ایرانگرد، قطره‌ای از دریا

ایرانگرد با سفر به اقصی‌نقاط ایران، زندگی و فرهنگ مردمان را به تصویر می‌کشد و مخاطبان را با زوایای تازه‌ای از سرزمین خود آشنا می‌سازد. جواد قارایی، کارگردان و تهیه‌کننده این مجموعه، سال‌هاست با تیمی حرفه‌ای به دل ایران زده و تلاش می‌کند تا نه‌تنها طبیعت و آداب و رسوم، بلکه دستاوردها و ظرفیت‌های هر استان را به نمایش بگذارد. اجرای طرح «هفته‌های ایران» بهانه‌ای شد تا با او از ایران بگوییم و از این بشنویم که کشورمان چه جاذبه‌هایی دارد که می‌تواند سال‌ها محتوای متنوع برای یک برنامه مثل ایرانگرد داشته باشد. او در حین ساخت برنامه‌ای مانند ایرانگرد، به تولید محتوا درباره غذاهای ایرانی روی آورده و قصد دارد نسخه‌ای از این برنامه را برای مخاطبان خارج از کشور تهیه کند.
   
ایران جان، کدام استان ها برود؟ 
همچنان که می‌دانید صداوسیما در برنامه تحولی خود قصد دارد هر ماه یک هفته رویکرد رسانه‌ای خود را بر یکی از استان‌های ایران متمرکز و با تولید و پخش برنامه‌های متنوع رادیویی و تلویزیونی، توجه مردم ایران و جهان را به نقاط مختلف کشور معطوف کند و با شکستن انحصار رسانه‌ای و تمرکزگرایی امکان نمایش تصویری واقعی از زیبایی‌های گوشه‌گوشه ایران را فراهم سازد. این رویداد ملی نخست درخوزستان اجراشد و قراراست از۳۰خرداد، به اصفهان بپردازد. 
جواد قارایی، تهیه‌کننده و کارگردان مستند ایرانگرد در گفت‌وگو با جام‌جم، با اشاره به اهمیت طرح هفته‌های ایران اظهار داشت این طرح نه‌تنها به معرفی نقاط ناشناخته، بلکه بیشتر به نمایش ظرفیت‌های هر استان می‌پردازد. او تاکید کرد: هرقدر درباره معرفی ایران، ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها و همچنین چالش‌های آن کار شود، به نظرم کم است. وی در پاسخ به این سؤال که از نظرش کدام استان‌ها پس از خوزستان و اصفهان باید در اولویت معرفی قرار گیرند، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری را پیشنهاد داد. او دلیل این انتخاب را وجود ظرفیت‌های بسیار زیاد در این استان‌ها دانست و افزود: احساس می‌کنم این استان‌ها تا حدودی فراموش شده‌اند و از نظر گردشگری، معرفی صنعت و علم، و همچنین در زمینه ظرفیت‌های طبیعت بی‌نظیر و مردم‌شناسی، کار جدی روی آنها صورت نگرفته است. به نظر من این دو استان مظلوم واقع شده‌اند و باید بیشتر روی آنها کار شود. 
   
روایت‌های تازه در  ایرانگرد
قارایی درباره فصل ششم این مستند توضیح داد که علاوه بر بخش‌های پخش شده در نوروز، این فصل به طور ویژه به پیشرفت‌ها و دستاوردهای هر استان می‌پردازد. او گفت: هدف اصلی این برنامه معرفی زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری ایران و همچنین رونق صنعت گردشگری بود اما پس از مدتی احساس کردم می‌توان در هر قسمت از ایرانگرد با روایتی کوتاه، بخش‌هایی از پیشرفت‌های علمی، صنعتی، کشاورزی، اجتماعی، فرهنگی و هنری هر استان را معرفی کرد. تلاش کردم این بخش‌ها را نیز اضافه کنم تا جاذبه‌ها و تنوع مستند بیشتر شود و مردم نسبت به استان‌های مختلف آگاه‌تر شوند. 
   
اهمیت خوراک ایرانی  در معرفی فرهنگ 
نشان دادن تنوع فرهنگی و زیستی ایران تنها در برنامه‌سازی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری یا بناها و مناطق زیبای ایران خلاصه نمی‌شود، بلکه هر جلوه‌ای از زیست اجتماعی می‌تواند بخشی از این پازل باشد و یکی از این جلوه‌ها، غذاها و خوراکی‌هاست. قارایی که برنامه «خوراک ایرانی» را نیز در روبیکا دنبال می‌کند، درباره تولید چنین برنامه‌ای گفت: به نظر من خوراک ایرانی یکی از بخش‌های بسیار جذاب جاذبه‌های گردشگری ایران و بخش مهمی از هویت ملی ماست. تنوع اقلیم، اقوام و فرهنگ‌ها در ایران باعث تنوع بی‌نظیری درخوراک‌ها شده است. به‌عنوان مثال،ما ۴۰۰نوع‌‌ آش درایران داریم که فکر نمی‌کنم در هیچ کشوری چنین تنوعی وجود داشته باشد. او با اشاره به کشورهای اطراف که جزو ایران فرهنگی محسوب می‌شوند، گفت: اگر به اروپا، آمریکا یا نقاط مختلف آسیا برویم، فکر نمی‌کنم چنین تنوع، کیفیت، جذابیت و طعم و عطر خوبی را در کشوری داشته باشیم. بنابراین، این بخشی از هویت ملی ماست که ریشه در تاریخ چند هزار ساله ما دارد. به همین دلیل، در کنار جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و مردم‌شناسی، نیمی ازهر قسمت از مستند خوراک ایرانی را به معرفی و آموزش پخت یک خوراک کاملا سنتی و اصیل کمتر شناخته‌شده اختصاص داده‌ام تا مردم بیشتر با این هویت ملی آشنا شوند. 
   
