در این آیین رونمایی منوچهر شاهسواری، دبیر جشنواره ضمن گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم ژاله علو، از زنان تأثیرگذار عرصه فرهنگ و هنر ایران گفت: بنا بود پوستر همزمان با ایام گرامیداشت روز مادر، رونمایی شود اما درگذشت مرحوم علو باعث شد تا به رسم ادب و احترام به این بانوی بزرگ، مراسم راچندروزی به تعویق بیندازیم.وی با بیان اینکه جشنواره امسال با یک ایده مرکزی آغاز شده است، اظهار کرد:ایده مرکزی این است که جشنواره یک رویداد ملی است واین رویداد ملی درسرزمین ایران اتفاق میافتد؛ رویدادی که متعلق به هیچکس نیست و درعینحال، متعلق به همه ماست که امیدوارم این ایده تا پایان جشنواره پابرجا بماند.
شاهسواری ادامه داد: رویداد جشنواره فجر در سرزمین عزیز ما، مادر ماست؛ وطنِ مادر و مادرِ وطن؛ این چیزی است که در جزءبهجزء زیست تاریخی-فرهنگی ما وجود دارد؛ و اگر بهیاد بیاوریم، همدیگر را و گاهیاوقات بهبهانه جشنواره فرصتی باشد تا دلهایمان کمی صاف شود و گاهیاوقات حتی چشمانمان برای همدیگر تر شود، ترشدن چشمان ما در این سرزمین برای همدیگر، باعثوبانی حیات و قوام فرهنگی این سرزمین است. ضربالمثلی در فارسی داریم که میگوید «سنگ روی سنگ بند نمیشود»، اینهمه بنا در تاریخ چگونه روی همدیگر قرار گرفته است؟ سنگها جز با ملات با هیچچیز دیگری روی هم قرار نمیگیرد؛ استواری سنگها به ملاتشان است و ملات این سرزمین، فرهنگ، اعتقاد و تمدناش است.
دبیر چهلوسومین جشنواره فیلم فجر خاطر نشان کرد: همه ما همچنان در همین سرزمین فیلم میسازیم، گاهی حالمان خوب است و گاهی ناراحت هستیم، گاهی گلایه داریم و زبان به شکایت میگشاییم اما یک چیز را خیلیخوب درک میکنیم؛ زندگی بهتر را تصویر کنیم. ما در قلبمان این اعتقاد را داریم که فیلم میسازیم تا رویاها را به تصویر بکشیم. بخشی از این رویاها نیاز زیستی ما و بخشی دیگر نیاز به آینده ما را نشان میدهد؛ گاهی با رویاهایمان فردایمان را به تصویر میکشیم و آرزو میکنم که جشنواره امسال برای رویاهای فردای فرزندان این سرزمین، تبدیل به یک خاطره دلنشین شود.
دبیرمحترم جشنواره فجر امسال،در این مراسم به نکات قابل تأملی اشاره کردند که با توجه به پوستر طراحیشده برای این جشنواره، میخواهیم بررسی کنیم که چقدر این پوستر گویای سخنان و اهداف ایشان است. ماجرای فیلم مادر مرحوم علی حاتمی، داستان پیرزنی بیمار و درحال احتضار را به تصویر میکشد که روزهای پایان عمرش را سپری میکند اما نگران روابط بین فرزندانش بعد ازمرگ خود است.فرزندان او با اینکه در شرایط یکسان بزرگ شدهاند اما هرکدام شخصیت ویژه و متفاوتی دارند که همدیگر را درک نمیکنند وبا هم ناسازگارند؛وحالا مادر، این روزهای پایان عمر را صرف تلاش برای ایجاد وفاق بین فرزندانش میکند.انتخاب این پوستر با شعار وفاق ملی دولت کاملا همسو و هماهنگ است؛ اما آیا شیطنت طراح و انتخابکنندگان این طرح را که به روزهای پایان زندگی مادر اشاره دارد، میشود نادیده گرفت؟ با توجه به اینکه حتی آقای شهسواری خودشان اعتراف کردند که مادر، نماد وطن است و حالا فیلم «مادر» اشاره به خانوادهای دارد که مادرش در حال رفتن است و نگران اختلافات و تجزیه خانواده است، این نکته که دائم دولت، کشور را در آستانه نابودی و فروپاشی و غرق در اختلافات میبیند- اختلافاتی که کاملا طبیعی است و در بین تمام احزاب و گروهها در همه کشورهای دنیا و حتی آمریکا و اروپا بهخوبی دیده میشود- و اکنون گسترش این نگرش در کشور ما، جای بسی تأمل و نگرانی دارد، تاجاییکه حتی در جشنواره سینمایی ملی که نمایانگر عزت واقتدار ایرانی است -آنهم در ایام جشن پیروزی انقلاب اسلامی- میخواهد این را القا کند که ایران در حال مرگ، تجزیه وفروپاشی است که این رویکرد زنگ خطری است برای دوستداران ایران و نباید بیتفاوت ماند.
