چین به قدرت فضایی تبدیل می‌شود

این یک دستاورد قابل توجه برای برنامه فضایی چین است که به‌سرعت در حال رشد است و قصد دارد پایگاهی روی ماه بسازد، یک ماه‌نورد مستقر کند و مدارگردهای جدید را به مریخ بفرستد. همچنین این اولین همسایه بلندمدتی است که ایستگاه فضایی بین‌المللی از زمان خارج شدن ایستگاه میر روسیه در سال 2001 داشته است. چین بین سال‌های 2011 تا 2019 دو نمونه آزمایشی تیانگونگ را پرواز داد اما آنها دیگر در مدار نیستند. این برنامه برای چینی‌ها مهم است. ایستگاه فضایی بین‌المللی برای مدت طولانی‌تری کار نخواهد کرد. فابیو ترونچتی، استاد حقوق فضایی در دانشگاه بی هانگ در پکن و دانشگاه می‌سی‌سی‌پی می‌گوید که ممکن است تنها یک ایستگاه فضایی در مدار وجود داشته باشد: ایستگاه فضایی چینی. ترونچتی می‌گوید برنامه فضایی چین قصد دارد تا تیانگونگ را برای 10 تا 15 سال با امکان افزایش طول عمر ادامه دهد. ایستگاه فضایی بسیار بزرگ‌تر که توسط ایالات متحده، آژانس فضایی اروپا، روسیه و سایر شرکا اداره می‌شود، تا سال 2030 بازنشسته می‌شود. 
اوایل سال جاری، روسیه تهدید کرد که تا سال 2024 به‌دلیل تنش‌های ژئوپلیتیکی ادامه از این اتحاد خارج خواهد شد اما تحلیلگران فضایی اکنون انتظار دارند روسیه تا سال 2030 نیز به حمایت خود ادامه دهد. در طول تاریخ بشریت در اکتشافات فضایی، این فعالیت‌ها تحت تسلط ایالات متحده و متحدانش ــ از جمله اروپا، کانادا و ژاپن ــ و روسیه بوده است که برنامه فضایی آن اخیرا رو به افول بوده است. چین اکنون کاری را که روسیه و ایالات متحده در چند دهه پیش انجام دادند، به انجام رسانده است و این کار را به‌سرعت، به تنهایی و با بهبودهایی نسبت به طرح‌های قبلی انجام داد. گرچه آماده‌سازی ایستگاه، از جمله راه‌اندازی اولین نسخه از دو نسخه آزمایشی در سال 2011 آغاز شد تنها یک‌سال‌ونیم طول کشید تا چین تیانگونگ را بسازد. ماژول اصلی در آوریل 2021 پرتاب شد و اولین فضانوردان در ژوئن همان سال وارد شدند. ماژول بعدی در جولای 2022 و به‌دنبال آن آخرین ماژول این هفته بالا رفت. ایستگاه T شکل، با دو ماژول آزمایشگاهی متصل به هسته، از نظر اندازه شبیه به میر است، ایستگاه فضایی پیشگامانه‌ای که در دهه‌های 1980 و 1990 فعالیت می‌کرد. یان آزبورگ، مهندس هوافضا در شرکت رند، می‌گوید گرچه این ایستگاه کوچک‌تر از ایستگاه فضایی بین‌المللی است ولی در داخل آن‌ برخی از ویژگی‌هایی وجود دارد که قابلیت سکونت و در نتیجه بهره‌وری فضانوردان را بهبود می‌بخشد. آزبورگ می‌گوید این برنامه فضایی ممکن است در آینده یک تلسکوپ رباتیک را نیز به آن متصل کند، گرچه خود ایستگاه احتمالا بزرگ‌تر نخواهد شد. شکل تیانگونگ ممکن است نیاز به مدیریت مصرف برق و حذف گرمای اتلاف را محدود ‌کند.  مانند ایستگاه فضایی بین‌المللی، ایستگاه چین فرصت‌هایی را برای مشارکت ارائه می‌دهد که از طریق آن سایر کشورها می‌توانند آزمایش‌ها و شاید بعدا فضانوردان را به تیانگونگ ارسال کنند. شرکای تجاری چینی نیز ممکن است با راه‌اندازی ماموریت‌ها درگیر شوند. ماریسا هرون، محقق سیاست فضایی در رند و همکار آزبورگ، می‌گوید برخلاف ایستگاه فضایی بین‌المللی که پیوسته به همکاری و حمایت شرکای خود وابسته است، چین اولویت‌های متفاوتی برای تیانگونگ دارد. تمرکز آنها احتمالا نشان دادن رهبری چین خواهد بود و این‌که نیازی به وابستگی به آژانس‌ها و شرکت‌های فضایی دیگر کشورها ندارند.
