نگاهی به برنامه رادیو دیروز، امروز، فردا از شبکه 4

رادیو را از گوشه‌گیری در آوریم

من رادیو را دوست دارم. اگر دروغ نگفته باشم، من کودکی‌ام را با رادیو آغاز کردم. من تجسم افراد و تصور مکان‌ها را با دنیای فانتزی‌ای که رادیو برایم ایجاد کرده بود، تقویت کردم. من با رادیو صدا را شناختم. من با رادیو حس صدا و رنگ را تشخیص دادم.

کد خبر: ۱۷۵۸۰۵

گاهی در دوران نوجوانی و جوانی در فضای روشن تاریک اتاقم تنها صدا بود که می‌پیچید و در پی آن حسی بود که تک‌تک شخصیت‌های یک نمایش رادیویی به من می‌دادند. حس ترس و غم یا شادی و خوشحالی. شما چطور؟ بهتر است بگویم الان چطور؟ الان نه از کودکی کودکانه بچه‌ها با عالم رادیو خبری است و نه از دنیای فانتزی‌ای که رادیو برای آنها می‌سازد. دنیای کودکان را اینترنت و گیم نت و سی‌دی و دی‌وی‌دی پر کرده است.

پرسش اینجاست، چرا آنها از رادیو فرار می‌کنند؟ همه چیز که تصویر نیست، شما می‌توانید با رادیو تصویر هر چیزی را در ذهنتان تجسم کنید و رادیو این امکان را به شما می‌دهد که برای یک جمله، یک فیلم بسازید. با آدم‌های مختلف و نقش‌های متفاوت. فکر می‌کنید این چیز کمی است؟ باور کنید نه. اگر توانستید چنین کنید و عالم رویاگونه‌ای برای خود بسازید، آدم موفقی هستید. پس صداها را بشنوید.

به نجوای درونتان گوش فرا دهید و از رادیو درس بگیرید. در ایران در سال 1319 رادیو پا به عرصه دنیای شگفت‌انگیز گذاشت، آن زمان هیچ رقیبی نداشت و یکه تاز میدان بود. در عرصه جهانی نیز در همان دوران این رادیو بود که در جنگ جهانی دوم با صدا چهره مقتدری از آدولف هیتلر ساخت و تاثیر سخنرانی او در آن زمان همه چیز را دچار تحول کرد و در نهایت رادیو بود که برنده میدان بود.

با ورود رسانه همه‌گیری چون تلویزیون یک‌مرتبه همه چیز رنگ باخت و گسلی عمیق میان مردم و رادیو ایجاد شد. این دوره گذار مدتی به طول انجامید تا مردم به مزایا و معایب تلویزیون پی ببرند و جای خالی رادیو را در زندگی خود احساس کنند. جایی که با هیچ چیز پر نمی‌شد،‌ حتی تلویزیون و حتی تصویر.

حالا یک پرسش، آیا این دو رسانه می‌توانند همدیگر را جذب کنند؟ تا چه حد کاربرها یا کسانی که از این وسایل ارتباط جمعی استفاده می‌کنند، قدر آن را می‌دانند؟ همه می‌دانند وظیفه تلویزیون سنگین‌تر است؛ چون می‌تواند به واسطه تصویر رادیو را پوشش دهد و بستر تبلیغاتی خوبی برای آن باشد، با این که هر دو در هر دقیقه و هر ثانیه قصد رقابت با هم را دارند. اما این اتفاق کمتر رخ می‌دهد شاید به گفته خیلی‌ها، دو پادشاه در یک اقلیم نگنجند.

اما این اتفاق مانند رخ دادن خسوف و کسوف هر سال یا هر چند سال یک‌بار رخ می‌دهد. آن هم به بهانه سالگرد رادیو و برگزاری جشنواره‌ای برای آن. امسال با پشت سر گذاشتن روزهای پایانی اردیبهشت، نهمین دوره جشنواره بین‌المللی رادیو آغاز به‌کار کرد و به بهانه آن برنامه‌ای بانام رادیو، امروز، دیروز، فردا تولید شد. این اتفاق فرخنده یک ویژگی دارد و آن هم آشنا شدن شنوندگان رادیو با آدم‌هایی است که حالا تصویرشان را می‌بینند و دقیقا اینجاست که شنونده حس تخیل پردازانه خود را محک می‌زند و این لذت شیرینی دارد.

رادیو، امروز، دیروز، فردا نام زیبا و فریبنده‌ای است. در این نام باید درباره اختراع و شروع رادیو و آدم‌های اولیه آن و چگونگی شکل‌گیری و روند پیشرفت و تکمیل آن تا به امروز، تصاویر، عکس‌ها و گزارش‌هایی را دید و شنید. یعنی یک برنامه تحقیقاتی، علمی و تخصصی صرف، درباره یک رسانه ارتباط جمعی بی‌ادعا. متاسفانه این ویژگی را در این برنامه کمتر می‌توان یافت. تمام برنامه محدود به گفته مسوولان رادیویی، کارشناسان، گوینده‌ها و بعضا مجریان شده است.

البته نکاتی که آنها مطرح می‌کنند راهگشاست؛ اما دنیا دیگر به‌جایی رسیده که گاه تنها حرف، حلال مشکلات نیست. باید وارد عمل شد، باید پس از گذشت 5 دوره بین‌المللی شدن جشنواره رادیو تاثیر آن را در برنامه‌سازی رادیو، تهیه کنندگان رادیو، سردبیران و حتی گویندگان رادیو حس کرد. آیا چنین است؟ آیا برنامه‌ها و شبکه‌ها تخصصی شده‌اند؟ آیا سطح سواد گویندگان و سردبیران ارتقاء یافته است؟

آیا شما متن بی‌غلط در رادیو نشنیده‌اید؟ شما صدای گوینده‌ای که تپق نزند را شنیده‌اید؟ آیا هر شبکه چارچوب تخصصی گویندگی خود را رعایت می‌کند؟ جواب تمام این پرسش‌ها را از جانب مهمانان برنامه امروز، دیروز، فردا می‌شنوید و می‌بینید، اما آیا این کافی است؟ به‌نظرم سهل‌ترین وسیله و شیوه برای پرداختن به یک رسانه از دل رسانه دیگر همین برنامه است. رادیو رسانه نجیبی است و در عین حال خجالتی و حساس. آن را بیشتر از این خجالت ندهیم و سعی کنیم در این عصر الکترونیکی بی‌رحم، رادیو را نیز از گوشه‌گیری در آوریم.

رادیو، دیروز، امروز، فردا تا روز گذشته ساعت 15/17 همه روزه از شبکه 4 سیما پخش می‌شد.