مطالبه جوانی جمعیت در یک برنامه زنده

این مساله درست همان چیزی است که در دغدغه برنامه‌سازان برنامه «پنجره جمعیت» دیده می‌شود. این برنامه ۴۵دقیقه‌ای به شکل زنده و در ۲۶قسمت قرار است مقابل چشم مخاطب قرار بگیرد و تاکنون چهار قسمت آن روی آنتن رفته است.

این برنامه با حضور دکتر آزاده جمالی به‌عنوان مجری و صالح قاسمی به‌عنوان مجری ــ کارشناس، تلاش کرده تا مسائل مرتبط با جوانی جمعیت را به شکل مطالبه‌گرانه پیگیری کند.

این برنامه که هر سه‌شنبه ساعت ۱۸ روی آنتن می‌رود، در بخش‌های مختلف خود، موضوع جمعیت و توجه به آن را مد نظر قرار داده است.

مساله مهمی که این برنامه به آن توجه کرده، ایجاد حال خوب برای آنهایی است که دغدغه فرزندآوری دارند. درواقع تلاش شده با این کار، فرهنگ‌سازی درستی برای جوانی جمعیت صورت گیرد.

سیدمحمد بهار، تهیه‌کننده این برنامه در گفت‌وگوی خود به این نکته اشاره می‌کند که تیم تولید برنامه، دغدغه جوانی جمعیت را دارد و بر همان اساس هم تلاش کرده است محتوای درخور و قابل‌توجه به مخاطب ارائه کند. به بهانه پخش برنامه پنجره جمعیت از شبکه سلامت، گفت‌وگویی با سیدمحمد بهار، تهیه‌کننده این برنامه داشتیم تا از زوایای مختلف، بخش‌های متنوع آن را زیر نظر بگیریم.

سیدمحمد بهار، تهیه‌کننده برنامه پنجره جمعیت، درخصوص دغدغه‌ای که به ساخت این برنامه منجر شده، به جام‌جم می‌گوید: برنامه پنجره جمعیت یک برنامه زنده، مطالبه‌گرانه و براساس قانون جوانی جمعیت است. پخش این برنامه از سال قبل آغاز شده و تاکنون چهار قسمت آن روی آنتن رفته است. سازمان صداوسیما در قانون جوانی جمعیت مکلف به برنامه‌سازی در راستای مطالبه‌گری از دستگاه‌ها شده است. این برنامه در درجه اول یک تکلیف قانونی بوده که سازمان صداوسیما تلاش کرده آن را انجام دهد. برنامه پنجره جمعیت، نماد دغدغه رسانه ملی در اجرای منویات رهبری در حوزه جمعیت و فرزندآوری است. یک‌سال‌ونیم سال است که قانون جوانی جمعیت تصویب شده و هدفش این است که در بازه طلایی هفت سال پیش‌رو، بهترین استفاده را ببرد.

پیگیری از دستگاه‌های متولی
وی ادامه می‌دهد: برنامه پنجره جمعیت معتقد است که این قانون (قانون جوانی جمعیت) باید به ذائقه مردم شیرین بیاید. یعنی این‌طور نباشد که بگویند قانون گذاشته شده و هیچ مسئولی به آن عمل نمی‌کند. اگر این اتفاق بیفتد، این قانون به ضد خود تبدیل می‌شود و موثر نخواهد بود. برای همین باید پیگیری کرد که شیرینی این قانون بیشتر به ذائقه مردم بنشیند. طبق آنچه مسئولین و کارشناسان گفته‌اند، تاکنون بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از این قانون محقق شده است. ما این برنامه را روی آنتن بردیم تا از دستگاه‌های مختلف پیگیر شویم که چقدر تکالیف قانونی‌شان را انجام داده‌اند. بهار می‌گوید: برنامه پنجره جمعیت یک آیتم به نام مادرانه دارد که تلاش کردیم در آن، از شکوه مادری صحبت کنیم چراکه بار اصلی فرزندآوری بر دوش مادران است. این آیتم، یک گفت‌وگوی آزاد با مادران است تا آنها از سختی‌ها و شیرینی‌های فرزندآوری بگویند. مثلا یک مادر از سختی‌های مادری می‌گوید اما درنهایت این جمع‌بندی را می‌کند که اگر دوباره به عقب بازگردد، بازهم دوست دارد مادر باشد. گاهی این پرسش را صریح از آنها می‌پرسیم که اگر به عقب بازگردند، بازهم حاضرند مادر شوند؟ تابه‌حال همه پاسخ‌ها مثبت بوده است. گاهی ممکن است بگویند اگر تسهیلات فرزندآوری عملی شود، ممکن است به فرزند بعدی هم فکر کنند. در این میان، معیار خاصی برای انتخاب مادران نداشتیم و تلاش کردیم از همه نوع تیپی دعوت کنیم تا در این آیتم حاضر شوند.

