تامین آب گلستان با احیای کاریزها

اکثر ایرانیها گلستان را با سرسبزی، دشتهای زیبا و آب فراوانش میشناسند. هر چند تا دههها قبل هر متر از این سرزمین صدها لیتر آب در خود جای داده بود اما در همانموقع هم گلستانیها از قناتها برای انتقال آب از بالادست به دشتهایشان استفاده میکردند. ثبت صدها قنات با ظرفیت آبدهی متوسط سالانه ۴۰ میلیون مترمکعب در گلستان، نشان میدهد دوباره میتوان با احیای آنها بهرهمندی از این سازهها را در خشکسالی فراهم کرد. براساس گزارشها، هماکنون ۳۴۴ رشته قنات ثبتشده در گلستان وجود دارد که در کنار آنها ۱۵۰ رشته ثبتنشده هم شناسایی شده است.در سال گذشته از محل اعتبارات ملی استان ۲۲ رشته قنات بازسازی و نوسازی شده و چهار میلیارد تومان برای آن هزینه شده است.به گفته مسئولان گلستانی، در سال جاری هم ۴۵ میلیارد تومان برای نوسازی قناتها درنظر گرفتهشده که تاکنون ۹ میلیارد آن تخصیص یافته است.حالا قرار است امسال ۱۰۰ رشته قنات در گلستان بازسازی شود که بازسازی و احیای ۱۲ رشته قنات آغاز شده است.قنوات و ۴۳ میلیون مترمکعب آبمتاسفانه طی سالهای اخیر در سایه بیتوجهی و سوءمدیریت، حفر چاههای عمیق و نیمهعمیق و استفاده از موتورهای دیزل یا برق برای استحصال آب بیشتر از اعماق چندصدمتری زمین و پرکردن قناتها ازجمله مسائلی بوده که ادامه حیات کاریزها را به مخاطره انداخته است.هرچند باتوجه به وضعیت فعلی بارشها و خشکسالیها، اندک قناتهای فعال در گلستان کفاف نیاز آبی استان را نمیدهد اما با احیای مجدد آنها و بهرهگیری از تکنولوژی نوین و تلفیق روشهای سنتی با امروزی مانند آبیاریهای تحت فشار، میتوان شاهد ارتقای بهرهوری از منابع آب موجود در استان گلستان بود.به گفته کارشناس طرح بازسازی و نوسازی قنوات گلستان، حدود ۳ درصد آب مورد نیاز بخش کشاورزی استان توسط قنوات تأمین میشود و از این سازهها سالانه افزون بر ۴۳ میلیون مترمکعب آب برداشت میشود.حسین خیرآبادی میگوید: ۹۰ درصد قنوات گلستان در دشتها واقعشده و تخریب آنها باعث از بین رفتن زراعت میشود. همچنین آبدهی قناتهای گلستان که حدود ۷۰ رشته آن فصلی است از حدود دو تا ۶۰ لیتر بر ثانیه و عمق مادرچاه (اولین چاه) از پنج تا ۳۳ متر نوسان دارد.وی با تاکید بر اینکه از مجموع قناتهای گلستان، ۱۸۰ رشته دایر بوده و قدیمیترین کاریز استان هم با طول فعلی حدود ۲۵۰۰ متر و قدمت افزون بر ۱۰۰۰ سال در روستای «سرکلاته» کردکوی همچنان پابرجا است، ادامه میدهد: «بیش از ۹۰ درصد قنوات استان در دشتها واقع شده که تخریب آنها باعث از بین رفتن اراضی کشاورزی حاصلخیز میشود.»