اربعین مفاهیم عینی جدید و تعالی رفتاری محسوس میان عاشقان اباعبدا...(ع)درایران ایجادکرده است وحقیقتا مسیر عاشقی، ترجمهای متفاوت به خودش را میبیند که حالا تبدیل به یک کلیدواژه در سراسر جهان شده و دارای ادبیاتی خاص و همینطور گفتمانی مجزا از سایر گفتمانهای حاکم بر جهان است. گفتمان حاکم بر اربعین جلوههای عملی از رفتار را بین اهالی اربعین(زائران) ایجاد میکند که لحظه به لحظه میتوان عاطفه، احساس، محبت، ازخودگذشتگی، ایثار، فداکاری و انسانیت را با تمام وجود از آنها درک کرد و اربعین و مسیر زیارت آقا امامحسین(ع) گویی زمانی مجزا از زمان اکنون و مکانی کاملا غریب، نسبت به جهان حاضر است که انسانها در آن زندگی میکنند.
دایره واژگانی اربعین
اربعین، حتی دایره واژگانی مختص به خود را نیز دارد که فرق نمیکند زائر از کدام کشور و از کدام ملیت به این همایش جهانی آمده باشد؛ واژگانی که هرکدام دربطن و متن خود همدلی و یکدلی زائران را در پی دارد و همگان در لوای نام سیدالشهدا(ع) تکلم به ابراز عشق دارند و تقدم به مهربانی.واژههایی مثل(مشایه، عمود، موکب، طریق و...) واژههایی هستند که تشخص خاصی در زبان مشترک اربعینیها پیدا کردهاند و تبدیل به زبان مشترک زائران اباعبدا...(ع) در سراسر جهان شدهاند.علاوه بر پدیداری گفتمان مشترک و زبان یکسان بین زائران اربعین؛ مطابق تمام شواهد و اظهارات کسانی که به زیارت اربعین تشرف پیدا کردهاند؛ سفر اول اربعین برای هرکس گرچه یک آغاز است اما پایان نیست و این سفر بهرغم تمام سختیها و مشقتهای ظاهری و فیزیکی و حتی مادی که دارد از چنان حلاوت زائدالوصفی برخوردار است که هرکس یکبار این سفر را تجربه میکند؛ به قول سهراب سپهری در وصف عشق «دچار» میشود و قطعا سفرهای پی در پی دیگری را نیز در سالهای بعد خواهد داشت و هر سال در مسیر نجف به کربلا خود را به کمال معرفت نزدیکتر و در کوره عاشقی پختهتر خواهد کرد.این راز اربعین است و همین راز باعث شده دشمنان شیعه متعجب و متحیر در رشد هرساله زائران اربعین باقی بمانند- که همین موضوع دقیقا انسان را به تاریخ صدر اسلام و پیوستن فوج فوج مردم جزیرهالعرب به اسلام میبرد ـ که بهرغم مقاومتهای اولیه، وقتی حقایق اسلام جلوهگر شد چگونه به سمت آن گرویدهاند و گفتند: لااله الا ا... .زائران عاشق زیارت اربعین در طول سال با کلمات مختص اربعین و با گفتمان حاکم بر آن روزشماری میکنند تا هر سال دوباره به اربعین برسند و اگر مبالغه نباشد به جرات میتوان گفت که سالشان را با اربعین تنظیم میکنند و روزگارشان را با خاطرات اربعین سپری میکنند که دوباره توفیق همراهشان باشد و پا به جای پای دیگر زائرانی که از پیش رفتهاند، بگذارند. اسم این مسیر «طریق» است و در طریق، ذیل شکلگیری خاطرات، تجاربی است که برای هر زائر منحصربهفرد و همراه با معجزاتی است که بازگویی آنها علاوه بر بازگویی شکوه و عظمت اربعین، میتواند انتقال آن تجارب به دیگران و مهمتر از آن ایجاد انگیزه برای دیگران جهت رفتن به این سفر نیز باشد؛ چرا که هرکس آن را تجربه کرده است دوست دارد این قند را به تلخی روزگار دیگران هدیه دهد تا که چنین باشد که همگان، طریقالحسین(ع) و طریق مشایه را طی کنند.
