همیشه می‌توان شاهکار حماسی تازه‌ خلق کرد

امسال نیز قرار است این جایزه ملی، دومین دوره خود را تجربه کند. اولین دوره این جایزه با کمک و همراهی نویسندگان کشور، حوزه هنری خراسان رضوی و البته دبیری مرحوم سعید تشکری برگزار شد. با روبه‌رو شدن نابهنگام درگذشت مرحوم تشکری، تغییراتی در اعضای برگزارکننده این رویداد ادبی_فرهنگی اعمال شد و سرانجام محمدرضا شرفی‌خبوشان به عنوان دبیر دومین دوره از جایزه ادبیات حماسی انتخاب شد.
محمدرضا شرفی‌خبوشان در گفت‌وگو با جام‌جم درباره انتخابش به عنوان دبیر دومین جایزه ادبیات حماسی می‌گوید: در دوره دوم، متاسفانه با ضایعه درگذشت آقای تشکری مواجه شدیم. به دلیل این‌که آثار در دست بررسی بودند دوستان برگزارکننده این رویداد تصمیم گرفتند روند ادامه پیدا کند و من به جمع‌شان اضافه شدم. خبوشان درباره وضعیت فعلی داوری آثار نیز عنوان می‌کند: هم‌اکنون نیز دبیرخانه در بخش مقدماتی مشغول بررسی آثار است. آثار ارسالی به دبیرخانه آثار بسیار خوب هم از لحاظ کمی و هم کیفی است. حدود ۲۵۰ اثر رمان و داستان بلند ارسال شده است. او در ادامه درباره شیوه بررسی آثار می‌افزاید: پس از بررسی‌های اولیه، آثار را پالایش می‌کنیم و با کنار گذاشتن آثاری که ضعف جدی و تکنیکی دارند آثار نهایی را در اختیار داوران اصلی قرار خواهیم داد. داوران نیز آثار را به قضاوت خواهند نشست. داوود امیریان، ساسان ناطق و علی‌اصغر عزتی‌پاک، داوران مرحله نهایی هستند.
دبیر دومین جایزه ادبیات حماسی درباره اهداف این رویداد ادبی نیز می‌گوید: جشنواره داستان حماسی، جشنواره‌ای است که تلاش کرده با رویکرد حماسه به‌ویژه حماسه بومی، ابعاد و ظرفیت‌های روایی داستان ایرانی را گسترده کند و به خدمت بگیرد. سپس علاقه‌ها و نگاه‌ها را جلب کند و استعدادهای موجود در حوزه روایت را به سمت روایت حماسی متوجه کند. خبوشان معتقد است ما در حوزه روایت به‌خصوص روایت‌های حماسی جزو ملتی هستیم که حماسه‌های ملی، بومی و مذهبی فراوانی داریم. او می‌افزاید: گره‌زدن این پیشینه با روایتگری در عصر جدید می‌تواند ابعاد تازه‌ای به آثار جدید و تازه‌ای بدهد که نویسندگان ما می‌توانند خلق کنند. این جشنواره می‌کوشد این مقدمه و شرایط را فراهم کند تا در حوزه نوشتن داستان و رمان ما را از ظرفیت‌های پیشین خودمان و آنچه در تاریخ و ادبیات گذشته داریم، آگاه کند. ما باید بدانیم با این ظرفیت‌ها، نوشتن داستان‌های تازه و اضافه کردن به ادبیات معاصر، ادبیات کشورمان غنی‌تر و جدی‌تر می‌شود.
خبوشان درباره چشم‌انداز خود از این جایزه نیز تصریح می‌کند: دورنگار ما، رسیدن به آثاری است که از ظرفیت‌های ادبیات حماسی کشور بهره برده باشند. هر اثر نو و تازه‌ای که شکل می‌گیرد بر فراز و بلندایی قرار دارد و این فراز و بلندا ادبیات  و تاریخ گذشته‌مان است. این جشنواره می‌کوشد نویسندگان ما را، چه نویسندگان حرفه‌ای و چه نویسندگان جوان و مستعد متوجه این ظرفیت‌های حماسی کند و بدانند برای پدید آوردن آثار فاخر چگونه می‌شود از وقایع حماسی، هم در حوزه تاریخ و هم متون گذشته ادبی بهره برد. او همچنین درباره لزوم برگزاری این جایزه عنوان می‌کند که وجود چنین جشنواره‌ای در اتفاقات و گستره ادبی ما احساس می‌شد. خبوشان ادامه می‌دهد: از اهداف این جشنواره، توجه به ظرفیت‌های حماسه در ادبیات گذشته برای نویسندگان رمان و داستان معاصر و توجه نویسندگان رمان و داستان به وقایع تاریخی با رنگ و بوی حماسی، از حماسه‌های بومی در مناطق مختلف جغرافیایی گرفته تا تاریخ و وقوع این حماسه‌ها. حقیقت این است این ظرفیت‌ها وجود دارند و کافی است نویسنده انگیزه پیدا و به سمت آن حرکت کند. لازمه کشف و دریافت تحقیق و خواندن است و جشنواره‌ها می‌توانند راهگشا باشند تا نویسندگان بتوانند آثار خلق شده را به حوزه پژوهش و تحقیق نیز ارجاع دهند. پس این جشنواره هم به روی داشته‌های ما در حوزه ادبیات حماسی متمرکز است و هم می تواند به تولید آثار جدید فاخر با مبنای ادبیات گذشته کمک کند.
