براساس اعلام رسمی ارتش آمریکا، تیپ دوم رزمی از لشکر۱۰۱هوابرد مستقر در رومانی بدون جایگزین به پایگاه خود در ایالت کنتاکی بازمیگردد؛ اقدامی که در بحبوحه افزایش تهدیدات روسیه علیه کشورهای جناح شرقی ناتو ازجمله نفوذ پهپادها در حریم هوایی لهستان و لیتوانی انجام میگیرد. هرچند واشنگتن میگوید این تصمیم نشانه عقبنشینی از اروپا نیست اما در پایتختهای شرقی چون بخارست و صوفیه بیم آن میرود که کاهش حضور آمریکا، پیام غلطی برای مسکو و فرصت تازهای برای جریانهای ضدغربی باشد. با این حال، تحلیلگران واشنگتن معتقدند اگر اروپا و آمریکا بر تعهدات مشترک خود باقی بمانند، چیدمان جدید نیروها مشتکل از قوای بومی میتواند چابکی و بازدارندگی ناتو در جبهه دریای سیاه را تأمین کند. این تحول درواقع گذار از مرحله «اطمینانبخشی» پساجنگ سرد به مرحله «شراکت دفاعی» مطلوب ترامپ است و برای رومانی آزمونی حیاتی در تبدیل اعتماد سیاسی به توان عملیاتی خواهد بود.
تغییر راهبرد نظامی
حدود ۴۰۰۰ سرباز آمریکایی سال ۲۰۲۲، پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، به رومانی اعزام شدند تا ضمن تقویت بازدارندگی ناتو، به متحدان نگران از گسترش احتمالی نبرد به جناح شرقی اروپا اطمینان دهند اما با روی کار آمدن دولت ترامپ در واشنگتن، اولویتهای کاخ سفید تغییر کرده و از متحدان اروپایی خواسته شده که برای آزادسازی منابع نظامی آمریکا جهت استفاده در مناطق، سهم بیشتری در دفاع از خود ایفا کنند. پیشتر وزارت دفاع ملی رومانی اعلام کرده بود که این کشور و متحدانش از تصمیم آمریکا برای «کاهش شمار نیروهای آمریکایی در اروپا» مطلع شدهاند. در بیانیه این وزارتخانه، این اقدام «عقبنشینی بخشی از نیروهای آمریکایی مستقر در جناح شرقی ناتو» و بخشی از «فرآیند بازنگری در آرایش جهانی نیروهای نظامی ایالات متحده» توصیف شده است.
به گفته وزارت دفاع رومانی، با اجرای این تصمیم، شمار نیروهای آمریکایی مستقر در این کشور به حدود هزار نفر کاهش مییابد؛ در حالی که پیش از این حدود ۱۷۰۰نفر در پایگاه هوایی «میخائیل کوگالنیچانو» مستقر بودند؛ پایگاهی راهبردی برای آموزش و لجستیک ناتو در جنوبشرق اروپا که بخشی از خطمقدم دفاع در برابر گسترش احتمالی جنگ اوکراین به غرب محسوب میشد.
اعتراض قانونگذاران کنگره
تصمیم پنتاگون با انتقاد کمسابقهای از سوی متحدان جمهوریخواه دونالد ترامپ در کنگره مواجه شده است. آنان همزمان که دولت فدرال درتعطیلی بیسابقهای بهسرمیبرد؛وزارت جنگ آمریکا رابه اتخاذ این سیاست بدون مشورت با فرماندهان نظامی یا قانونگذاران متهم کردند. در بیانیه مشترک رؤسای کمیتههای نیروهای مسلح مجلس نمایندگان و سنا آمده که این تصمیم «بازدارندگی را تضعیف میکند و خطر تحریک بیشتر روسیه را در پی دارد». در ادامه این بیانیه تأکید شده است: «این اقدام در زمانی اتخاذ شده که رئیسجمهور ترامپ در حال اعمال فشار برای وادار کردن ولادیمیر پوتین به حضوردرمیزمذاکره ودستیابی به صلحی پایدار دراوکراین است ودرچنین لحظهای پیام نادرستی به مسکو ارسال میکند.» آنان در پایان افزودند: «رئیسجمهور کاملا درست میگوید؛اکنون زمان آن است که آمریکا عزم خود را در برابر تجاوز روسیه نشان دهد. متأسفانه تصمیم پنتاگون، فاقد هماهنگی لازم و در تضاد مستقیم با راهبرد رئیسجمهور است.»
بیم و امید متحدان اروپایی
در واکنش به تخلیه بخشی از قوای نظامی آمریکا، یونوت موشتهانو، وزیر دفاع رومانی اعلام کرد که تیپ آمریکایی یادشده در کشورهای رومانی، بلغارستان، مجارستان و اسلواکی مستقربود و در مجموع حدود ۳۵۰۰ نیروی ناتو، ازجمله نیروهای آمریکایی، همچنان در خاک رومانی باقی خواهند ماند.وی در سخنانی که خبرگزاری رویترز آن را منتشر کرد، گفت: «این میزان نیرو برای نیازهایمان کافی است. انتظار داشتن ارتشهای خارجی برای دفاع کامل از ما واقعبینانه نیست. به سرمایهگذاری در ارتش رومانی ادامه خواهیم داد.» وقایع اخیر، روزی است که بسیاری از اروپاییها مدتی طولانی از فرارسیدن آن بیم داشتند اما این تحول نباید غافلگیرکننده باشد، زیرا دولت ترامپ از چند ماه پیش مسیر سیاستی خود را بهروشنی در این زمینه اعلام کرده بود. با این حال، زمان نگرانی نیست. کاخسفید تلاش دارد به متحدان اروپایی اطمینان دهد که بازآرایی حضور نظامی آمریکا در اروپا بهصورت تدریجی انجام خواهد شد و شمار نیروها در گذر زمان به سطحی نزدیک به دوران پیش از جنگ روسیه به اوکراین سال ۲۰۲۲ بازخواهد گشت.اقدام اخیر در رومانی نیز در همین راستا ارزیابی میشود و در میان گزینههای ممکن برای تغییر آرایش نیروهای آمریکا، یکی از کمضررترین تصمیمها برای اروپا بهشمار میرود. وزیر دفاع استونی نیز امروز اعلام کرد نیروهای آمریکایی در این کشور باقی خواهند ماند که میتواند بر اطمینان خاطر متحدان بیفزاید. پیام روشن برای رهبران اروپا آن است که پیشرفت در توان دفاعی و بودجه نظامی خود، بهترین راه برای حفظ تعهد و حضور آمریکا در پروژه امنیت اروپاست. چنین رویکردی همچنین درخواستهای کلیدی اروپا از واشنگتن تحت سلطه ترامپ را منطقیتر جلوه میدهد.