تخت گاز تولید برای روشنایی

چندی پیش بود که سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز در این‌باره گفت: مصرف‌کنندگان اصلی شامل بخش خانگی، صنایع غیرعمده، حمل نقل و کشاورزی می‌شود که مصرف این بخش در پیک مصرف ۸۵ درصد گاز تحویلی به شبکه است.توکلی گفته بود: پس از آن، گاز صنایع عمده مانند پتروشیمی، فولاد و ...را تأمین می‌کنیم که در این بخش نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب ناترازی وجود دارد که باید سوخت جایگزین برای آن درنظر گرفت اما صنایع رغبتی به دریافت آن ندارند.کارشناسان معتقدند برای رفع ناترازی در مصرف گاز کشورمان، ایران باید متنوع‌سازی و بهینه‌سازی مصرف سوخت را در دستور کار خود قرار دهد با این حال برخی دیگر نیز معتقدند کشورمان باید با صرف بودجه‌ای معقول، پروژه فشارافزایی در بزرگ‌ترین میدان گازی دنیا را اجرا کند.میدان گازی پارس‌جنوبی با مساحتی ۹۷۰۰کیلومتر مربع در خلیج‌فارس واقع شده و بین دو کشور قطر و ایران مشترک است که سهم ایران ۳۷۰۰ کیلومتر مربع و سهم قطری‌ها ۶۰۰۰ کیلومتر مربع است.از این رو باید ظرفیت کلی برداشت‌ها از این میدان گازی و نفتی ۶۲ درصد سهم قطری‌ها بوده و ۳۸ درصد آن نیز مربوط به ایران باشد، درواقع سهم ایران ازاین میدان ۱۴تریلیون مترمکعب(معادل ۸ درصد ذخایر گازی دنیا) و ۱۸میلیارد بشکه میعانات گازی بوده و از طرف دیگر سهم همتایان قطری ۲۵ تریلیون مترمکعب (۱.۸برابر ایران) است.آن‌طور که مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران می‌گوید: پارس جنوبی و منطقه عسلویه ۷۵ درصد از گاز کشور را تأمین می‌کند و تقریبا همه گاز تولیدی کشور در داخل مصرف می‌شود.تولید روزانه گاز کشورمان از این میدان ۷۰۰میلیون مترمکعب است، درحالی که قطری‌ها با انواع فناوری‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، کمتر از۶۳۰میلیون مترمکعب درروز ازاین میدان تولید می‌کنند، این میزان برداشت خط بطلانی بر گفته‌های شبکه‌های مجازی است که هر بار می‌گویند قطری‌ها ۱۰ برابر ایران از این میدان گاز برداشت می‌کنند.
     
افزایش برداشت
در این‌خصوص زینب قیصری، رئیس فراکسیون امنیت انرژی و منابع معدنی مجلس اظهار کرد: ماجرا زمانی جالب می‌شود که بدانید، ایران در حالی از قطر در تولید گاز از پارس‌جنوبی پیشی گرفته که سهم قطر از ذخایر گاز میدان تقریبا دو برابر ایران است. یعنی باتوجه به سهم دو کشور از ذخایر میدان، حتی اگر ایران نصف قطر نیز گاز تولید کند، تازه در رقابت با این کشور در نقطه سربه‌سر قرار دارد اما ما از سال ۹۷ تاکنون از قطری‌ها جلو افتاده‌ایم.وی اظهار کرد: برخی افراد ناآگاه تلاش می‌کنند که دستاورد مهندسان این مرز و بوم را با ارائه اطلاعات غلط زیر سؤال ببرند و نقطه قوت کشور را به صورت نقطه ضعف نمایش دهند.با این حال کارشناسان می‌گویند میدان گازی پارس جنوبی از سال ۲۰۲۳، به نقطه شبنم وارد شده و با افت فشار مواجه است، لذا به سکوهای ۲۰ هزار تنی فشارافزا و کمپرسورهای قوی، جهت استمرار تولید گاز نیاز داریم که برای این امر، کشورمان باید بودجه‌ای ۲۰ میلیارد دلاری را کنار بگذارد.از این رو قطر با سرمایه‌گذاری ۴۵ میلیارد دلاری و حضور هفت شرکت بزرگ نفتی، دو پروژه برای افزایش ۴۸ میلیون تن تولید LNG آغاز کرده است.برای توسعه اجرای این امر از سال گذشته وزارت نفت کشورمان با رایزنی و امضای قرارداد با چهار پیمانکار ایرانی (پتروپارس، اویک، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و مپنا) به دنبال تحقق این مهم است.در این خصوص حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی نفت می‌گوید: سایر قرارداد‌ها نیز تا پایان امسال امضا می‌شود که ارزش آنها در مجموع ۲۰ میلیارد دلار است. این امر با هدف افزایش برداشت ۹۰ تریلیون فوت‌مکعب گاز و دو میلیارد بشکه میعانات گازی اجرا خواهد شد و درآمدزایی ۹۰۰ میلیارد دلاری برای کشور به‌دنبال خواهد داشت که می‌تواند پایان‌بخشی بر ناترازی‌ها باشد.محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم نیز با بیان این‌که مقدمات لازم در بخش‌های مطالعاتی پروژه فشارافزایی پارس جنوبی از سوی همکارانم در شرکت ملی نفت ایران دنبال شده، اظهار کرد: به نظر می‌رسد تا پیش از پایان امسال برای قطعی‌ شدن بخشی از این قراردادها اخبار خوشی را برای مردم خواهیم داشت.در پایان باید گفت بسیاری از کارشناسان معتقدند که پارس جنوبی نهایتا تا ۱۰ سال آینده گاز دارد به همین دلیل باید اکنون با تمام توان از این میدان مشترک برداشت و حتی در صورت مازاد تولید آن را صادر کنیم؛ چراکه در میادین مشترک همواره سهم‌خواهی یکی از مسائل حائز اهمیت است.

