مطالبه قانونی ایجاد فضای امن فرهنگی در پلاتفورم ها

به گزارش جام جم آنلاین، برنامه «گفت‌گوی فرهنگی» رادیو گفت‌وگو چهارشنبه 9 شهریور ساعت 20:00 با موضوع نمایش خانگی و آسیب‌شناسی اظهارنظرهای سیاسی از این رادیو پخش شد؛ این برنامه به تهیه‌کنندگی رقیه‌زهرا پرندآور، اجرای علی پژوهش (خبرنگار حوزه فناوری) و با حضور علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده(عضو شورای سردبیری روزنامه جام‌جم)، محمدحسین خوشوقت (مدیر مسئول پایگاه خبری فرارو) و آرزو فیروزفر (معاون خبر خبرگزاری میراث آریا) روی آنتن رادیو گفت‌وگو رفت.

انحراف در محتوا راه صحیحی برای جذب مخاطب نیست

علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده در ابتدای این برنامه درباره تاریخچه نظارت بر محتوای نمایش خانگی عنوان کرد: پلتفرم‌ها چند سال‌ پیش محصولاتی ساختند که بعضا هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی نداشت، در برخی تولیدات آن‌ها به وضوح نگاه کالامحور به زنان، شرب خمر، اباحه‌گری و... وجود داشت یا آثار خارجی مبلغ اندیشه های نژادپرستانه و یا آموزش‌دهنده افکار غیراجتماعی، مانند فیلم «فهرست شیندلر» یا «پیانیست» و... را در دسترس مخاطب قرار دادند که برای آرامش وی مناسب نیست.

وی افزود: مجموعه این مسائل سبب شد تا طی سه سال گذشته اراده‌ای برای ساماندهی این فضا و تفویض اختیار رگلاتوری این حوزه به ساترا در کشور به وجود بیاید، البته متاسفانه دولت قبل خصوصا معاونت حقوقی ریاست جمهوری دولت دوازدهم و وزارت ارتباطات، همراهی سازنده‌ای با این ارادۀ کلان در کشور نداشتند؛ چرا که نفع خود را ادامه وادادگی در این حوزه می‌دیدند. امروز هم که شرایط بهبود پیدا کرده، توافقات خوبی میان صدا و سیما و وزارت ارشاد حاصل شده است و شرایط در حال تعادل یافتن است، برخی رسانه‌های مشخص عامدانه و گروهی ناآگاهانه سعی بر حفظ وضعیتی دارند که نتیجه‌ای جز ولنگاری نخواهد داشت.

عبدالعلی‌زاده در ادامه برنامه گفت: وجود اجماع نخبگانی درباره لزوم نظارت بر محتوای سامانه‌های ویدیوی درخواستی جای خوشحالی دارد و نشان‌گر این است که مطالبه نظارت بر فضای فرهنگی مطالبه‌ای قانونی است. یکی از مسائلی که پلتفرم‌ها معمولا به درستی از آن استفاده نمی‌کنند، رده‌بندی سنی محتوا است، برچسب رده‌بندی کارکرد درستی در برخی محصولات این سامانه‌ها ندارد. مسئله فروش برای پلتفرم اهمیت دارد اما فرهنگ ما نمی‌پذیرد که پلتفرم ها به بهانه درآمد از ترویج استفاده از کلمات رکیک در فیلم‌ها و انیمیشن‌ها استفاده کنند.

وی در خاتمه تاکید کرد: معتقدم تلویزیون به علت ممیزی و رعایت اصول اخلاقی دچار کم شدن مخاطب نشده است، آنچه تعدادی از مخاطبان را دور از رسانه ملی کرده، کاهش تولید بوده است همچنان که بسیاری از آثار قدیمی رسانه ملی با مخاطبی قابل توجه بازپخش می‌شوند بنابراین عدم پخش صحنه‌های به‌دور از اخلاق و فرهنگ عامل این مسئله نیست و پلتفرم‌ها نیز از رعایت اخلاق و ارزش‌ها دچار خسران نمی‌شوند به زعم بنده انحراف در محتوا راه صحیحی برای جذب مخاطب نیست.

