سفر به مقصد واکسن

برخی از مسؤولان حوزه گردشگری در فراکسیون گردشگری مجلس یا دولت که ما با آنها تماس گرفتیم، هنوز هم درجریان جزئیات این رویداد نیستند.

رسانه‌ها و فضای مجازی اما از اوایل هفته به آن پرداختند. از همان زمان که تصویری از مامور ارمنستانی به فضای مجازی راه یافت که ده‌ها پاسپورت ایرانی در دستش بود تا نام ایرانی‌های تازه از راه رسیده را یکی‌یکی در فهرست نوبت‌دهی تزریق واکسن بنشاند یا از وقتی که گردشگران ایرانی، ماجرای سفر خود را برای تزریق واکسن در صفحات‌شان به اشتراک گذاشتند و هموطنان را تشویق به سفر کردند و راه و چاه را با ذکر جزئیات برای آنها شرح دادند.

ما که با برخی از آژانس‌های مسافرتی تماس گرفتیم اما گفتند سفر به ارمنستان برای تزریق واکسن تقریبا از سه هفته پیش آغاز شده و روز به روز هم بر جمعیت متقاضیان سفر افزوده می‌شود. آنقدر که اگر همین لحظه برای ثبت‌نام در یک تور ارمنستان تردید کنید، شاید فردا یا حتی ساعتی بعد نتوانید برای همین تاریخ موجود، جای خالی بیابید.

تاریخی که اولین موعدش پس از کلی جست‌وجو به‌سختی روی اعداد 4 و 5 مرداد می‌ایستد و تا پیش از آن، همه پروازها و هتل‌های ارمنستان توسط هموطنان رزرو شده‌اند.

حاشیه‌ها و واکنش‌های سفر به ارمنستان اما از خود آن رویداد پرسرو صداتر بوده، به گونه‌ای که عده‌ای را در صف موافقان قرار داده که معتقدند این هم راهی است برای گریز از ابتلا به کرونا و گروهی را هم دچار تردید کرده که رونق سفر به ارمنستان در این رکود بازار گردشگری، به‌معنای خروج ارز از کشور خودمان و وارد آمدن ضربه‌ای دیگر بر پیکره اقتصاد نیمه جان ایران است؛ هرچند رئیس انجمن دفاتر خدمات گردشگری معتقد است در این شرایط خاص که شاهد شیوع دوباره کرونا هستیم، این سفرها هم می‌تواند باری از روی دوش دولت بکاهد و هم چرخ‌های از حرکت ایستاده گردشگری را آرام آرام به حرکت درآورد.

کرونا که آمد درهای کشورها یکی‌یکی به روی گردشگران بسته شد و درآمد کشورهایی که تنها راه رونق اقتصادی‌شان صنعت توریسم و گردشگری بود به سمت صفر گرایید تا ضربه سنگینی به اقتصاد توسعه یافته آنها وارد آید و به فکر چاره باشند که هرچه سریع‌تر راه و چاه ورود توام با سلامت گردشگران را به خاک خود باز کنند.

کنترل و قرنطینه سراسری مردم و بعد هم تولید واکسن و تزریق به شهروندان و درنهایت ورود به مبحث گردشگری از راه تزریق واکسن کرونا راه‌هایی بود که برخی کشورها در پیش گرفتند.

روسیه که تاکنون چهار واکسن برای کرونا به ثبت رسانده و واکسن «اسپوتنیک وی» این کشور مورد تایید حدود ۶۰ کشور جهان قرار گرفته و ده‌ها میلیون دوز این واکسن به کشورهای مختلف از جمله ایران تحویل شده‌است، یکی از همین کشورها بود که طرح گردشگری واکسیناسیون را در دستور کار خود قرار داد.

مسؤولان این کشور در نیمه‌های خرداد اعلام کردند طرح آنها برای یک یا دو ماه آینده تدوین و اجرایی می‌شود و براساس آن مرزهای روسیه به روی گردشگران خارجی علاقه‌مند به تزریق واکسن گشوده خواهد شد.