طریق تلویزیونی
طریق به تلویزیون و شبکه یک نیز دو سال است که رسیده و تلویزیون از حدود بیش از دو هفته مانده به اربعین حسینی با عنوانی تحت همین نام(طریق) به سراغ کسانی رفت که صاحب تجربه و دیدگاه و صاحب نام نیز هستند و کلامشان میتواند روی مخاطب صاحب اثر نیز باشد. طرح دکور و صحنه طریق، شیوه ورود مجری و مهمانان به صحنه، تیتراژ آغاز و پایان در طریق شبکه یک از چنان جذابیتهایی برخوردار است که همین موضوعات ظاهری به تنهایی میتواند جذب مخاطب داشته باشد و وقتی پای حضور مهمانان و سایر آیتمهای آن نیز به میان میآید دقیقا با برنامهای مواجه میشویم که میتوان گفت طریق همان طریق است و میتوان در آن به جای پای وجود، با پای دل رهسپار مشایه شد.تهیهکننده «طریق» محمدحسین سعادتی و میزبان آن مجید یراقبافان است. سعادتی در گفتوگو با جامجم درباره چند و چون و تفاوتهای این برنامه نسبت به برنامههای مشابه میگوید: برنامه طریق را سال پیش با کمک «هیات رهسپاران عصر ظهور» که زیر مجموعه ستاد توانمندسازی محلات کل کشور است ساختیم که تولید و پخش شد و در مدل خودش متفاوت بود و ما به جای آنکه بخواهیم برویم عراق و در طریق قرار بگیریم و مجری و گزارشگر بفرستیم تا از حال و هوای آنجا صحبت کنند؛ آمدیم حال و هوای آنجا را در دکور پیاده کردیم و اراده شد که داستانهایی در خصوص اربعین، امام حسین(ع) و طریق و مشایه را به شیوه خودمان بازسازی و ضبط کردیم که برای مردم جذاب باشد.
داستانهایی از عشق به حسین (ع)
این برنامه معمولا سه پرده دارد که پرده اول، قبل از اتفاق و نقطه عطف، پرده دوم نقطه عطف و پرده سوم بعد از نقطه عطف و اتفاقی است که برای سوژه وجود داشته. سعادتی در ادامه درباره انتخاب مهمان توضیح میدهد: شیوه انتخاب مهمانان ما به این صورت است که حدود پنج تا شش نفر که با ما ارتباط دارند و سوژهیاب هستند؛ افرادی را به تناسب داستانهایشان به ما معرفی میکنند و این افراد با تیم سردبیری در تماس تصویری صحبت میکنند و پس از انتخاب، مجددا گفتوگویی در دفتر صورت میگیرد و در نهایت پس از انتخاب نهایی مهمان در برنامه حضور پیدا میکند.
نواهای شورانگیز
برنامه چند آیتم متفاوت دارد. سعادتی میگوید: یکی از این آیتمها، آیتمی است که کارگردانی برای اولین بار برای انجام کار رسانهای میخواهد به طریق مشایه برود و دنبال جمعآوری افراد گروه و برنامهریزی برای انجام کار است که در این مسیر مخاطب از زاویه دید او مسافر مشایه میشود و روایت و قصه او از مسیر را میبینیم که کاملا واقعی و برآمده از مسیر پیادهروی است.
این تهیهکننده ادامه میدهد: در خلال گفتوگو با مهمان برنامه، میان برنامههای شورانگیزی نیز مرتبط با موضوع گفتوگوی مهمانان وجود دارد و نواهای مداحی شورانگیز و حسی و عاطفی متناسب با رسانه، ارتباط مخاطب با برنامه را تثبیت میکند.
حرکت به سوی نور
یراق بافان، مجری برنامه در قسمتی ضمن ورود ازفضای تاحدودی فانتزی وسورئال دکور،روبه دوربین گفت: این هیات «رهسپاران عصر ظهور» ۲۵ هزار نفر را که از این جمع ۱۰هزارنفر خانم بودند به عنوان زائر اولی به زیارت اربعین رهسپار و راهی سفر عشق کرده است.یکی از نکات جالب «طریق» مزین بودن عمودهای دکور مانند عمودهای مسیر مشایه به اعداد و تصاویر شهداست که حال و هوایی بسیار واقعی به این برنامه بخشیده و از سویی نمادهای موکبهای پذیرایی از جمله میز پذیرایی و کتری و چای و... توانسته احساس خوبی به مخاطب ببخشد.درانتهای برنامه ودرپایان گفتوگوی مجری بامهمان برنامه،یک تفاوت خاص بین«طریق» و سایر برنامههای مناسبتی اربعین وجود دارد بهطوری که مهمان به سمت نور در انتهای دکور میرود و دوباره در طریق قرار میگیرد و مجری به سمت دیگر استودیو و محل خروج معمول قدم بر میدارد.
رهسپاری ۲۰ هزار زائر به کربلا
«طریق» در سه پرده به حال و هوای مهمان هر قسمت میپردازد. علی آقامحمدی، مدیر گروه اقتصادی دفتر رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ رضا عالیزاده سازنده واکسن برکت رسول نجفیان و سامان گوران. بازیگر و مجری، زهرا داوودنژاد خواهر زندهیاد رضا داوودنژاد از جمله مهمانان این برنامه هستند.طریق با حمایت هیات رهسپاران عصر ظهور که هرساله حدود ۲۰ هزارنفر از زائران ایرانی کم استطاعت را به صورت رایگان به کربلا رهسپار میکند، در گروه معارف اسلامی شبکه یک سیما تهیه شده است.