برداشت آخر در قاب ۲نفره

این عملکرد به گونه‌ای بود که صدای تایید بسیاری از کارشناسان منتقد رسانه‌ملی را هم به گوش‌ها رساند. کسانی که تمام‌قد به احترام این اقدامات تحولی، ایستادند. حالا که انتخابات چهاردهم ریاست‌جمهوری به دور دوم رفته، بخش دیگری از همراهی رسانه‌ملی با مردم و دو نامزد باقیمانده آغاز شده است. آن‌طور که به‌تازگی در تشریح برنامه‌های دور دوم تلویزیون بیان شده، قرار است دو مناظره دونفره در قاب تلویزیون نقش ببندد تا هم به افزایش مشارکت وهم به انتخاب درست مخاطبان کمک کند.بسیاری از کارشناسان در این خصوص معتقدند دور دوم انتخابات، می‌تواند آزمون دیگری برای رسانه‌ملی باشد؛ چراکه برگزاری مناظره‌های دونفره حالا بعد از سال‌ها، دوباره قرار است پای خود را به رسانه‌ملی بگذارد. با این حال، ناگفته پیداست که مناظره‌های زنده دور اول امسال، رعایت اخلاق را بیشتر از سال‌های قبل در نظر داشت و درمواردی که کمیسیون تبلیغات انتخابات سازمان تشخیص می‌داد، فرصتی به افراد نامبرده در مناظرات یا میزگردها داده می‌شد تا بتوانند از خود دفاع کنند. همه اینها نشان از آن دارد که برآیند دور اول انتخابات در رسانه‌ملی،مثبت بوده و توانسته رضایت بسیاری ازکارشناسان وصاحب‌نظران از طیف‌های مختلف را تامین کند. اما نکته مهم دیگر، مرحله دوم انتخابات و زمان اندکی است که رسانه‌ملی برای رساندن خود به این دور در اختیار دارد. هرچند در دور اول هم با توجه به شهادت رئیس‌جمهور سیزدهم، انتخابات زودهنگام برگزار شد که فرصت کمتری را در اختیار سازمان صداوسیما قرار می‌داد تا خود را برای تبلیغات آماده کند؛ فرصتی که در دوره‌های پیشین از یک سال قبل آغاز می‌شد و در این دور، کمتر از یک ماه بود. درباره تاثیر برنامه‌های رسانه‌ملی در انتخابات اخیر و همچنین موثر بودن برگزاری مناظرات دونفره پیش از برگزاری دور دوم با کارشناسان رسانه گفت‌وگو کردیم و همچنین با اعلام برنامه‌های سیما، به تشریح اقدامات تلوبیون پرداختیم که در  پی می‌آید. 
   
تاثیر مثبت رسانه‌ملی در مشارکت مردم 
حالا باید گفت گامی که رسانه‌ملی برای برگزاری مناظره‌های دونفره انتخابات در دور دوم برداشته،اقدام تحولی دیگری است که در این مقطع انجام شده است. کمااین‌که کارشناسان بسیاری هم آن رادرشکل‌گرفتن رأی وتصمیم نهایی مردم موثرمی‌دانند. امیدعلی مسعودی، استاد ارتباطات دراین خصوص به جام‌جم می‌‌گوید:به نظرم قطعا مناظره‌های دونفره، در شناخت بهتر مردم از نامزدها تاثیرگذار است؛ کمااین‌که در دور اول و در نظرسنجی‌های انجام‌شده، می‌دیدیم چطور مناظره‌ها در حرکت سینوسی استقبال مردم تاثیر می‌گذاشت. در برخی موارد، آرا بالا می‌رفت و در جایی که نامزدها به هم نقدهایی را مطرح و برنامه‌های یکدیگر را ارزیابی می‌کردند، تغییراتی در روند آرا شکل می‌گرفت. این تغییرات را از ابتدا تا انتها شاهد بودیم. یعنی اگر یک نمودار ترسیم کنیم، می‌بینیم رسانه‌ملی چقدر در رشد مشارکت مردم و شکل‌گرفتن انتخاب آنها، تاثیرگذار بوده است. البته این را هم باید گفت که فضای مجازی با ادبیات دیگری که بیشتر به قصد تخریب نظام بود، برخی فعالیت‌ها را انجام دادند.این کارشناس رسانه و استاد دانشگاه در خصوص موثر بودن مناظره‌های دونفره در دور دوم هم، این‌طور بیان می‌کند: طبیعی است که به‌دلیل مقابل هم قرار گرفتن دو دیدگاه مختلف در خصوص حل مشکلات و معضلات جامعه، قطعا تاثیرگذار خواهد بود. به نظرم نامزدی که بتواند راحت با مردم صحبت کند و راه‌حل دردها را به شکل شفاف و دقیق بیان کند یا راهکارهای بیان‌شده قبلی خود را به شکل شفاف‌تری بیان کند، حتما می‌تواند از دیگری جلوتر برود و باعث شود که مردم حضور فعالانه‌ای داشته باشند.
   