اولویت در انتخاب استان‌ها چیست؟
ایران کشوری پهناور، چهارفصل با تنوع جغرافیایی، فرهنگی و زبانی است و نشان دادن همه این زیبایی‌ها در قاب تلویزیون کار بسیار سختی است و شاید امکان عرضه همه این جذابیت‌ها در یک برنامه وجود نداشته باشد. قارایی در پاسخ به این‌که آیا به تمام نقاط ایران برای تولید محتوا سفر کرده است، گفت: خیلی جاها نرفته‌ام. مثلا اصلا به استان خراسان شمالی سفر نکرده‌ام.او درباره اولویت‌بندی در انتخاب استان‌ها اظهار کرد: اولویت من روی استان‌هایی است که کمتر دیده شده‌اند و مردم آگاهی چندانی درباره آنها دارند. او افزود: برای من مهم است استان‌هایی که کمتر دیده شده‌اند موردتوجه قرار گیرند و ظرفیت‌ها و جاذبه‌های‌شان معرفی شود. در هر استان تلاش می‌کنم روایتگر تنوع اقلیمی، طبیعی، مردم‌شناسی، تاریخی، خوراک، معماری، هنر و موسیقی باشم.قارایی اعلام کرد که تاکنون حدود ۱۱۵ قسمت از ایرانگرد را تولید کرده و معتقد است هنوز خیلی از نقاط ناشناخته ایران وجود دارد. او می‌گوید هرچه ساخته‌، قطره‌ای از دریا هم نبوده و هنوز روی نصف استان‌ها کار نکرده است. 
   
طرحی برای معرفی ایران به مخاطب خارجی
اما یکی از اهداف مهم در نشان دادن زیبایی‌های ایران، علاوه بر آگاهی‌بخشی به مردم ایران برای شناخت سفر سرزمین زیبای‌شان، جلب و جذب ساکنان دیگر نقاط جهان برای سفر به ایران و تجربه زندگی در این سرزمین تاریخی است. قارایی در این زمینه به طرحی برای دوبله ایرانگرد با رویکرد مخاطب خارجی اشاره کرد و گفت: مجموعه مستند «سفر به سرزمین رویاها» را تقدیم سازمان صداوسیما، جناب آقای دکتر جبلی کردم که ایشان از طرح خوش‌شان آمد و آن را به مدیریت محترم برون‌مرزی سازمان صداوسیما، آقای دکتر نوروزی ارجاع دادند اما هنوز خبری از این عزیزان نشده است. این مجموعه قرار است نگاه یک زن و مرد آمریکایی و اروپایی در سفر به ایران را نشان دهد تا فرهنگ، تاریخ، پیشرفت‌ها، زیبایی‌ها، تمدن، روابط و نوع زندگی مردمان ایران از دید آنها به تصویر کشیده شود. 

سفری تصویری به طبیعت و فرهنگ اقوام 
«ایرانگرد» یک مجموعه‌ مستند تلویزیونی است که در آن طبیعت و شیوه زندگی در مناطق عشایری و روستاهای ایران معرفی می‌شود. جواد قارایی، کارگردان، تهیه‌کننده و راوی این مستند، به همراه تیمی حرفه‌ای، به شهرها و استان‌های مختلف ایران سفر کرده و زندگی و آداب و رسوم ساکنان این مناطق را روایت می‌کند.  فصل نخست این مجموعه سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱، در قالب ۱۳ قسمت ۳۰ دقیقه‌ای و به سفارش شبکه چهار تولید و پخش شد. پس از موفقیت فصل اول، فصل دوم ایرانگرد در ۱۳ قسمت ۵۰ دقیقه‌ای طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ به سفارش شبکه یک تولید و سال ۱۳۹۴ از این شبکه پخش شد. این برنامه به‌عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین مجموعه‌های مستند ایرانی شناخته شد.  تولید فصل سوم این مجموعه با عنوان «ایرانگرد ۳» از اواخر پاییز ۱۳۹۴ آغاز و در نوروز ۱۳۹۷، در قالب ۲۰ قسمت با مدت زمان ۵۵ تا ۸۰ دقیقه، از شبکه‌های یک و مستند سیما پخش شد. پخش این فصل قرار بود نوروز ۱۳۹۶ انجام شود اما با یک‌سال تأخیر مواجه و نهایتا نوروز ۱۳۹۷ روی آنتن رفت.  فصل چهارم ایرانگرد به کارگردانی مشترک جواد قارایی و حامد جم، در ۱۰ قسمت ۳۰ دقیقه‌ای نوروز ۱۴۰۰ از شبکه یک سیما پخش شد. در این فصل، طبیعت استان‌های اردبیل، خوزستان، لرستان، هرمزگان، سمنان و کرمان به تصویر کشیده شد. جواد قارایی درباره تولید این فصل گفت: «ما این فصل را با پنج دوربین پیشرفته و با کیفیت K۴ فیلمبرداری کرده‌ایم که به صورت HD و با کیفیت بالا پخش خواهد شد.» فصل پنجم این مجموعه در ۳۰ قسمت ۵۰ دقیقه‌ای تولید شد و از ۲۲ مهر ۱۴۰۱ روی آنتن شبکه یک رفت. این فصل قرار بود نوروز ۱۴۰۱ پخش شود که این اتفاق نیفتاد. پس از وعده‌های پخش در تابستان همان سال، سرانجام در پاییز روی آنتن رفت و فصل ششم آن نیز ویژه نوروز امسال تهیه و پخش شد. این فصل به معرفی بخش‌هایی از هفت استان ایران می‌پردازد که خراسان و هرمزگان ازجمله آنها هست.