وابستگی ۹۲ درصدی تولید برق به گاز
یکی چالش‌های مهم کشور ناهمخوانی تولید و مصرف (ناترازی) در بخش انرژی است. کمبود انرژی در سال‌های اخیر به یکی از جدی‌ترین چالش‌های کشور بدل شده است. شکاف میزان تولید و مصرف در سه بخش گاز، بنزین و برق، از معضلات مهمی است که هرسال بیشتر می‌شود، به طوری که کمبود در هر یک از این منابع بر روی دیگری نیز اثر گذاشته و پیامد‌های منفی آن را دوچندان می‌کند.ناترازی در بخش برق سبب ایجاد چالش‌هایی برای کشور شده، به طوری که در تابستان برای تامین نیاز بخش خانگی، برق صنایع قطع می‌شود، اما در فصل سرد سال به دلیل افزایش مصرف گاز، با ناترازی در این بخش مواجه می‌شویم. با این حال ۹۲ درصد تولید برق به گاز وابسته است و نیروگاه‌ها در زمستان مجبورند از سوخت جایگزین (گازوئیل و مازوت) استفاده کنند. وابستگی ۹۲ درصدی تولید برق به سوخت‌های فسیلی و عدم تنوع در منابع، مشکلاتی را ایجاد کرده که در آینده امنیت تأمین برق را تهدید می‌کند، به طوری که در آینده‌ای نه چندان دور، تشدید ناترازی گاز، امنیت تامین برق را با خطر جدی مواجه خواهد کرد.ظرفیت اسمی نیروگاه‌های کشور امسال به ۹۳ هزار و ۳۸۸ مگاوات رسیده و بیش از ۸۰ درصد تولید برق کشور در نیروگاه‌های سوخت فسیلی انجام می‌شود و مابقی درنیروگاه‌های برق‌آبی، تجدیدپذیر و اتمی صورت می‌گیرد. واحد‌های گازی با ۲۴هزار و۳۹۲مگاوات، ۲۶.۱درصد ظرفیت اسمی تولید برق را به خود اختصاص داده‌ است.همچنین واحد‌های بخاری با ۱۵هزار و ۸۲۹ واحد‌های سیکل ترکیبی با ۳۵هزار و۸۰۲مگاوات به ترتیب سهمی ۱۶.۹درصدی و ۳۸.۳درصدی در ظرفیت اسمی تولید برق دارد.سهم نیروگاه‌های برق‌آبی با ظرفیت اسمی ۱۲ هزار و ۱۴۵ مگاوات در ظرفیت تولید برق کشور ۱۳ درصد است. همچنان ۱.۱درصد ظرفیت اسمی تولید برق کشور به تولید برق اتمی در تنها نیروگاه اتمی ایران، یعنی نیروگاه بوشهر با ظرفیت ۱۰۲۰ مگاوات اختصاص دارد. نیروگاه‌های تولیدپراکنده، تجدیدپذیر و دیزلی نیز به‌ترتیب نقشی۲.۸ درصدی، ۱.۳درصدی و ۰.۴درصدی درظرفیت تولید برق کشورایفا می‌کند. بیش از ۸۰ درصد از برق تولیدی کشور حرارتی و وابسته به سوخت گاز طبیعی است و این وابستگی باعث شده تا بروز ناترازی گاز منجر به ایجاد چالش در زمینه تأمین سوخت نیروگاه‌ها شود. افزایش مصرف خانگی و لزوم تامین گاز این بخش در فصل سرما منجر به کاهش سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها شده که همین موضوع باعث استفاده از سوخت مایع یا مازوت برای تولید برق می‌شود. در حال حاضر و با نزدیک شدن به زمستان، شاهد رشد مصرف گاز هستیم که این موضوع تولید برق را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. ناترازی گاز در فصل سرد سال ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعب اعلام شده است. بنابراین در فصول سرد سال به دلیل کاهش گازرسانی برای تولید برق از سوخت مایع استفاده می‌شود که تبعات زیان‌بار اقتصادی و زیست‌محیطی برای کشور دارد.