نقش مغز در ولع مصرف مواد‌مخدر

به تازگی محققان مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه الگوی مغز پایدار، یا نورومارکر را برای میل به موادمخدر و موادغذایی شناسایی کرده‌اند. این کشف ممکن است گامی مهم در جهت درک اساس مغز، ولع مصرف، اعتیاد به عنوان نوعی اختلال مغزی و نحوه درمان بهتر اعتیاد در آینده باشد. نکته مهم این است که این نشانگر عصبی ممکن است برای متمایز کردن مصرف‌کنندگان مواد از سایرین نیز استفاده شود و آن را نه تنها به یک نشانگر عصبی برای هوس، بلکه به یک نشانگر عصبی بالقوه تبدیل ‌کند، که ممکن است روزی در تشخیص اختلالات مصرف مواد، مورد استفاده قرار گیرد.

برای بسیاری از بیماری‌ها نشانگرهای زیستی وجود دارد که پزشکان می‌توانند از آنها برای تشخیص و درمان بیماران استفاده کنند. از مزایای داشتن یک شاخص زیستی پایدار برای یک بیماری این است که می‌توانید آزمایش را برای هر فردی انجام دهید و ببینید آن بیماری را دارد یا نه و ما متاسفانه این شاخص را برای روانپزشکی و اطمینان به اعتیاد نداریم.

در پژوهش دیگری، از نوعی الگوریتم یادگیری ماشین برای تعیین این‌که آیا می‌توان چنین نشانگری را برای میل شدید ایجاد کرد یا خیر، استفاده کردند. ایده آنها این بود که اگر بسیاری از افرادی که سطوح ولع مصرف مشابهی را تجربه می‌کنند، الگویی از فعالیت مغز را به اشتراک بگذارند، ممکن است یک الگوریتم یادگیری ماشین بتواند آن الگو را تشخیص داده و از آن برای پیش‌بینی سطوح ولع مصرف بر اساس تصاویر مغزی استفاده کند.

برای این مطالعه، آنها از داده‌های تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) استفاده کردند که بینشی را در مورد فعالیت مغز ارائه می‌دهد. داده‌های اف‌ام‌آر‌آی در حالی جمع‌آوری شد که افرادی که خود را مصرف‌کننده یا غیرمصرف‌کننده مواد‌مخدر معرفی می‌کردند، تصاویری از مواد‌مخدر و غذاهای بسیار خوش طعم را مشاهده کردند. سپس شرکت‌کنندگان ارزیابی کردند چقدر میل شدید به مواردی دارند که می‌دیدند. به گفته محققان این الگوریتم، الگویی از فعالیت مغز برای پیش‌بینی شدت میل به موادمخدر و مواد‌غذایی با استفاده از تصاویر اف‌ام‌آر‌آی را شناسایی کرده است.

الگویی که آنها مشاهده کردند و مطالعه هدایت عصبی (NCS) نامیدند، شامل فعالیت در چند ناحیه مغزی است که برخی مطالعات قبلی با مصرف مواد و ولع مصرف مرتبط هستند. این روش به ما درک دقیقی از نحوه تعامل و پیش‌بینی تجربه ذهنی ولع خوردن این مناطق‌را‌می‌دهد.

همچنین مطالعه هدایت عصبی نشان داد پاسخ‌های مغز به نشانه‌های دارو و غذا مشابه است و نشان می‌دهد ولع مصرف مواد‌مخدر از همان سیستم‌های عصبی ناشی می‌شود که ولع غذا را ایجاد می‌کنند. نکته مهم این است که نشانگر قادر بود مصرف‌کنندگان مواد‌مخدر را از غیرمصرف‌کنندگان بر اساس پاسخ مغز آنها به نشانه‌های مواد‌مخدر، اما نه به نشانه‌های غذایی، متمایز کند. این یافته‌ها مختص یک ماده نیست؛ زیرا افرادی که کوکائین، الکل و سیگار مصرف می‌کردند، مطالعه هدایت عصبی در همه آنها ولع مصرف را پیش‌بینی کرد. چیزی مشترک در همه این اختلالات مصرف مواد وجود دارد که در یک لحظه باعث ولع مصرف می‌شود.

همچنین فرآیندهای هیجانی و انگیزشی که ممکن است شبیه هم به نظر برسند در واقع مسیرهای مغزی متفاوتی را شامل و به روش‌های مختلفی اندازه‌گیری می‌شوند. آنچه مشاهده می‌شود احتمالا یک امضای کلی برای پاداش نیست، بلکه چیزی انتخابی‌تر برای میل به غذا و مواد‌مخدر است.

نانومواد، پارچه‌‎های تولید داخل را ماندگارتر می‎کند

محققان یکی از شرکت‌های فناور با تولید نانو مواد، راهکاری را برای ماندگاری بالای خاصیت نانویی منسوجات ارائه کردند.

زهرا صبح‌سوز، مسئول فنی این شرکت درباره محصول بومی تولید شده می‌گوید: ما توانستیم نانوذراتی تولید کنیم که علاوه براین که سازگار با محیط‌زیست است، حساسیت، سمیت و تحریک‌پذیری را به حداقل می‌رساند. امیرحسین بختیاری، مدیرعامل این شرکت نیز با اشاره به جزئیات این طرح،توضیح می‌دهد: بعد از تولید یک محصول، برای نانویی کردن آن، نیاز است تولیدکننده سطح بیرونی محصول را به مواد نانویی آغشته کند که بعد از مدتی بر اثر تماس با محیط اطراف این نانومواد از سطح جدا می‌شوند. برای رفع این چالش راهکاری ارائه کردیم که بر اساس آن مواد نانویی را وارد تار و پود پارچه شود. بختیاری با بیان این‌که این راهبرد موجب افزایش ماندگاری خواص نانومواد در پارچه می‌شود، می‌گوید: نتایج آزمایش‌های انجام شده دو سال ماندگاری خواص نانومواد در این پارچه‌ها را تایید کرده است. به گفته این محقق، نانوذرات استفاده شده در این فناوری نیز در این شرکت تولید شده و به همین دلیل قیمت تمام شده نانوذرات به نصف بهای وارداتی کاهش یافته است.

روزنامه جام جم