نجات مدارس از تعطیلات با اصلاح تقویم آموزشی

سال تحصیلی ۱۴۰۲ - ۱۴۰۱ اصلا سال تحصیلی نیست، بلکه سال تعطیلی است که بعد از هجمههای آموزشی کرونا به هیچ وجه قابل تحمل نیست. سازمان هواشناسی اعلام کرده که سرما و آلودگی هوا تا چند روز آینده در کشور پابرجاست و لابد مسئولان کشوری و استانی باز هم میخواهند رأی به تعطیلی مدارس بدهند آن هم در شرایطی که وزیر آموزش و پرورش مدتی است در نامهنگاری با رئیسجمهور، خواستار توقف تعطیلی مدارس شده است. این تعطیلیهای مکرر و ناخواسته به قدری آزاردهنده شده که اصغرباقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش نیز دیروز دست به کار شد و با صدور پیامی تاکید کرد که «هزینههای دور شدن دانشآموزان از فضای تعاملی مدرسه به بهانههای مختلف بهمراتب عواقبی سنگینتر از هزینه جرم مندرج در قانون حمایت از کودکان دارد». در ماده ۴ این قانون آمده: «اگر پدر و مادری با وجود داشتن تمکن مالی از تحصیل کودکان جلوگیری کنند از ۹۱روز تا ششماه حبس و یک میلیون تومان جریمه نقدی در انتظارشان است.» اکنون اما والدین میخواهند بچهها به مدرسه بروند ولی این مسئولان هستند که همچنان حکم به تعطیلی مدارس میدهند، آن هم در حالی که معاون وزیر هشدار میدهد که «آسیبهای اجتماعی، عاطفی، روحی و احتمالا اخلاقی حاضر نشدن دانشآموزان در مدرسه و حضور مداومشان در فضای مجازی، بسیار بیشتر و غیرقابل جبرانتر از آسیبی است که سرما و آلودگی هوا به آنها میزند». با این وصف به نظر میرسد حالا که زیرساختهای استقرار هوای پاک در شهرها مهیا نیست و مسئولان گامهای جدی برای توسعه حمل و نقل عمومی و پاک برنمیدارند، توجه به طرح «اصلاح تقویم آموزشی» برای دور زدن روزهای تعطیل به علت آلودگی و سرمای هوا مؤثرترین اقدام برای جلوگیری از تعطیلی مکرر مدارس است. اوضاع درهم زمان آموزشی مدارس باید آخرین مکانی باشد که تعطیل میشود و اولین مکانی که باز میشود. این درسی است که شیوع کرونا در جهان به ما آموخت اما در کشور ما نه از این درس عبرت گرفته شده و نه اقدامی کارساز برای مصون ماندن مدارس از تعطیلات اجباری انجام شده است. این درحالی است که بنابر اطلاعاتی که دفتر مطالعات فرهنگی و آموزشی در مرکز پژوهشهای مجلس در اختیار ما قرار میدهد زمان آموزشی در کشورمان اوضاع وخیمی دارد که این تعطیلات تحمیلی آن را وخیمتر هم میکند. براساس نتایج به دست آمده از مطالعات بینالمللی تیمز، ایران یکی از کشورهایی است که کمترین ساعات آموزشی واقعی را دارد به طوری که از میان ۴۹کشور رتبهبندی شده در رتبه ۴۸ قرار دارد. به این ترتیب درحالی که ساعات آموزشی پایه چهارم در کشورهای اندونزی، شیلی، آمریکا، عربستان، هلند، ایتالیا، قطر، مراکش، دانمارک، استرالیا و امارات بیش از ۱۰۰۰ساعت است در کشورمان کل ساعات آموزشی در این پایه در ۶۴۵ ساعت خلاصه میشود. بحث برانگیز این که مطالعات تیمز نشان میدهد زمان واقعی آموزش در دوره ابتدایی برای هر دانشآموز ایرانی فقط ۵۷۶ ساعت، معادل ۱۵۵روز حضور در مدرسه است. البته فقط تعداد روزهای آموزشی نیست که بر کیفیت آموزش تاثیر میگذارد بلکه چگونگی تقسیم این ساعات و وجود تعطیلات نیز بر کیفیت نظام آموزشی مؤثر است، بهویژه تعطیلات سه ماهه تابستان که مطالعات مرکز پژوهشها نشان میدهد موجب اختلال در یادگیری دانشآموزان و حتی اتلاف ساعات آموزشی در سال تحصیلی بعد میشود، زیرا باید برای مرورآموختههای قبلی دوباره وقت گذاشت. اصلاح تقویم در دستورکار شورای عالی ۲۷ نماینده مجلس یازدهم که پای طرح تقویم مدارس را امضا کردهاند زمان قابل توجهی است که این طرح را برای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس فرستادهاند و اعضای این کمیسیون نیز مدت درازی است که با کلیات طرح موافقت کردهاند. زمان قابل ملاحظهای هم هست که طرح برای تکمیل و بررسی به شورای عالی آموزش و پرورش ارسال شده است. به همین دلیل ما روز گذشته سرنوشت این طرح را از محمود امانی طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش جویا شدیم که خبر خوبی برایمان داشت. او گفت« طرح تقویم مدارس، امروز در دستور کار شورای عالی قرار دارد که پس از بررسی، آن را به مجلس ارجاع خواهیم داد تا پس از تصویب، اصول و چارچوبهای آن را تهیه کنیم و به این ترتیب تقویم آموزشی کشورمنعطف شود و هر استان و منطقه بنا بر اقتضائات بومی و منطقهای، سال تحصیلی را بدون این که به زمان آموزشی خللی وارد شود، طراحی کند». در طرح مجلس پیشنهاد شده تا تقویم آموزشی هر منطقه بر اساس اقلیمهای متفاوت و با در نظر گرفتن حوادثی همچون سیل و زلزله، برف و یخبندان و نیز آلودگی فصلی هوا، تنظیم شود به طوری که اگر مدارس یک شهر یا استان (مثلا) به سبب آلودگی هوا مدتی تعطیل شد، شورای آموزش و پرورش آن منطقه اختیار داشته باشد تا پایان سال تحصیلی را به تعداد روزهای از دست رفته، دستکاری کند. این طرح همچنین تاکید دارد که شوراهای آموزش و پرورش باید بتوانند اگر (مثلا) روز اول مهر با روز چهارشنبه مصادف شد، شروع سال تحصیلی را از روز شنبه اعلام کنند، منوط به این که این تاخیر را در پایان سال تحصیلی جبران کرده و به تعداد روزهای آموزشی بیفزایند.آلودگی هوای سمج در شهرهای مختلف کشورمان و برودتی که این روزها به بهانهای مکرر برای غیرحضوری کردن مدارس تبدیل شده، همه و همه لزوم پیگیری مجدانه این طرح در شورای عالی آموزش و پرورش و مجلس را گوشزد میکند. روزنامه جام جم