ناسا یکی از این شرکا نخواهد بود. این آژانس به‌دلیل آنچه که متمم Wolf نامیده می‌شود، که کنگره در سال 2011 تصویب کرد، از همکاری منع شده است. این آژانس به‌دلیل نگرانی‌های امنیت ملی از همکاری آژانس‌های آمریکایی با شرکت‌ها و آژانس‌های چینی جلوگیری می‌کند. این یک انحراف قابل‌توجه از سابقه جنگ سرد است، زمانی که ناسا و همتایان شوروی آن با وجود اختلافات سیاسی گاهی با هم کار می‌کردند. برای جایگزینی ایستگاه فضایی بین‌المللی، ناسا در حال سرمایه‌گذاری در سه طرح احتمالی برای ایستگاه‌های فضایی تجاری است که در اواخر دهه 2020 پرتاب می‌شوند. در این مدت، شرکت خصوصی Axiom Space در حال توسعه یک ماژول برای ISS است. ناسا و شرکای آن همچنین قصد دارند یک ایستگاه فضایی قمری به نام Gateway را در اواخر این دهه به عنوان بخشی از برنامه ماه آرتمیس جمع‌آوری کنند.
انتظار می‌رود روسیه نقش مهمی در تیانگونگ نداشته باشد. رئیس آژانس فضایی روسیه، در اوایل سال جاری اعلام کرد که ماژول‌هایی را برای ایستگاه جدید خود در اوایل سال 2028 پرتاب خواهد کرد. تکمیل تیانگونگ نشان می‌دهد که چین دیگر بازیگری در حال رشد در فضا نیست و اکنون یکی از چند قدرت است و مانند دیگر قدرت‌ها، چین هم‌اکنون باید با مشکلی روبه‌رو شود: چگونه زباله‌های یک ایستگاه فضایی را خارج کند. اکثر کشورها یا موشک‌های قابل استفاده مجدد دارند یا سعی می‌کنند بدنه موشک‌های خود را با ذخیره مقداری سوخت دفع کنند تا امکان فرود کنترل‌شده در جو را فراهم کنند. این تضمین می‌کند که آنها در مدار پایین زمین قرار نگیرند. با این حال، آخرین مرحله موشک لانگ مارس که آژانس فضایی چین برای نصب ماژول‌های ایستگاه استفاده کرد با شکست مواجه شد. در حالی که یکی از آنها در اقیانوس هند در نزدیکی مالدیو سقوط کرد، موشکی که ماژول آزمایشگاه ونتیان را در ماه ژوئیه پرتاب کرد، دو هفته بعد روی مالزی و اندونزی سقوط کردند.
چین تصمیم گرفت که توانایی پایین آوردن را به روشی کنترل‌شده نداشته باشد، کاری که تقریبا همه کشورهای پیشرفته‌تر فضایی در این مرحله انجام می‌دهند.  در حالی که چین، مانند ایالات متحده و روسیه، توانایی‌های نظامی فضایی قابل توجهی دارد، ایستگاه فضایی به آنها اضافه نمی‌کند. مشابه ISS و میر، تیانگونگ هیچ هدف نظامی ندارد و اساساً برای تسهیل تحقیقات علمی طراحی شده است. این ایستگاه دارای یک بازوی درگیری است و در تئوری، می‌تواند یک ماهواره آمریکایی را بگیرد اما اگر می‌خواستند این کار را انجام دهند، توسعه یک ماهواره کوچک و مخفی بسیار هوشمندانه‌تر از تلاش برای مانور دادن به ایستگاه فضایی غول‌پیکر است. از نظر آزبورگ، تکمیل تیانگونگ پیامدهای ژئوپلیتیک دیگری برای ایالات متحده دارد. او می‌گوید: «دیگر نمی‌توانیم این را مسلم بدانیم که نیروی برتر در فضا هستیم.

منبع: ضمیمه کلیک روزنامه جام‌جم