پوستر جشنواره فیلم فجر، روایتگر مادر و زن ایرانی نیست
آقای شهسواری در انتهای سخنان خود فرمودند: «گاهی با رویاهایمان فردایمان را به تصویر میکشیم.» رؤیای شما باید مادری زنده، سازنده و قوی باشد مانند «خاله لیلا» در سریال «روزیروزگاری» با بازی مرحوم بانو «ژاله علو»، زنی که از یک راهزن و یاغی، یک مبارز و قهرمان ملی میسازد، نه مادری که درحال مرگ و نگران از فروپاشی خانوادهاش است. این پوستر، جدا از طراحی ضعیفی که هیچ شباهتی به مرحوم بانو «رقیه چهرهآزاد» ندارد، نه سینمایی است، نه ملی و نه روایتگر مادر و زن ایرانی است؛ مادرانی که فرزندانشان را در دفاع از این آب و خاک باافتخار تقدیم کردهاند و همچنان اسوه صبر و مقاومت هستند و امیدوار به ساختن فردایی بهتر برای ایران مقتدر. و حالا این سؤال مطرح میشود که چرا نباید مهمترین جشنواره ملی سینمایی ما بعد از ۴۳سال برگزاری سازوکار مشخص و معینی داشته باشد و با تغییر دولتها و رویکردهای سینمایی افراد مختلف، تغییر موضع دهد و همسو و همگام با ارزشها و اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران قدم برنمیدارد.همه جشنوارههای سینمایی مطرح دنیا رویکرد و ضوابط خاصی را دنبال میکنند؛ مثلا در اسکار،فیلم باید یاسبک زندگی آمریکایی را ترویج بدهد یا آمریکا را منجی جهان معرفی کند. اما در ایران برعکس است؛ هر فیلمی که مشکلات و معضلات کشور را بیشتر نمایش بدهد و کشور را بیشتر در حال فروپاشی و انحطاط اخلاقی و بیعدالتی و... نمایش بدهد، بیشتر مورد تحسین قرار میگیرد، آیا زمان آن نرسیده که مدیران فرهنگی برای تحقق رویاها و آرمانهای این مادر، این وطن، سیاستهایی تعیین کنند و آثاری را در جشنواره بپذیرند و تحسین کنند که باعث افتخار هر ایرانی باشد و نیز بودجه و حمایتهای دولتی، تنها به ساخت فیلمهایی تعلق بگیرد که باعث افتخار و عزت ایران و ایرانی شود. اگر اینگونه شود، سینمای ایران دیگر مانند پوستر امسال جشنواره، روزهای پایان عمر خود را نخواهد گذراند و دوباره ققنوسوار متولد خواهد شد و به دوران با شکوه خود برمیگردد.
در پایان ضمن تشکر از مسئولان اجرایی این جشنواره که پذیرای نقدها و نظرات مخالف این پوستر بودند و قول به اصلاح و ویرایش این پوستر دادند، امیدواریم که پوستر بعدی در کنار ایجاد وحدت و همبستگی، روایتگر عزت و اقتدار ایران عزیز ما باشد.