاز می‌گیرد. لازمه صبوری این است که چند معیار داشته باشی؛ ابتدا این‌که بتوانی از لحاظ مالی خودت را سرپا نگه‌داری. بازیگرانی که به هر دلیلی بیشتر صبر کنند و قدرت خطرپذیری بیشتری داشته باشند، نتیجه بهتری هم خواهند گرفت. دومین مسأله این است که من به خاطر عشق و علاقه بسیاری که به بازیگری دارم، نمی‌توانم مدت زیادی از این عرصه دور بمانم. چند وقت پیش یک تله‌فیلم از شبکه دو پخش شد. جواد عزتی در آن بازی می‌کرد که یک سکانس خیلی خوب داشت.

باورتان نمی‌شود که در آن لحظه دلم برای بازی در آن سکانس پر کشید. مادرم همیشه به من می‌گوید «تو گودی دلت خیلی کم است.» یعنی نمی‌توانی صبر کنی و تحمل داشته باشی. ضمن این‌که من تا به حال در تله‌فیلمی بازی نکرده‌ام که بعدها نتوانم از آن دفاع کنم. برای من مهم نیست که در یک تله‌فیلم بازی می‌کنم یا سریال، فقط این که انرژی زیادی روی نقش‌هایم می‌گذارم.

مهراوه فردوسی - گروه رادیو و تلویزیون