این تصمیم ظاهرا پس از آن گرفته شد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در مجمع اقتصادی بین‌المللی سن پترزبورگ اعلام کرد دولت روسیه را موظف کرده‌است تا پایان ماه جاری میلادی طرح گردشگری واکسیناسیون را تدوین کند. این طرح حتی اگر تدوین و اجرایی شود، فعلا برای غیرایرانی‌هاست و ایرانی‌ها سهمی از آن ندارند،چراکه طرح لغو ویزای گروهی گردشگری میان ایران و روسیه‌گرچه چندی پیش به امضای دوطرف رسید اما هنوز وارد مرحله اجرایی نشده‌است.

طرح تزریق واکسن در هر کشوری که به اجرا درآید، می‌تواند به منزله ورود خیل جمعیت گردشگری باشد که در کنار تزریق واکسن رایگان چند روزی را در کشور مقصد اقامت کرده و عامل به حرکت درآمدن چرخ‌های از حرکت ایستاده صنعت گردشگری و رونق ده‌ها شغل از رونق افتاده می‌شوند.

شهر ابوظبی، پایتخت امارات هم چندی پیش اعلام کرد واکسن رایگان سینوفارم چین و فایزر به گردشگران تزریق می‌کند.

اما ماجرای علاقه‌مندی مردم ما به تزریق واکسن در کشورهای خارجی (در نبود امکان تزریق در داخل) برمی‌گردد به آذر سال گذشته و انتشار یک آگهی در فضای مجازی؛ یک آگهی که برای یک تور پنج روزه استانبول در دی ماه، ویژه تزریق واکسن کرونا با قیمت 12میلیون تبلیغ کرده و واکنش و هیاهوی زیادی به دنبال داشت. ما همان زمان یعنی وقتی که برخی هموطنان از این آگهی استقبال کرده و در جست و جوی صحت و سقم آن بودند، گزارشی با عنوان ایاصوفیه به صرف واکسن در همین صفحه منتشر کردیم.

در آن گزارش رئیس انجمن دفاتر خدمات گردشگری در گفتگو با جام‌جم عنوان کرد این آگهی یک سودجویی محض است و توسط یک آژانس متخلف صورت گرفته و هموطنان نباید فریب این تبلیغات را بخورند.

این آگهی درواقع همان‌طور که حرمت‌ا...رفیعی گفته بود صحت نداشت، چون گرچه ترکیه تازه میلیون‌ها دوز واکسن از چین وارد کرده بود اما وزیر بهداشت ترکیه اعلام کرد شهروندان این کشور در اولویت تزریق هستند. این اولویت همچنان پس از گذشت شش ماه پابرجاست و ترکیه درحال حاضر هم واکسنی برای تزریق به گردشگران خارجی ندارد و فقط به شهروندان خود و خارجی‌های مقیم این کشور واکسن می‌زند.

ارمنی‌ها این واکسن را نمی‌خواهند

با این حساب سفر به ارمنستان در قالب تورهای گردشگری و انفرادی اولین سفره‌ای است که برای ایرانی‌ها پهن شده تا در نبود امکان تزریق واکسن در داخل، خود را خارج از مرزهای این آب و خاک در برابر کرونا بیمه کنند.

البته ارمنستان مثل کشورهای پیشرفته اروپایی یا روسیه و ترکیه برنامه گردشگری واکسیناسیون تدوین نکرده بود و شاید برنامه‌ای هم برای این مهم نداشت. مسؤولان این کشور با وارد کردن سه واکسن آسترازنکا، اسپوتنیک وی و سینوواک چین از آوریل گذشته شروع به واکسیناسیون مردم خود کردند اما در کمال تعجب ارمنی‌ها به واکسن زدن تمایلی نداشتند و هرچه زمان پیشتر می‌رفت، استقبال کمتری از واکسن‌ها صورت می‌گرفت و از آنجا که واکسن‌ها تاریخ مصرف داشتند و بیم فاسد شدن آنها که برایشان پول زیادی صرف شده بود، می‌رفت این کشور در یک طرح خلاقانه اعلام کرد مردم از سراسر جهان می‌توانند به ارمنستان بیایند و واکسن رایگان تزریق کنند.