موفق در رعایت عدالت  
همان‌طور که اشاره شد، بسیاری، حتی برخی منتقدان صداوسیما عملکرد این رسانه در دوره اخیر انتخابات پرثمر و مثبت دانستند و در این خصوص بازخوردهایی را در فضای مجازی و... منتشر کردند. مسعودی با مثبت ارزیابی‌کردن فعالیت‌های رسانه‌ملی در دور اول انتخابات، عنوان می‌کند: به نظرم انصافا تلویزیون در مناظره‌های دور اول، رعایت عدالت را در نظر داشت. در عین حال به نظر می‌رسد که مناظره‌کنندگان هم نسبت به دوره‌های قبل، آداب مناظره‌ها را بهتر رعایت کردند؛ به‌خصوص در حوزه اخلاق. اینها همه سازوکارهای دقیقی بود که صداوسیما تدارک دیده بود.حسین سلطان‌محمدی، منتقد سینما و تلویزیون نیز در این خصوص می‌گوید: تنوع برنامه‌ها در این دوره زیاد بود. از طرفی میزگردهای تخصصی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برگزار شد. در سطح عام‌تر، گفت‌وگو با فرزندان نامزدها بود. در فضای جذاب‌تر می‌شد بحث‌های بدون تعارف آقای رضوانی را به تماشا نشست. اینها باعث شد مردم خودمانی‌تر با نامزدها آشنا شوند. از سوی دیگر مستندها و گفت‌وگوهای ویژه خبری نیز تکمیل‌کننده بود. در این دوره با توجه به فرصت کمی که وجود دارد، مناظره‌های دونفره امکان خوبی برای شناخت بهتر و عمیق‌تر نامزدهاست. همچنین مستندها و نطق‌ نامزدها را نیز شاهد هستیم. 
   
صریح با ۲ نامزد باقیمانده 
البته مسأله مناظره‌های دور دوم و زمانی که برای آن در نظر گرفته شده، با یک سیاست درست و برنامه‌ریزی‌شده برای پاسخ صریح نامزدهای انتخاباتی است؛ کمااین‌که دبیر ستاد انتخابات صداوسیما هم به‌تازگی عنوان کرده که مناظره‌های نامزد‌ها در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری جدی‌تر برگزار خواهد شد. محمدصالح مفتاح در این رابطه گفته است که دلیل فرصت کمتری که برای مناظرات در نظر گرفته شده، بیان پرسش و پاسخ صریح است تا نامزدها به شکل دقیق و شفاف، دیدگاه‌های خود را درباره مسائل مختلف بیان کنند. او در این رابطه عنوان کرده است: مناظره‌ها حالت‌های مختلفی خواهد داشت. یکسری برنامه‌های جدید پیشنهاد شده تا کنش‌های میدانی نامزدها کم نشود؛ این برنامه‌ها در نوع تنظیم و تعداد و ساعت پخش لحاظ شده‌اند. همچنین بحث پوشش خبری هم افزایش خواهد داشت و با توجه به این‌که تعداد نامزدها به دو نفر رسید، فرصت بیشتری برای پوشش خبری خواهیم داشت.
   