او درباره وجود یا عدم وجود ایده تازه در این دوره نیز تصریح می‌کند که ضمن دنبال کردن نظرات و تلاش‌های مرحوم سعید تشکری در کنار آن در تلاش‌های ویژه در دوره جدید خواهند داشت. دبیر دومین دوره از جایزه ادبیات حماسی می‌افزاید: همچنین باید بتوانیم سایر آثاری که به جشنواره رسیده و ظرفیت تبدیل شدن به اثری بهتر را دارند، به سوی بهتر شدن هدایت کنیم و این‌گونه نباشد که جشنواره تنها به معرفی آثار برگزیده بسنده کند. ما می‌خواهیم علاوه بر معرفی آثار برتر، آثاری را که نیازمند بهبود و بالا بردن کیفیت هستند یاری کنیم. بنابراین تفاوت این جشنواره با سایر جشنواره‌های مشابه این است که حتی به آثاری که بنا به دلایلی برگزیده نشوند نیز توجه خواهد داشت و توسط کارشناسان و نویسندگان برتر حوزه ادبیات داستانی کیفیت این آثار بهبود پیدا کند. او ادامه می‌دهد: به نوعی جشنواره، جشنواره ای است که پس از اختتامیه نیز ادامه خواهد داشت؛ چرا که ما برنامه‌هایی ویژه هم برای آثار برگزیده و هم آثاری که قابل توجه هستند، داریم. از هم‌اکنون نیز داوران ما در بخش کارشناسی آثار درحال شناسایی دقیق تمام آثار هستند و حواس‌شان نیز به کیفیت تمام آثار است. همچنین به آنها گوشزد کرده‌ایم در طبقه‌بندی‌هایی که در نظر دارند آثاری را که می‌توانند در این بخش از برنامه‌ریزی قرار بگیرند شناسایی کنند تا ما پس از اختتامیه نیز همراه با شرکت‌کنندگان این جایزه ادبی باشیم.
خبوشان همچنین در ادامه درباره توانایی یا ناتوانی خلق شاهکار حماسی تازه توسط نویسندگان معاصر عنوان می‌کند: قطعا پویایی یک ملت به پیشرفت و شکوفایی ادبیات آن ملت مرتبط است. هیچ‌وقت نباید بگوییم ما شاهکارهایمان را نوشته‌ایم و پس از آن متوقف بشویم یا این‌که پس از فلان شاهکار ادبی، دیگر چنین شاهکاری نخواهیم داشت. یک ملت پویا، امیدوار و پرتلاش همیشه می‌تواند شاهکار تازه‌ای خلق کند. وضعیت ما در مقاطع تاریخی متفاوت است و تجربه‌های تازه ای کسب می‌کنیم. او درباره ایده‌های جدید در ایران پس از انقلاب اسلامی برای تولید یک حماسه تازه نیز معتقد است حماسه‌های ما مربوط به دوره‌های گذشته نیست بلکه هشت سال دفاع‌مقدس، انقلاب اسلامی و حتی حضور مدافعان حرم و تلاش مردم ما در عرصه‌های مختلف، تجربه‌های جدیدی در تاریخ معاصر ایجاد کرده است که تمام‌شان می‌توانند دستمایه شاهکارهایی در حوزه ادبیات داستانی شوند. ادبیات براساس داشته‌ای در عرصه تاریخ شکل می‌گیرد، یعنی ملتی حماسه‌ای می‌آفرینند و عملی انجام می‌دهند که پس از آن راویان و داستان‌پردازان با هنر خودشان به ارائه زیبا و متعالی این حماسه‌ها دست می‌زنند.