شب‌نشینی با آوا و نوای ایرانی

برنامه آوا ونوا از شبکه آموزش در تلاش است مفاخرادبیات ایران راچه درحوزه داستان وچه درحوزه شعر به مردم معرفی کند. علی کرمی، تهیه‌کننده برنامه در گفت‌وگو با جام‌جم بیان می‌کند:ازآنجا که ماشب را فضایی برای آسایش و آرامش در کنار خانواده می‌دانیم، بنا گذاشتیم برنامه‌ای در شبکه آموزش طراحی کنیم که زمان پخش این برنامه در ساعتی به دور ازدغدغه‌ها و شلوغی‌های کاری روز باشد. تلاش کردیم زمانی که روز به پایان می‌رسد یعنی ساعت ۱۲شب این امکان رابرای کسانی که اصطلاحا شب زنده‌دار هستند فراهم کنیم تا این برنامه را ببینند که البته برخلاف تصور تعدادشان هم کم نیست و خدارا شاکریم که این برنامه توانست مخاطبان شب زنده‌دار را درگیر کند. ما سال ۱۴۰۰ زمانی این برنامه را شروع کردیم که کشور درگیر بیماری کرونا بود و این برنامه در آن دوران که بیماری همه‌گیر شده بود توانست حس خوبی به مخاطب القاء کند و البته مخاطب هم با آن همراهی می‌کرد. در واقع یکی از اهداف این برنامه این است که حس آرامش را برای مخاطب شب زنده‌دار ایجاد کند. رسالت شبکه آموزش، همان طور که پیداست آموزش دادن به مخاطبان است. اما نه صرف آن آموزشی که در مدرسه و دانشگاه با آن مواجه هستیم، بلکه با آموزشی سروکار داریم که در سبک زندگی افراد به کار می‌آید. سعی کردیم آموخته‌های ادبی را به‌گونه‌ای که درزندگی افراد به کار می‌آید به مخاطب ارائه دهیم؛ آموزه‌هایی در ادبیات کهن و ادبیات معاصر. دراین برنامه اساتیدبه صورت بی‌واسطه ومستقیم با مخاطبان گفت‌و‌گو می‌کنند که هر کدام از این اساتید با سبک و سیاق و دانش و توانایی خودشان برای مردم از ادبیاتی حرف می‌زنند که بسیار غنی است و بدون شک ادبیات ایران گنجینه‌ای است که هرچه از آن بگوییم کم است. ما دراین برنامه سراغ اساتیدی رفتیم که درحوزه ادبیات و موسیقی فعالیت می‌کنند ودر این عرصه تلاش کردیم از اساتیدی مانند جناب آقای آذر،ناصر فیض،رسول نجفیان و...کمک بگیریم و خداراشکر که توانستیم این اتفاق را به درستی رقم بزنیم.
   
نگاه خاص از زاویه جدید
هر قسمت از برنامه یک مجری دارد، کرمی درباره اساس و معیار انتخاب مجری‌ها پاسخ می‌دهد: در واقع سردبیری این برنامه به عهده‌ خود مجریان است. ما در جلسه‌ای با مجریان بررسی می‌کنیم هر مجری در برنامه راجع به چه موضوعی صحبت کند. البته الزاما این طور نیست که یک مجری بخواهدراجع به فرد خاصی صحبت کندکه دررابطه با آن شناخت و اطلاعات کافی دارد. مثلا اگر بخواهیم راجع به یکی از بزرگان به صورت بیوگرافی به مردم اطلاعات بدهیم و آثارش رامعرفی کنیم طبیعتا از مجریان جوانی استفاده می‌کنیم که خیلی هم از آنها انتظار نداریم بخواهند درباره این موضوع نظر تخصصی بدهند.اما اگر بخواهیم آثارادبیات کلاسیک مثل شاهنامه را بررسی کنیم طبیعتا سراغ اساتید بنام می‌رویم. زیرا آنها این توانایی را دارند مطالب را بشکافند وبه صورت شیوا و رسا آن را به مخاطب ارائه دهند.
   
