مافیا بازی در تلویزیون

در این بازی افراد به دو گروه مافیا و شهروند تقسیم و نبرد میان دو گروه آگاه و ناآگاه شبیه‌سازی می‌شود. در مسابقه افراد به‌صورت پنهانی تعیین نقش می‌شوند و اکثریت شهروند این فرصت را پیدا می‌کند تا افراد مافیا را شناسایی کرده و برای حذف آن‌ها رای دهد، اما همیشه شانس با آن‌ها یار نیست و گاهی این افراد مافیا هستند که شهروندان را از بازی خارج می‌کنند و برنده بازی می‌شوند. این رقابت هیجان‌انگیز، پرچالش و پرطرفدار میان جوانان چند سالی است پایش به تلویزیون هم باز شده است و با همراهی جذابیت‌های تصویری روی آنتن می‎رود. مسابقه شهروند و مافیا که سال‌ها روی آنتن شبکه سلامت سیما بود، مدتی است با تهیه‌کنندگی علیرضا سلطانی و اجرای علیرام نورایی از شبکه نسیم پخش می‌شود. با سلطانی درباره این برنامه گفتگو کردیم.

علیرضا سلطانی، تهیه‌کننده مسابقه شهروند و مافیا در پاسخ به این سؤال که بعد از ساخت این برنامه و پخش آن از تلویزیون باعث شد که سازندگان آثار نمایشی در شبکه نمایش‌خانگی هم نمونه این مجموعه را با حضور سلبریتی‌ها برای شبکه نمایش خانگی تولید کنند، آیا فکر می‌کردید روزی این برنامه پایه‌گذار باشد؟ به جام‌جم می‌گوید: در فصل اول تولید برنامه شهروند و مافیا تا قبل از پخش، خودمان نگران بازخورد‌های مردمی بودیم. حتی فکر نمی‌کردیم چنین بازخورد وسیعی بگیریم و این‌قدر مخاطبان از برنامه استقبال کنند و مورد پسندشان واقع شود. برنامه به نسبت مسابقه‌های دیگر شاید از نظر حرکت و ساختار خیلی ساده باشد، ولی به خاطر اتفاقاتی که در بازی می‌افتد و ماهیت خود مسابقه خیلی فراگیر بود. وی ادامه می‌دهد: ضمن این‌که این بازی تا قبل از برنامه بین خانواده‌ها و دانشجویان و در سفر‌ها بازی می‌شد و ظرفیت پراکنده‌ای بود که توانستیم آن را متمرکز کنیم و در قالب برنامه تلویزیونی ارائه دهیم. این تهیه‌کننده درباره این‌که چطور شد برای ساخت این مسابقه سراغ آدم‌های معمولی جامعه رفتید و این‌که شرکت‌کنندگان در مسابقه را بر مبنای چه معیار‌هایی انتخاب کردید؟ توضیح می‌دهد: این‌که چطور شد به چنین بازی‌ای پرداختیم، این بود که می‌خواستیم برنامه‌ای داشته باشیم تا قدرت تشخیص آدم‌ها را افزایش دهیم و محک بزنیم. در این ماجرا من با آقای رجایی اتاق‌فکر‌های زیادی را برگزار کردیم و درنهایت به یک بازی به نام مافیا رسیدیم که وقتی آن را تحلیل کردیم، دیدیم دقیقا چیزی است که به دنبالش بودیم.

سلطانی تاکید می‌کند: برای این‌که بتوانیم مصداق‌ها و نمونه‌های بهتری را برای بازی در نظر بگیریم سراغ آدم‌های مختلف رفتیم و با توجه به این‌که تنوع طرز فکرها، نگاه‌ها و تشخیص‌ها در افراد معمولی جامعه نسبت به‌یک‌سری افراد خاص خیلی بیشتر است، این افراد را انتخاب و به مرور زمان تلاش کردیم از کسانی که بازیکن‌های حرفه‌ای‌تری هستند، جذاب‌تر بازی می‌کنند، بهتر تشخیص می‌دهند و بیان قوی دارند استفاده کنیم. فرقی که بین مسابقه شهروند و مافیا با مسابقه‌ای که در پلتفرم‌ها انجام می‌شود مثل فوتبال فوتبالیست‌ها و فوتبال هنرمندان است. فوتبال فوتبالیست‌ها خیلی حرفه‌ای و در سطح بالاتر است، چون همگی بازیکن‌های حرفه‌ای هستند و برای رقابت‌ها می‌جنگند، ولی در پلتفرم‌ها از نظر کیفی بازی چندان سطح بالا نیست و صرفا جنبه نمایشی دارد.