این یعنی یک تیر و دو نشان که ابتدا جلوی فاسد شدن واکسن‌های خارجی را می‌گرفت و دوم، صنعت‌گردشگری این کشور را دوباره رونق می‌داد حتی بسیار سریع‌تر از کشورهای اروپایی و آمریکایی و روسیه که از یک سال پیش برای آن برنامه‌ریزی کرده‌بودند.

خب در این میان شاید طبیعی به نظر برسد که اولین استقبال‌کنندگان از این طرح هموطنان ایرانی ما باشند که اولا کشورشان در همسایگی ارمنستان است و دوما از سال 95 به بعد برای سفر ارمنستان نیازی به دریافت روادید از این کشور ندارند و همه اینها یعنی کافی است شب اراده کنی واکسن بزنی و البته اگر جیبت پرپول باشد، صبح خودت را با اتوبوس یا با یکی از پروازهای تهران ـ ایروان به میدانی در مرکز این شهر برسانی که همین حالا که ما برای شما می‌نویسیم هم ایرانی‌ها در صف‌هایی دور میدان و اطراف آمبولانس‌های مخصوص واکسیناسیون گذرنامه به دست جمع شده‌اند.

سفر به ارمنستان هم سخت شد

البته اگر تا یکی دو هفته پیش کوله‌بار سفر بسته بودید، سفر زمینی و هوایی به ارمنستان برایتان مثل آب‌خوردن بود، حالا اما به سادگی روزهای گذشته نیست و برای این سفر پرهزینه هم باید روزها در انتظار باشید. این را از گفت‌وگو با چند دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری متوجه شدیم وقتی که با آنها تماس گرفتیم و گفتند تمام پروازهای آنها برای تیرماه پر شده و می‌توانند نام‌مان را در فهرست پروازهای مرداد جا بدهند؛ البته نه با عنوان تور واکسن تزریق که با عنوان یک سفر گردشگری عادی که تا پیش از کرونا هم رایج بود.

مدیر یکی از این آژانس‌ها که در میدان ولی‌عصر تهران قرار دارد به ما می‌گوید ما تور ارمنستان می‌بریم اما نه ما و نه هیچ آژانس دیگری تضمین نمی‌کند که حتما در ارمنستان واکسن خواهید زد، گرچه همه ما می‌دانیم که هم‌اکنون آنجا برای گردشگران خارجی واکسن تزریق می‌شود و ایرانی‌ها هم به همین منظور به ارمنستان سفر می‌کنند و گزارش‌های دریافتی ما هم حاکی از آن است که هرکسی تاکنون به ارمنستان رفته واکسن زده برای همین این روزها استقبال زیادی از تور ارمنستان می‌شود.

اولین تاریخی که این آژانس برای تور هوایی به ما می‌دهد، 3و4مرداد است و برای تور زمینی از 20تیرماه به بعد. قیمت این تورها برای هر مسافر به صورت هوایی از شش میلیون به بالا و برای سفرهای زمینی حدود دو میلیون و 800هزار تا سه میلیون و 500هزار تومان آب می‌خورد؛ البته همین تاریخ هم قطعی نیست و مدیران فروش آژانس به ما می‌گویند استقبال ایرانی‌ها به‌قدری از تور ارمنستان زیادشده که اگر دیر بجنبید باید قید سفر در این تاریخ را بزنید.

با آژانس دیگری در منطقه پاسداران تهران تماس می‌گیریم و آنها هم برای سفر هوایی به ارمنستان اولین تاریخی که به ما پیشنهاد می‌دهند و تاکید می‌کنند برای رزروش عجله کنیم؛ 4تا7مرداد است. بسته‌ای که آنها ارائه می‌دهند و شامل سه شب و چهار روز اقامت در یک هتل 3ستاره در مرکز شهر است و یک گشت شهری با راهنما و یک سیمکارت، 12 میلیون و صد هزارتومان آب می‌خورد که اگر بخواهید دو ستاره به ستاره‌های هتل اضافه کنید پایتان حدود 14میلیون تومان درمی‌آید.