آشتی با ادبیات و کتاب
تاریخ ایران به قدری مملو از بزرگان علم و دانش است که اگر بخواهید راجع به هرکدام و آثارشان برنامه بسازید مثنوی هفتاد من می‌شود. کرمی عنوان می‌کند: به صورت کلی در تلاشیم بخشی از این ادبیات غنی را برای مخاطب بخوانیم و آن را تحلیل کنیم. زیرا متاسفانه بسیاری از جوانان و نوجونان حتی نمی‌توانند یک بیت از حافظ و سعدی را از رو بخوانند و اطلاعی از ادبیات و ریشه‌اش ندارند. ما خیلی هم بنا نداریم در این برنامه موضوعات را سنگین و تخصصی کنیم. یعنی قرار نیست با اساتید راجع به زبان‌شناسی و ادبیات به آن صورت که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، صحبت کنیم. آموزش ما غیرمستقیم است و بنا داریم به این صورت از ادبیات لذت ببریم و در زندگی آن را لمس کنیم. مولوی چند صد سال پیش بیتی گفته که امروز می‌توانیم آن را در زندگی به کار بگیریم و از آن لذت ببریم. این هدف ماست. می‌گویم که یک بیت بخوانیم و یاد بگیریم اما طوری آن را ارائه دهیم که مخاطب از حفظ کردن آن لذت ببرد. در تلاشیم در برنامه به این گنجینه بپردازیم که البته کار بسیار دشواری است چون زمان هم این اجازه را به ما نمی‌دهد. ما الان سه سال است روی آنتن هستیم و از هر دری از ادبیات صحبت کرده‌ایم اما هنوز جا برای کار زیاد داریم. در کل ما به اندازه خود سعی داریم مخاطبان را با ادبیات و کتاب خواندن آشتی دهیم. به نظرم پایه تمام هنرها ادبیات است. کار دیگری که مشغول انجام آن هستیم این که موسیقی‌هایی در کنار این ادبیات پخش می‌کنیم که موسیقی درست و اصیل ایرانی است؛ موسیقی که متاسفانه جوانان امروزی از آن دور شده‌اند. به نظرم باید این نوع موسیقی در پلی لیستی که اصطلاحا همه ما داریم جا بگیرد و گوش ما با این سبک از موسیقی بیشتر آشنا شود و سلیقه موسیقایی ما مقداری پیشرفت کند و بتوانیم تک‌نوازی و ساز خوب گوش کنیم. زیرا موسیقی ما هم بسیار غنی و پر از گنجینه است.
   
فرمی ساده با حرفی مهم
از اردیبهشت ۱۴۰۰ تا‌کنون نزدیک۷۰۰برنامه اجرا شده است وازابتدای امسال هم نزدیک۱۰۰ قسمت ساخته شده که برآیندش چیزی بیش از ۸۰۰ برنامه شده است. انتهای سال هم قرار است این برنامه ادامه پیدا کند. این تهیه‌کننده درباره تغییرات برنامه در آینده بیان می‌کند: حالا نمی‌توانم قول بدهم دقیقا در چه تاریخی اما فکر می‌کنم کمتر از یک ماه آینده ما تغییر دکور داریم و در فرم برنامه هم یک سری آیتم‌ها و یک سری خوانش‌ها با صدای شاعران ایرانی پخش خواهیم کرد که شنیدن آنها خالی از لطف نیست. حقیقتا بنده خیلی اعتقادی به تغییر برنامه ندارم زیرا فرم اصلی این برنامه به سادگی آن است. برخی به بنده انتقاد کردند که برنامه فرم ندارد اما اعتقاد بنده این است که این برنامه قرار نیست شبیه برنامه‌های گفت‌وگو محور صداوسیما باشد. اصلا بنای این برنامه این است که مجری‌محور نباشد و فقط یک کارشناس به صورت مستقیم و بی‌واسطه و در ساده‌ترین شکل ممکن با مخاطب حرف بزند. این بی‌واسطه بودن خیلی می‌تواند مطالب و آرامش مد نظر ما را به مخاطب القا کند. بنده برای همکاران دیگری که در فرم‌های دیگر به صورت برنامه‌های ترکیبی فعالیت می‌کنند احترام قائل هستم اما به نظر من برای برنامه آخر شب نمی‌طلبد که دو نفر بنشینند و با یکدیگر گفت‌و‌گو کنند و به نظرم برای مخاطب خسته‌کننده خواهد شد. تولید و پخش این دست برنامه‌ها می‌تواند در شناخت مفاخر ایران تاثیرگذار باشد. کرمی می‌افزاید: به نظرم ما از این دست برنامه‌ها خیلی کم داریم. ما بخش کوچکی از سازمان به این بزرگی هستیم. همیشه از همکارانم خواهش می‌کنم در راستای آموزش غیرمستقیم گام بردارند. زیرا آموزش مستقیم همان آموزش مرسوم در مدرسه است و خیلی تجربه خوبی نیست. به نظرم این وظیفه اهالی رسانه است که در این زمینه گام بردارند. باید جوری فرم‌بندی کنیم که بتوانیم محتوای مد نظرمان و آنچه لازمه تمام مردم این جامعه است را به شکل رسانه‌ای آموزش دهیم. همچنین می‌دانیم در راستای همین ادبیات کار‌های بسیاری می‌شود ساخت. حالا ادبیات یک بخش است. ما می‌توانیم در حوزه‌های دیگری مثل موسیقی، گردشگری و... به صورت مستقل و تخصصی برنامه بسازیم. و اصلا این رسالت شبکه آموزش است.

نگاهی به ادبیات غرب
کرمی درباره پرداختن به ادبیات غرب در «آوانوا» می‌گوید: کار خوبی که با دوستان، قبلا انجام دادیم و قصد تکرار آن را داریم این است که ما بعضی شب‌ها در باب ادبیات جهان و شاعران بزرگ غرب صحبت خواهیم کرد و به صورت کلی و توأمان به ادبیات غرب و ایران با هم بپردازیم. تشکر ویژه‌ای هم از آقای دکتر قاسمی مدیر شبکه دارم که مجدد این برنامه را راه‌اندازی کردند و همچنین آقای دکتر احمدی که از این برنامه حمایت کردند و همچنین از تمامی عواملی که تلاش کردند تا این برنامه ساخته شود.