روایت ۳سال دلتنگی برای «پدر»

پای پدر که می‌رسد گل سرخ را دراز می‌کند تا او بگیرد. از نظرش پدر باید در همه حال حواسش به فرزندانش باشد. دست سردار آرام پایین می‌آید و گل را از پسرک می‌گیرد. قنوتش قرمز می‌شود. مثل همان وقتی که ۸۰ دقیقه بعد از تاریکی و حوالی فرودگاه بغداد سرخ شد.

سردار سلیمانی را بسیاری پدر فرزندان شهدای مدافع حرم می‌دانند. بیشتر از همه، خود این فرزندان. تا زمانی که بود، حواسش به همه‌شان بود. پای حرف بسیاری از این فرزندان شهدا ــ از دفاع‌مقدس تا شهدای مدافع حرم ــ که بنشینیم، همه خاطره یا یادی از سردار سلیمانی دارند. برای آنها، شهید سلیمانی جای پدرشان بود و خوب هم توانسته بود پدری کند. روایت این خاطرات، حالا در برنامه‌ای به نام «مثل پدر» نقش بسته است. این برنامه به تهیه‌کنندگی و کارگردانی مصطفی هیودی و نویسندگی فاطمه افقه با مشارکت گروه اجتماعی فرهنگی شبکه دو در ۱۳ قسمت در مکتب حاج‌قاسم سلیمانی تهیه شده و هر شب حوالی ساعت۲۲ روانه آنتن می‌شود. به بهانه پخش این برنامه، با مصطفی هیودی، تهیه‌کننده و کارگردان این برنامه گفت‌وگو کردیم.

مصطفی هیودی، تهیه‌کننده و کارگردان مثل پدر است و تلاش کرده در این برنامه، روایتی از خاطرات فرزندان شهدا داشته باشد که همگی یک وجه مشترک دارند و آن، یادی از شهید سردار قاسم سلیمانی است. هیودی درخصوص این برنامه به جام‌جم می‌گوید: این دومین فصل از برنامه مثل پدر است که به سفارش مکتب حاج‌قاسم ساخته شده. تلاش کردیم در این برنامه سراغ فرزندان شهدایی برویم که با حاج‌قاسم خاطره مشترک داشتند. دلیل اصلی هم این بود که خود حاج‌قاسم روی فرزندان شهدا تاکید بسیاری داشتند و می‌خواستیم برنامه‌ای ساخته شود که طبق آنچه حاج‌قاسم همیشه به فرزندان شهدا التماس دعا برای شهادت‌شان می‌گفتند، روایتی از زبان آنها داشته باشیم. شهید سلیمانی حتی در بخشی از وصیت‌نامه‌شان هم این‌طور گفته‌اند که کاش روی دست فرزندان شعدا تشییع شوند. در این برنامه هم وجه مشترک همه این فرزندان این بود که حاج‌قاسم التماس دعای شهادت به آنها گفته بود.

خاطرات مشترک از پدر

وی درباره نحوه انتخاب خانواده شهدا و فرزندان این شهیدان برای بیان خاطرات، تصریح می‌کند: تلاش کردیم در این برنامه سراغ آنهایی برویم که خاطره مشترکی از شهید سلیمانی داشتند. به نظرمان برنامه خوش‌ساختی شده که به‌خوبی نشان می‌دهد شهید سلیمانی با وجود مشغله‌ای که داشته، همیشه سراغ این فرزندان شهدا می‌رفته و به آنها رسیدگی می‌کرده است. رویکردمان این بوده که حاج‌قاسم را به روایت فرزندان شهدا به تصویر بکشانیم. برخی از این فرزندان شهید، پدران‌شان شهید دفاع‌مقدس و برخی دیگر، مدافع حرم بودند. آنهایی که فرزندان شهدای دفاع قدس بودند، پدران‌شان را در سن کم از دست داده بودند و حاج‌قاسم را به عنوان پدر می‌دانستند. بیشترشان این‌طور می‌گفتند که تازه بعد از شهید شدن حاج‌قاسم فهمیدیم که بی‌پدری یعنی چه. برخی‌شان که فرزندان شهدای دفاع‌مقدس بودند به‌دلیل سن پایینی که در زمان شهادت پدرشان داشتند، آن مصیبت را درک نکرده بودند اما برای حاج‌قاسم دوباره حس یتیمی داشتند.
هیودی معتقد است که خاطرات این فرزندان شهید، یک وجه مشترک داشته که همان حس پدرانگی به شهید سلیمانی است. او عنوان می‌کند: فرزندان شهدای مدافع حرم هم می‌گفتند که بعد از شنیدن خبر شهادت حاج‌قاسم مجدد احساس کردند پدرشان را از دست داده‌اند. یعنی هرکدام به شیوه‌ای احساس می‌کردند یتیم شده‌اند. نحوه مواجه شدن این فرزندان شهدا با حاج‌قاسم یا به این صورت بوده که به‌واسطه شهادت پدرشان در زمان دفاع مقدس، بیشتر با حاج‌قاسم انس داشته و مانوس بودند. یعنی برخی‌شان به‌واسطه زندگی در کرمان ایشان را بیشتر دیده بودند یا در برخی موارد هم که فرزندان شهدای مدافع حرم بودند، خاطره‌ای از پدران‌شان، درباره شهید سلیمانی شنیده بودند. مکتب حاج‌قاسم، پژوهشی درباره فرزندان شهدا انجام شده بود و در نهایت به این نتیجه رسیده بود که برخی از این افراد گزینه مناسبی برای صحبت درباره حاج‌قاسم هستند.