مدیر این آژانس هم تاکید می‌کند که تور آنها با تعهد تزریق واکسن نیست اما خیال مسافران می‌تواند راحت باشد چرا که آنجا تزریق صورت می‌گیرد؛ ادله‌ای که او براساس گزارش دریافتی از مسافرانی که طی سه هفته اخیر راهی ارمنستان شده‌اند به ما ارائه می‌کند.

نکته عجیب در تماس ما با دو آژانس مذکور تفاوت نجومی بسته تورهای ارمنستان است و درحالی که هر دو یک بسته یکسانی را ارائه می‌دهند اما یک تفاوت قیمت 6میلیون تومانی در این میان وجود دارد که وقتی با مدیر یکی از آژانس‌ها در میان می‌گذاریم پاسخ دقیقی برای آن ندارد.

آژانس‌ها تبلیغ تور کرونا نکنند

این‌که آیا آژانس‌های مسافرتی اجازه تبلیغ تورهایشان با خدمات تزریق واکسن در ارمنستان را دارند یا نه، موضوعی است که حرمت‌ا... رفیعی، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران درباره آن به ما می‌گوید: این‌که ایرانی‌ها از طریق دفاتر خدمات مسافرتی و به‌منظور تزریق واکسن به ارمنستان سفر کنند از نظر ما ایرادی ندارد، کمااین‌که گردشگران کشورهای دیگر هم برای عمل‌های زیبایی و چشم و بینی به ایران سفر می‌کنند اما آنچه درست نیست و غیرمجاز است و تاکید می‌کنیم آژانس‌ها از مبادرت به آن پرهیز کنند تبلیغ تور برای تزریق واکسن کروناست؛ که این ممنوعیت هم علت دارد مثلا فرض کنید هموطنی به ارمنستان سفر کند و تزریق واکسن به هر دلیلی متوقف شود یا واکسن تزریقی قلابی از آب درآید یا هر پیامد ناگوار دیگری، آژانس باید پاسخگوی خسارت مسافران باشد که چنین امکانی را ندارد.

یک نفع دوسویه!

نکته‌قابل‌تأمل در بحث تورهای گردشگری واکسیناسیون ارمنستان که شاید از آن غفلت شده، این است که این سفرها فقط به نفع دولت ارمنستان و صنعت گردشگری این کشور نیست و به‌نوعی برای دولت ایران نیز درآمد ایجاد می‌کند،ضمن این‌که به این طریق بخشی از مسؤولیت دولت در واکسیناسیون رایگان شهروندان نیز سبک‌تر می‌شود. اما نفع دولت از این مسیر غیرازآن بخش که به رونق نصف و نیمه صنعت گردشگری و دفاتر خدمات مسافری برمی‌گردد، مربوط به عوارض خروج می‌شود که طبق قانون بودجه سال۱۴۰۰ برای هر نفر در بار اول۴۰۰هزار تومان و بار دوم ۶۰۰هزار تومان تعیین‌شده است، بنابراین یک ایرانی اگر بخواهد دو دوز واکسن کرونا دریافت کند، باید به‌تنهایی یک‌میلیون تومان عوارض به خزانه دولت ایران واریز کند. حال اگر دست‌کم یک‌میلیون ایرانی بخواهند در ارمنستان واکسن بزنند درآمدی معادل هزار میلیارد تومان را نصیب دولت کرده‌اند. این در حالی است که تعداد سفرهای هوایی ایران-ارمنستان از چند پرواز طی هفته‌های گذشته به بیش از 10پرواز در حال حاضر رسیده و سخنگوی سازمان هواپیمایی ایران اعلام کرده ازاین‌پس و درمجموع ۱۱پرواز بین ایران و ارمنستان در هفته در جریان خواهد بود.

فاطمه مرادزاده - ایران / روزنامه جام جم