اهمیت لحظه‌ها
سلطان‌محمدی نظرش را درباره برگزاری مناظرات به‌صورت دونفره پیش از مرحله دوم این‌چنین شرح می‌دهد: هر دو نامزد که به مرحله دوم رسیدند، درست است که سال‌ها در عرصه سیاست فعال بوده‌اند اما بی‌تعارف باید گفت لزوما سخنور حرفه‌ای نیستند. همین مسأله ممکن است لحظات متفاوتی از جنس پرش‌‎های کلامی را ایجاد کند. این اتفاق در دور نخست مناظرات نیز افتاد و تک‌عبارت‌هایی از جنس لغزش‌های کلامی از زبان نامزدها بیان شد که مورد توجه قرار گرفت. کسانی که به‌دنبال عمق مطالب نبودند، بیشتر این‌گونه مباحث سطحی و سهوی را دستمایه قرار دادند. در این دوره نیز احتمالا شکار لحظات، شکار کلمات و تقابل کلامی را شاهد خواهیم بود. البته در این میان نقش مجری نیز موثر خواهد بود که چگونه می‌خواهد مناظره را مدیریت کند.وی ادامه می‌دهد: رد و بدل شدن عبارات کلامی باعث می‌شود فراتر از برنامه‌های روی کاغذ، مخاطبان نکاتی دست‌شان بیاید. در این فرصتی که از انتخابات دور نخست گذشته است، طبیعتا نامزدها  نسبت به دور اول برنامه جدیدی ندارند اما مناظره رودررو و دونفره زمانی مناسب برای تاکید بر آن چیزی است که پیش‌تر گفتند. همان‌طور که اشاره شد در این مناظرات لحظه‌ها اهمیت دارند. همچنین تاکید دو نامزد روی جمعیتی است که در انتخابات شرکت نکردند تا بتوانند روی آنان تاثیر بگذارند. 
   
ایران و ایرانی پای رسانه‌ملی 
میزان مخاطبان مناظره‌ها نشان داد که بسیاری پیگیر رسانه‌ملی هستند. سلطان‌محمدی می‌گوید: این‌که برخی می‌گویند تلویزیون مخاطب ندارد و کسی تلویزیون نگاه نمی‌کند، گزاره غلطی است. همه در این دوره تلویزیون دیدند. مخاطبان مناظرات را حتی از کشورهای خارجی تماشا و بازخوردهایی را در فضای مجازی منتشر کردند. پس برخلاف القای بی‌ربطی که برخی در فضای مجازی می‌خواهند داشته باشند، تلویزیون مخاطبان زیادی دارد. حتی کسانی که رأی ندادند بیننده تلویزیون بودند و همه اذعان کردند با وجود توسعه فضای مجازی در جامعه امروز ایران، تلویزیون جامع‌ترین و شامل‌ترین رسانه است که می‌تواند این رویداد را مدیریت کردند. 
   