وی درباره این‌که شما در انتهای این مسابقه رفتار شرکت‌کنندگان چه در قالب شهروند و چه در قالب مافیا را تحلیل می‌کنید، چطور شد به این موضوع رسیدید؟ عنوان می‌کند: ما اساسا به مسابقه شهروند و مافیا نگاه توسعه فردی داریم. این بازی یک بازی روان‌شناسانه است و با این بازی صرفا گذران‌وقت و تفریح نمی‌کنیم. این یک بازی کاربردی و بازی‌ای است که می‌تواند به توسعه فردی افراد از نظر اعتمادبه‌نفس، قدرت تشخیص، قدرت مذاکره، تصمیم‌گیری و پارامتر‌هایی از این دست کمک کند و به همین دلیل بحث تحلیل‌رفتار و تحلیل‌تصمیم گیری‌ها را به این برنامه اضافه کردیم تا مخاطب متوجه باشد صرفا با یک برنامه سرگرم‌کننده طرف نیست و با یک مسابقه و برنامه چندلایه و چندسطحی روبه‌رو می‌شود. افزون‌براین خیلی‌ها به ما این بازخورد را دادند که وقتی این برنامه را می‌بینند تاثیری که در دریافت‌ها و زندگی و زیست اجتماعی‌شان داشته خیلی زیاد بوده است.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این سؤال که در این برنامه تاکید زیادی بر زبان فارسی دارید و علیرام نورایی، مجری برنامه دراین‌باره به شرکت‌کننده مرتب تذکر می‌دهد که از کلمات انگلیسی استفاده نکند. دلیل این حجم تاکید شما چیست؟ می‌گوید:، چون این مسابقه یک بازی وارداتی است و در یک رسانه‌جمعی کار می‌شود وظیفه خود می‌دانستیم مراقب باشیم این بازی به شیوه درستی هم قواعد و هم اجرایش بومی‌سازی شود. کسانی که بازیکن حرفه‌ای در این سطح هستند و زیست می‌کنند و بازی مافیا را انجام می‌دهند، درست یا غلط اصطلاحاتی را به کار می‌برند که عموما فارسی نیست و این می‌تواند یک زیربنا یا سنگ‌بنای غلطی را ایجاد کند و ما نمی‌خواستیم مروج این فرهنگ باشیم. خوشبختانه از فصل اول روی این مسأله بسیار تاکید کردیم و حتی پارامتر‌های نمره‌دهی نیز برای این مسأله قرار دادیم و این کار و اتفاق خیلی دیده شد و تلاش می‌کنیم در فصل‌های آتی هم به‌صورت جدی پیگیر این مسأله باشیم.

سلطانی درباره انتخاب نورایی به‌عنوان مجری توضیح می‌دهد: آقای علیرام نورایی جزو یکی از عوامل موفقیت این برنامه در کنار آقای محمد رجایی به‌عنوان کارگردان و من به‌عنوان تهیه‌کننده است. او خیلی همراه، همدل و بسیار پر‌انرژی است و در دو سه سالی که با او همکاری می‌کنیم فصل به فصل به بالابردن کیفیت برنامه در مسابقه شهروند و مافیا کمک کرده و به‌دلیل استایل و هوش هیجانی بالایی که دارد خیلی خوب توانست وظایفی که آقای رجایی و ایده‌هایی که در اتاق‌فکر داشتیم را اجرا کند و این خیلی برایمان مهم بود که آقای نورایی بسیار منعطف بود و کاملا در یک هماهنگی گروهی توانستیم با همدیگر همکاری خیلی خوب داشته باشیم.

این تهیه‌کننده بیان می‌کند: به جرأت می‌توانم بگویم مسابقه شهروند و مافیا توانسته جریان جدیدی در سرگرمی و تفریح در کشور به راه بیندازد و موج بازی مافیایی که الان می‌بینیم به دورترین نقاط کشور در جمع‌های کوچک یا بزرگ رسیده و حتی در حوزه اقتصادی مراکز بسیار مختلفی دارند برای بازی مافیا تخصصی کار می‌کنند؛ انواع و اقسام بازی‌های رومیزی، کافه‌هایی که مخصوص بازی مافیا است و حتی ماسک‌های این بازی همگی نشان می‌دهد این برنامه توانسته یک جریان هم در حوزه سرگرمی و هم در حوزه اقتصادی داشته باشد. افزون‌براین ما سعی کردیم در این برنامه بازی را به‌شدت ساده کنیم تا کسانی که با این بازی آشنا نیستند بتوانند قواعد بازی را یاد بگیرند. اول هر بازی یک معرفی از شخصیت‌ها و قواعد بازی داریم و مخاطبانی که با این بازی آشنا نیستند، اگر دو سه قسمت از برنامه ما را ببینند قواعد بازی کاملا دست‌شان می‌آید و می‌توانند از دیدن این بازی لذت ببرند و حتی خودشان آن را تجربه کنند.

روزنامه جام جم