پل‌های ارتباطی با مخاطبان
بهار عنوان می‌کند: نکته‌ای که وجود دارد این است که مخاطبان، تازه در حال ارتباط گرفتن با برنامه ما هستند. البته اولین مخاطب ما، مسئولان هستند. چون می‌خواهیم بدانند که ما پیگیر هستیم که این دستگاه‌ها کارشان را درست انجام دهند. در مرحله بعد بحث مردم برای‌مان مهم است که نظرهای مخاطبان را از طریق پل‌های ارتباطی برنامه دریافت می‌کنیم. گاهی هم از طریق خود عوامل برنامه که از فعالین حوزه جمعیت هستند بازخوردها را دریافت می‌کنیم. در بسیاری موارد مردم درخواست‌های‌شان را برای پیگیری برخی مسائل به ما ارائه می‌کنند. مثلا می‌گویند در فلان مورد اجرای قانون محقق نشده و ما از طریق برنامه و در زمانی که مسئول مربوط در برنامه حاضر می‌شود، مساله را به آنها منتقل کرده و آن را پیگیری می‌کنیم.

تهیه‌کننده برنامه پنجره جمعیت درخصوص بخش‌های مختلف برنامه تصریح می‌کند: ما تلاش کرده‌ایم در بخشی از برنامه، بحث‌های روان‌شناسانه و انگیزشی را از طریق کلام مجری منتقل کنیم. بخش دیگر برنامه، بسته خبری است که آخرین اخبار حوزه جمعیت در هفته قبل را به مخاطب ارائه می‌کنیم.

بخش دیگر، مادرانه است که شیرینی و سختی فرزندآوری در مصاحبه با یک مادر مطرح می‌شود. دو میان‌برنامه مربوط به دستگاه متولی حاضر در برنامه داریم که در آنها یا وظایف قانونی دستگاه مذکور را گوشزد می‌کنیم یا عملکرد آن دستگاه را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم که مدخل گفت‌وگوی مجری ــ کارشناس با مقام مسئول شود.

چیزی را در لفافه نمی‌گوییم
تهیه‌کننده برنامه پنجره جمعیت درخصوص کشش ساخت چنین برنامه‌هایی عنوان می‌کند: به نظرم آنتن تلویزیون را باید مثل یک پازل در نظر بگیریم که هر شبکه و برنامه براساس بخشی از اهداف و ماموریت خود، پیام نهایی را به مخاطب منتقل می‌کند. در برنامه پنجره جمعیت، مطالبه‌گری از نهادهای مسئول در راستای وظایف قانونی محوریت دارد. زبان برنامه هم صریح است و چیزی را در لفافه بیان نمی‌کنیم. از این نظر باید گفت که هدف و مخاطب برنامه ما مشخص است. آن‌طور که تاکنون بازخوردها نشان داده، برنامه ما مورد توجه فعالین حوزه جمعیت قرار گرفته است. بهار ادامه می‌دهد: برنامه پنجره جمعیت، اتاق فکری دارد که متشکل از کارشناسان حوزه جمعیت، کارشناسان اجتماعی، روان‌شناس و کارشناسان حوزه رسانه است. برای‌مان مهم است که هر موضوعی را می‌خواهیم بیان کنیم با چه زبانی مطرح شود که اثرگذار باشد. افرادی که در حوزه جمعیت کار میدانی می‌کنند خیلی کم هستند. تیم ما هم دغدغه‌مند است و هم بدون چشمداشت مالی کار می‌کند. این برنامه با حمایت سازمان پدافند غیرعامل و دغدغه و پیگیری دکتر قاسمی، مدیر شبکه سلامت و دبیر ستاد جمعیت سیما، روی آنتن رفته است.