تلاش برای انتقال بی‌واسطه خاطره

تهیه‌کننده و کارگردان مثل پدر تاکید می‌کند: دغدغه شخصی خودم هم در این کار بوده و تلاش کردیم در فرم کار آن را نشان دهیم. فضای کلی به شکل مونولوگ و با صدای مجری است. بیشتر می‌خواستیم فضایی فراهم شود که بدون واسطه، حال و هوای فرزند شهید و صحبتش به صورت واقعی درباره حاج‌قاسم بیان شود.
وی درباره جزئیات فصل قبل مثل پدر و تعداد قسمت‌های فصل جدید تصریح می‌کند: فصل قبل شش قسمت و با اجرای سیدجوادهاشمی بود. در آن فصل بیشتر سراغ فرزندان شهدایی رفتیم که شناخته‌شده‌تر هستند. شهدایی مثل همت، باکری و شیرودی اما در این فصل طی ۱۳ قسمت ۲۵ تا ۳۰ دقیقه سراغ فرزندان شهدای دیگر رفتیم که یا در دفاع‌مقدس شهید شده‌اند یا مدافع حرم بودند و از حاج‌قاسم صحبت می‌کردند.

هیودی درباره کلیت کار و روال روایت خاطرات در برنامه می‌گوید: کلیت کار به این شکل است که مونولوگی از فرزندان شهید به همراه صحبت‌های مجری پخش می‌شود. بخشی از وصیت‌نامه شهدا یا کتاب مربوط به ایشان هم در آیتم مربوط خوانده می‌شود. کار به صورت استودیویی ضبط شده و مجری برنامه خانم افشاریان ‌که خودش فرزند شهید است، بهتر توانست حال و هوای برنامه را درک کند. کارهای پژوهش و نویسندگی را خانم فاطمه افقه انجام دادند.

شهیدی که پدرانه زندگی کرد

یکی از نقاط پررنگی که می‌توان در وصیت‌نامه شهید سلیمانی دید، توجه به فرزندان شهداست. او در بخشی از وصیت‌نامه خود این‌طور نوشته است: «شهدا، محور عزت و کرامت همه ما هستند؛ نه برای امروز، بلکه همیشه اینها به دریای واسعه خداوند سبحان اتصال یافته‌اند. آنها را در چشم، دل و زبان خود بزرگ ببینید، همان‌گونه که هستند. فرزندان‌تان را با نام آنها و تصاویر آنها آشنا کنید. به فرزندان شهدا که یتیمان همه شما هستند، به‌چشم ادب و احترام بنگرید. به همسران، پدران و مادران آنان احترام کنید، همان‌گونه که از فرزندان خود با اغماض می‌گذرید، آنها را در نبود پدران، مادران، همسران و فرزندان خود توجه خاص کنید.» توجه رسانه‌ملی به مسأله علاقه شهید سلیمانی نسبت به فرزندان شهدا، به همین سبب ارزشمند است و به نظر می‌رسد توانسته بخشی متفاوت از شخصیت این شهید را از زاویه دید فرزندان شهدا روایت کند.

روزنامه جام جم