بازویی به نام تلوبیون در فضای مجازی
یکی از نکاتی که در تبلیغات و محتواهای منتشرشده در دور اول به چشم می‌خورد، برنامه‌های تازه و بدیع تلوبیون در قامت یک بازوی حمایتی برای تلویزیون بود. بازویی که توانست یک طرف تولید، انتشار و بازنشر محتواهای مختلف انتخاباتی باشد و به شکل‌گرفتن آرای مردم کمک بسیاری کند. حالا همزمان با برگزاری تبلیغات و مناظرات دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری، تلوبیون هم در نظر دارد با ادامه برنامه‌های دور اول و اضافه‌کردن برخی تمهیدات تازه، در کنار مخاطبان باشد. محمد رستگار، مدیرکل راهبری اپراتورها و تامین تولید تلویزیون تعاملی معاونت فضای مجازی در این خصوص به جام‌جم می‌گوید: تلوبیون برای دور دوم هم استودیوهای فعال و شبکه‌های تلوبیون را خواهد داشت. درعین‌حال، برنامه‌هایی که از قبل داشتند را کماکان داریم. همچنین امکان ویژه‌ای که در این دور از رقابت‌ها مد نظر قرار دادیم، مناظرات خود نامزدها و نمایندگان آنها در این فضاست.بر این اساس، استودیوی ویژه‌ای را در نظر گرفتیم که خارج از فضای استودیوهای فعلی، فعال خواهد شد. درواقع این زیرساخت و امکان برای این دو نامزد در نظر گرفته شده که اگر هر دو نامزد بخواهند، امکان برگزاری یک مناظره مجزا روی تلوبیون وجود خواهد داشت. تا الان یکی از نامزدها درخواست داده و منتظر تایید یکی دیگر از نامزدها هستیم. برنامه‌ریزی ما این است که در یک استودیوی بزرگ، فضای مناظره‌ای را داشته باشیم تا هم به انتخاب آگاهانه مردم و هم به مشارکت در انتخابات کمک کنیم. فضای این‌چنینی تدبیر شده که در صورت تایید نهایی هر دو نامزد، مناظره مجزایی در این فضا برگزار خواهد شد که به‌دلیل بزرگ‌تر بودن استودیو، این امکان وجود دارد که نامزدها همراه با نمایندگان خود، به‌صورت دو‌نفره یا تنها  پیرامون مسائل مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی صحبت کنند. وی با اشاره به فعال بودن استودیوهای دور اول، این‌طور اضافه می‌کند: استودیوهای قبلی برقرار است و نامزدها می‌توانند از فضای آن، برای دیدارهای خود استفاده کنند. البته در دور قبل هم همین دو نامزد، بیشترین استفاده را از استودیوهای اختصاصی خود داشتند. الان شبکه‌های‌شان هم فعال است و می‌توانند از این امکانات بهره ببرند. مناظره‌ای که اشاره کردم امکان تازه تلوبیون برای نامزدهاست که در یک استودیوی مجزا لحاظ شده است. مسیر دور دوم مثل گذشته برقرار است.
   
۹۴۵۰ دقیقه محتوای اختصاصی در دور اول 
 مدیرکل راهبری اپراتورها و تامین تولید تلویزیون تعاملی معاونت فضای مجازی، در‌خصوص عملکرد تلوبیون در دور اول تبلیغات می‌گوید: در تلوبیون در دور قبل، حدود ۱۵۱ نفر از کارشناسان و نماینده‌های نامزدها در استودیوهای اختصاصی حضور داشتند که بیشترین حضور مربوط به آقایان پزشکیان و جلیلی بود. چیزی حدود ۴۵۰۰ دقیقه محتوای اختصاصی و ترویجی که خود نامزدها و معاونت فضای مجازی فراهم کرده بود، روی شبکه‌های تلوبیونی نامزدها قرار گرفت. مهمانان دور قبل، نزدیک  ۶۰۶۲دقیقه در استودیوی  تولید اختصاصی تلوبیون داشتند. پخش همزمان محتوای آنتن را هم داشتیم، یعنی اگر یک نامزد در گفت‌وگوی ویژه خبری بود، آن را به‌صورت همزمان از شبکه اختصاصی نامزد مربوط نشان دادیم که حدود ۹۴۵۰ دقیقه بوده است.دور دوم هم کماکان برنامه‌های اختصاصی که روی تلوبیون است، پخش خواهد شد. در عین‌حال برنامه‌های اختصاصی استودیوها هم فعال خواهد بود. به‌نظرم اتفاقی که دور قبل افتاد و مهم بود، مسأله وایرال‌کردن ویدئوها از برنامه‌های نامزدها بود. تلوبیون به‌عنوان یک پایگاه برای هر نامزد در‌نظر گرفته شد  که محتوای تامینی هر نامزد در آن آرشیو، تقطیع و از آنجا ویدئوهای مربوط در اختیار ستادها قرار می‌گرفت تا از محتوای آن استفاده کنند و در سایر فضاهای مجازی انتشار دهند.از اتفاقاتی که مزیت رقابتی ما با بردکست بود، سرعت بود که به محض تولید یک محتوا، تقطیع شده روی تلوبیون در بسترهای مختلف منتشر می‌شد که اطلاع‌رسانی به لحظه برای نامزدها را تامین می‌کرد. همه طیف‌های سیاسی که در تلوبیون حضور پیدا کردند و میزبان‌شان بودیم از این فضا راضی بوده و تشکر می‌کردند. به تعبیر یکی از استادان ارتباطات، توانستیم یک گشودگی ارتباطاتی در این مسیر ایجاد کنیم. 
   
