چوب حراج بر تن رحمــان

راضی نیستیم
داستان از آنجا شروع شد که منوچهر هادی از انتشار نسخه قاچاق رحمان ۱۴۰۰ در فضای مجازی خبر داد و از مسؤولان سازمان سینمایی درخواست کرد که جلوی انتشار آن را بگیرند. واکنش مسؤولان سازمان سینمایی به خصوص حسین انتظامی، رئیس سازمان فقط سکوت کرد. واکنشی که باعث انتشار انتقاد مجدد هادی شد.
منوچهر هادی در بخشی از یادداشتش در صفحه اینستاگرامش این‌طور آورد: «آقای حسین انتظامی معاونت فعلی سینما، شما به شدت محافظه کار هستین. بعد از توقیف رحمان و اکنون بعد از قاچاق نسخه بدون سانسور آن نه‌تنها من و تهیه‌کننده فیلم را حضوری در دفترتون نپذیرفتید بلکه جواب تماس‌ها و پاسخ پیامک‌های ما را هم ندادین. مگر شما معاونت وزارتخانه دیگری هستید؟!
مثلا وزارت نفت یا وزارت خارجه یا... شاید هم ما برای وزارتخانه دیگری فیلم ساختیم و مجوز از جایی غیر از ارشاد گرفتیم!؟ شما مدیر فرهنگی و سینمایی هستین و من و جناب سرتیپی سینماگر. مگر شما مراجعه‌کننده دیگری هم غیر از ما دارین؟ دقیقا وظیفه شما چیست؟ شنیدم به زیر دستانتان گفتید فعلا صلاح نیست نسخه اصلاح‌شده شورا توزیع شود. دلیلش چیست؟ قطعا دوره مدیریت شما به‌زودی تمام خواهد شد، ولی من باز هم فیلم خواهم ساخت.»
برای اهالی فن گویاست
این وسط واکنش سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی هم جالب بود. او در عین حال که از انجام اقدامات لازم و پیگیری از طریق مراجع قضایی و شکایت از انتشاردهنده این فیلم در فضای مجازی می‌گفت ولی سخن معنادار دیگری را هم بر زبان راند که برای اهل فن معنادار بود: «نسخه‌ای که از این فیلم منتشر شده با کیفیت و بدون آرم است و این موضوع برای اهل فن، به اندازه کافی گویاست. از نظر ما انتشار این نسخه غیرقانونی علاوه ‌بر خسارتی که به صاحبان فیلم زده است یک جرم نیز مرتکب شده، زیرا فیلمی بدون اصلاحات را منتشر کرده است. قاعدتا الان کسانی که نسخه اصلی در اختیارشان بوده در محضر دادگاه پاسخگو خواهند بود.»
رمزگشایی از جمله آقای معاون
جمله‌ای که طباطبایی‌نژاد بر زبان رانده، بسیار معنادار است. معنای سخن آقای معاون این است که فیلم قطعا از طرف نهادهای نظارتی در ارشاد و سازمان سینمایی بیرون درز نکرده است. نسخه‌های باکیفیتی که تحویل نهادهای نظارتی ارشاد می‌شوند عموما شامل لوگو و عبارت «بازبینی» هستند. حالا وقتی نسخه‌ای که بیرون آمده فاقد این دو نشانه مهم است به این معناست که نسخه باکیفیت و اصلی فیلم نه از ارشاد و سازمان سینمایی بلکه یا از طریق خود عوامل و دست‌اندرکاران یا سینماداران به بیرون درز کرده است. برای اطلاع از جزئیات این موضوع سراغ طرفین رفتیم.
قاچاق فیلم از سوی سینمادار محال است
محمد قاصداشرفی، رئیس انجمن سینماداران با قاطعیت احتمال درز فیلمی از سوی سینماداران به فضای مجازی یا کنار خیابان را رد می‌کند. او در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «سینمادار قرارداد اکران یک فیلم را با پخش‌کننده می‌بندد. نسخه اصلی فیلم در دست تهیه‌کننده و پخش‌کننده است و بعد از روی نسخه اصلی فیلم تعداد زیادی کپی گرفته می‌شود و به سالن‌های سینمای طرف قرارداد داده می‌شود. هر یک از این کپی‌ها کد مخصوص سینمایی که در آن اکران می‌شوند را به شکل رمزگونه دارند. این کد را برای این در کپی فیلم درج می‌کنند که جلوی هرگونه سوءاستفاده گرفته شود و چنانچه فیلمی از داخل سینما به بیرون درز کند، کد روی آن گویای همه چیز است. بنابراین باقاطعیت عرض می‌کنم که قاچاق فیلم از سوی سینمادار محال است.»
او در ادامه درباره تصمیم درباره نسخه‌هایی که در دست سینماداران است بعد از پایان اکران هم به جام‌جم توضیح می‌دهد: «ما به عنوان سینمادار موظف هستیم تا پایان مدت قرارداد فیلم را روی پرده سینما نگه داریم و پس از پایان مدت قرارداد مجددا کپی فیلم به پخش کننده داده می‌شود. اگر سازمان سینمایی به هر دلیلی از ادامه اکران فیلمی جلوگیری کرد، برای سینمادار هم نامه می‌آید که باید فیلم از پرده سینما پایین کشیده شود. در این‌صورت باز هم سینمادار کپی فیلم را به پخش‌کننده فیلم می‌دهد و تمام!»
حالا علاوه بر معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، رئیس انجمن سینماداران هم اذعان می‌کند نسخه باکیفیت و اصلی این فیلم از ناحیه آنها به بیرون درز پیدا نکرده است.
حالا این وسط فقط می‌ماند پخش‌کننده و عوامل دست‌اندرکار فیلم. برای اطلاع از این موضوع سراغ علی سرتیپی رفتیم. کسی که تهیه‌کننده فیلم است و مالک اصلی آن هم محسوب می‌شود. تلفن همراه آقای تهیه‌کننده اما خاموش بود.
این قصه سر دراز دارد
طبق گزارشی که چندی پیش در حضور پلیس امنیت در یک نشست خبری پس از کشف یک انبار قاچاق فیلم منتشر شد، رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان فیلم سینمای ایران از وارد ‌آمدن سالانه بیش از ٧۰۰ میلیارد تومان خسارت ناشی از گردش مالی شبکه قاچاق در ایران خبر داد؛ رقمی که ٢۵ تا ٣۰ برابر گردش مالی کل سینمای ایران است. این موارد کافی است تا بدانیم معضل قاچاق فیلم از طرف هر جا و با هر نیتی که صورت گرفته باشد در کمین سینمای ایران و تولیدات داخلی آن نشسته است. کاش هر چه زودتر برای این درز کردن‌ها هم تدبیری اندیشیده شود تا یک بار برای همیشه این مشکل حل شود.

باران حیدری

سینما