ابلاغ چهارچوب‌های شفاف برای نظارت بر صوت و تصویر فراگیر

محمدحسین خوشوقت در ادامۀ برنامه درباره موضوع گفت‌وگو عنوان کرد: معتقدم فرافکنی‌های انجام شده از سوی متخلفان در شرایطی که هرآنچه اراده می‌کنند به مرحله تولید می‌رسانند با هدف کسب سود مالی بیشتر انجام می‌شود، در حالی که تولید محتوا براساس منفعت مالی و بدون توجه به چهارچوب‌های فرهنگی مضرات بسیاری زیادی دارد؛ چنین روشی حتی در کشورهای لیبرالی نیز مورد انتقاد قرارخواهد گرفت.

وی ادامه داد: قانون، نظارت محتوایی را برعهده صدا و سیما قرار داده است و ناخودآگاه این تلقی برای بخشی از جامعه ایجاد شده است که رابطه میان صدا و سیما و پلتفرم‌ها، یک رابطه رقابتی است.

خوشوقت تأکید کرد: راهکار این مسئله را (تبیین جایگاه نظارت صدا و سیما بر نمایش خانگی را) مشخص کردن و ابلاغ چارچوب‌های شفاف برای نظارت بر صوت و تصویر فراگیر می‌دانم تا این تلقی که تعارض منافع صدا و سیما را دچار جانبداری در نظارت می‌کند را بی‌اثر کند.

خوشوقت درباره اعمال رده‌بندی سنی روی تولیدات فرهنگی خاطرنشان کرد: فرهنگ ایرانی و مناسبات آن به وضوح لزوم اعمال رده‌بندی سنی را تبیین می‌کند، البته این امر به ایران مختص نمی‌شود و همه کشورهای جهان به نوعی درگیر آن هستند اما چیزی که برخی فعالان را نگران می‌کند، اعمال خطوط قرمز غیرضروری است که اثر مستقیم بر کیفیت خروجی پلتفرم‌ها خواهد داشت، این مسئله بیشتر بر آثار خارجی مترتب است اما دربارۀ آثار داخلی هم وجود دارد، صدا و سیما باید بپذیرد که سامانه‌های ویدیوی درخواستی به اندازۀ رادیو و تلویزیون فراگیر نیستند.

تصویب و ابلاغ آیین‌نامه‌ای شفاف

فیروزفر، روزنامه نگار فرهنگ و رسانه نیز در ادامه برنامه به صورت تلفنی روی خط آمد و عنوان کرد: نگرانی‌های موجود در عرصه صوت‌و تصویر فراگیر به دو مسئله محدود می‌شوند؛ گروهی نگران امتداد بی‌پروای هنجار شکنی برخی پلتفرم‌های متخلف در تولید محصولات خود هستند و برخی دیگر نگران اعمال رگلاتوری‌هایی مشابه با برنامه‌های تولیدی صدا و سیما در سامانه‌های نمایش ویدیوی درخواستی هستند؛ آنان اعتقاد دارند که کاربران آنان خرده فرهنگ‌هایی دارند که دارای زبانی متفاوت از گفتار رسمی حاکم بر صدا و سیما است و اعمال نظارتی مشابه تلویزیون به سامانه‌های ویدیوی درخواستی ضربه می‌زند؛ همچنین پلتفرم‌ها نگران رفتار سلیقه‌ای با محتوای این سامانه‌ها هستند که تصویب و ابلاغ آیین‌نامه‌ای شفاف منجر به رفع این شبهات خواهد شد.

وی در پایان درباره وجود اشکالات ارزشی در محتوای ایرانی و خارجی پلتفرم‌ها تصریح کرد: فعالیت بخش خصوصی در زمینه سامانه‌های ویدیوی درخواستی به مجرد خود امری مبارک برای کشور است، برای حفظ رقابت و ارائه محصول مناسب در این سامانه‌ها، درباره محصولات خارجی بهتر است که خود ما آثار مناسب‌تر را انتخاب و پخش کنیم تا مردم از آن استفاده کنند، در حوزه انیمیشن هم ضرورت دارد که چنین حساسیتی وجود داشته باشد، دوبله برنامه کودکان با استفاده از الفاظ رکیک برای جذب مخاطب بیشتر، کار درستی نیست؛ نباید کلماتی را ترویج کنند که معنای مناسبی ندارد و کودکان بدون آگاهی از معنای آن‌ها به تکرارش تشویق شوند.