گام‌های نخست و موفق
اما پرسش اینجاست که آیا این امکانات اختصاصی تلوبیون، برای اولین‌بار است که در انتخابات ریاست‌جمهوری استفاده می‌شود؟ رستگار در این‌خصوص تاکید می‌کند: این فضا در دور قبل ریاست‌‌جمهوری هم در اختیار نامزدها بود که برای برخی آشنا و برای برخی از نامزدها جدید بود. نکته مهم این بود که امکانات دور قبل راارتقادادیم وعلاوه بر این‌که تلاش کردیم تولید محتوا داشته باشیم، صفحه اختصاصی و سردبیری صفحات را به صورت یک امکان جدید در اختیار نامزدها قرار دادیم تا با سلیقه خود، چینش صفحه را در اختیار بگیرند. 
   
امکان جدید تلوبیون در مناظره‌ها
وی ادامه می‌دهد: تلوبیون هم بستر دیگری با کانال‌های پرمخاطب خود به شکل تعاملی برقرار کرد تا محتواها در آن فضا هم توزیع شود و به دیده شدن این محتوا کمک کند. در عین‌حال برای پخش همزمان مناظره‌های تلویزیونی در تلوبیون، یک امکان فراهم کردیم که قاب دوم به مخاطب نمایش دهد و از این منظر پرمخاطب بود. در واقع مثل دور قبل، مناظره‌ها در شبکه آرا با کارگردانی و قاب دیگری پخش می‌شود که واکنش دیگر نامزدها را به گفت‌وگوی نامزدی نشان می‌دهد که در حال صحبت است. به‌عنوان مثال اگر آقای پزشکیان درباره آقای زاکانی صحبت می‌کرد، در شرایطی که تلویزیون قاب بسته آقای پزشکیان را نشان می‌داد، ما در یک قاب متفاوت، واکنش آقای زاکانی را به آن صحبت نشان می‌دادیم. این مسأله، قدری از قاب رسمی تلویزیون فاصله داشت و نزدیک به شخصی‌سازی بود. این در دور دوم هم ادامه پیدا می‌کند. 

نتیجه قرعه‌کشی دور دوم
آیین قرعه‌کشی برنامه‌های تبلیغاتی نامزدهای مرحله دوم چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در رسانه‌ملی باحضور نمایندگان نامزدها برگزار شد. براساس قرعه‌کشی انجام‌شده، سعید جلیلی به‌عنوان نامزد شماره یک و مسعود پزشکیان به‌عنوان نامزد شماره دو تعیین شدند که روند پاسخگویی‌شان در مناظرات و برنامه‌های آنها در جدول اعلامی ستاد انتخابات رسانه‌ملی براساس شماره‌های اعلامی پخش خواهد شد.مناظرات امشب و فردا ساعت ۲۱ و ۳۰ دقیقه تا ۲۳ و ۳۰ دقیقه برگزار می‌شود.