نمره بیست برای «روز صفر»

فیلمی که ظرفیت بالای مضمونی، محتوایی، فرمی و ساختاری آن در هیاهوی اکران نوروز ۱۴۰۱ نادیده گرفته شد و در رقابت با برخی فیلم‌های جذاب و پرچهره و پرزرق و برق دیگر چندان به چشم نیامد. عرضه و تبلیغات نامناسب رسانه‌ای و محیطی را هم به این انتخاب و چینش ناجور اکران نوروز اضافه کنید تا بیشتر پی به وضعیت روز صفر ببرید. اگر چنین فیلم مهم، ضدامنیتی، استراتژیک و مبتنی بر یک پرونده موفق اطلاعاتی را هالیوود ساخته بود، چنان آن را در بوق و کرنا می‌کرد که بیا و ببین اما در اینجا فارغ از آسیب‌های ناخواسته متاثر از پاندمی کرونا، عوامل دیگر هم دست به دست هم دادند تا روز صفر، عرضه و اکرانی هم در قد و قواره همین صفر ناقابل داشته باشد و بیستی‌اش آن‌طور که شایسته است، نمایان و برجسته نشود.

چرا روز صفر فیلم مهمی است؟
مسعود فراستی هرچقدر آثار ترجمه و تالیفی درخشانی در ادبیات سینمایی دارد و کار بسیاری از شیفتگان سینما را راه انداخته و منتقد کاریزماتیک و مشهوری است اما در میان جامعه سینمایی و مخاطبان، چندان محبوب نیست. با این حال او به‌عنوان منتقدی همیشه بدبین و مخالف‌خوان، هرازگاهی حرف‌هایی می‌زند و اظهارنظرهایی می‌کند که هم باعث تعجب و غافلگیری می‌شود و هم حتی رضایت و خوشایند مخاطبان. وقتی در خلال نشست پرسش و پاسخ روز صفر در سی‌و‌هشتمین جشنواره فیلم فجر، پشت تریبون رفت و این اثر را اولین فیلم اکشن ملی ضدامنیتی ایران دانست، یکی از این اندک مصادیق است. او گفت: «تبریک می‌گویم به سینمای ایران. به ملکان، سهیلی و تیم موسیقی فیلم تبریک می‌گویم. جدیدی در این نقش، عالی ظاهر شد. این فیلم اندازه است و تکنیک دارد و افتخار می‌کنم حق مطلب ادا شده‌است. از نظر من بهترین فیلم جشنواره بود البته با تدوین فیلم مشکل دارم.»
به‌جز تمجید بی‌سابقه فراستی، روز صفر به‌دلیل روایت سینمایی مهیج و جذاب و اکشن یک ماجرای واقعی ــ عملیات دستگیری عبدالمالک ریگی، رئیس یک گروه تروریستی که علیه ایران فعالیت می‌کرد ــ نقطه عطفی در سینمای ایران است. چرا که سینمای ما به‌ دلایل و ملاحظات مختلف، کمتر جرات و جسارت پرداختن به این موضوعات اطلاعاتی و امنیتی را دارد و به فرض اگر هم نیت و همت و اراده‌ای وجود داشته باشد، مصالح و توان تولید این پروژه‌ها را در بالاترین سطح کیفی ندارد اما سعید ملکان هم شهامت این کار را داشت و هم به لحاظ فنی، بهترینش را عرضه کرد تا در نهایت با یک خروجی جذاب و نفسگیر روبه‌رو باشیم. هرچند برخی مخالفان بخش‌هایی از روایت را مبتنی بر واقعیت عملیات ندانستند و حتی حال‌ و هوای لاتی و جیمزباندی مامور وزارت اطلاعات را چندان نپسندیدند اما این نقدها بیشتر سلیقه‌ای به نظر می‌رسید و خدشه‌ای در اتخاذ تصمیم و اجرای دقیق و جذاب و داستان‌پردازانه ملکان وارد نمی‌کرد.  
امتیازات روز صفر
روز صفر در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر در ۹ رشته نامزد دریافت جایزه بود و درنهایت ۵ سیمرغ بهترین فیلم اول، بهترین فیلم از نگاه ملی، جایزه ویژه هیات داوران، طراحی لباس و جلوه‌های ویژه میدانی را به‌دست آورد. به‌ جز این امتیازات باید به بازی‌های خوب امیر جدیدی، ساعد سهیلی، تینو صالحی و محمدرضا مالکی هم اشاره کرد.
اوضاع و احوال گیشه
اگر روز صفر در زمان دیگری غیر از نوروز اکران می‌شد، قطعا عملکرد موفق‌تری در گیشه داشت. این فیلم قطعا از آن فیلم‌هایی است که در موقعیتی دیگر و خارج از فضای اکران و در شبکه نمایش خانگی و دیدارهای بعدی به‌درستی دیده خواهد شد و طیف بیشتری از مخاطبان پی به ارزش‌های آن می‌برند. هرچند ذات و ماهیت روز صفر متعلق به سینما و روی پرده عظیم آن است.
فارغ از این، عجالتا اوضاع و احوال روز صفر تا اینجا در گیشه این‌طوری است؛ این فیلم که اکران خود را از ۲۵ اسفند آغاز کرده، با نمایش در ۳۳۳ سالن چهار میلیارد و ۹۰۵ میلیون و ۸۵۲ هزار  تومان فروخته است و بعد از فیلم‌های سگ بند، موقعیت مهدی و شادروان در رتبه چهارم جدول فروش قرار دارد.