تلویزیون، قابی برای زیبایی‌های ایران

رویکردها تخصصی‌تر شود

ایرج میلانی، برنامه‌ساز حوزه ایرانگردی و گردشگری است که مخاطبان، گزارش‌ سفرگردی‌های او را طی سال‌های اخیر از شبکه یک سیما دنبال کرده‌اند. میلانی در برنامه‌سازی‌هایش بیشتر از تعامل میان انسان و محیط می‌گوید و به پیشرفت‌ها و دستاوردهای تمدن‌های منطقه‌ای اشاره می‌کند. میلانی می‌گوید: برنامه‌های ایرانگردی و ایران‌شناسی تلویزیون، باید دو موضوع اصلی را پوشش بدهند؛ ایرانگردی و ایران‌شناسی که دو موضوع قابل تفکیک از هم هستند. ما عموما به مفهوم اول توجه داریم و از ایران‌شناسی غافلیم.

این ایرانگرد توضیح می‌دهد: همه آدم‌ها به یک دلیل ثابت به سفر نمی‌روند؛ عده زیادی دنبال گردش و تفریح هستند و کسب دانش و اطلاعات و آشنایی با محیط‌زیست و اقلیم منطقه، اولویت بعدی‌شان است. در بحث ایرانگردی، طبیعی است که توجهمان بیشتر به جاذبه‌های گردشگری باشد و خیلی سراغ جزئیات دیگر نمی‌رویم. اما در ایران‌شناسی ماجرا فرق می‌کند. سفر ایران‌شناسی با هدف کسب دانش و آگاهی و شناخت یک مکان جدید صورت می‌گیرد و طبیعی است در آن نگاه علمی‌تری داشته باشیم؛ از پوشش گیاهی، وضع آب و سبک زندگی انسان‌های منطقه بگوییم و دیدی فرهنگی در پیش بگیریم. در برنامه‌های ایران‌شناسی، هدف این است که به مخاطب چیزی یاد بدهیم. رویکرد تلویزیون در این مدت، بیشتر توجه به ایرانگردی بوده و ایران‌شناسی در آن جایگاه کمرنگ‌تری دارد. حیف است این اطلاعات داده نشوند و ایران‌شناسی کمتر مورد توجه
باشد.

نخستین چهره ماندگار گردشگری ایران از موضوعاتی که جایشان در برنامه‌سازی‌های حوزه ایرانگردی خالی است هم این‌طور می‌گوید: موضوعاتی چون زمین‌شناسی، محیط‌شناسی و جامعه‌شناسی، توجه به مناطق اقامتی بوم‌گردی، معرفی روش‌های رفتن به مناطق مختلف و هزینه‌های سفر از جمله مواردی هستند که نبودشان در برنامه‌ها احساس می‌شود. اگر قرار است تغییری در خصوص ساخت این نوع برنامه‌ها ایجاد شود، مدیران باید نوع نگاهشان را عوض کنند و ساختاری حرفه‌ای‌تر و تخصصی‌تر از برنامه‌سازان انتظار داشته باشند.

عشق، شرط است

جواد قارایی، برنامه‌ساز جوان عرصه گردشگری و ایرانگردی است که در طول دو سه سال اخیر با ساخت ایرانگرد، ادبیات و ساختار برنامه‌های گردشگری را تغییر داده و نگاهی نو، قالبی جدید و ساختاری باکیفیت را در برنامه‌هایش می‌توان مشاهده کرد. قارایی که مجموعه مستندهای ایرانگردش بارها تحسین شده‌اند، اصلی‌ترین عامل تمایز برنامه‌هایش را در عشقی که نسبت به کارش دارد عنوان می‌کند و می‌گوید: عشق، اصلی‌ترین عامل است. کسی که در هر حوزه‌ای می‌خواهد کاری انجام بدهد، در وهله اول باید نسبت به کارش عشق داشته باشد، زیرا فقط در این صورت است که دیگر به تقلید از برنامه‌های دیگر رو نمی‌آورد، خلاقیت به خرج می‌دهد و آگاهی‌هایش هم قابل توجه است. گمشده‌ای که امروز در حوزه برنامه‌سازی با موضوع ایرانگردی وجود دارد، نبود همین عشق و علاقه است که باعث می‌شود این برنامه‌ها از کیفیت لازم دور باشند.

قارایی با انتقاد از برخی برنامه‌هایی که در حوزه ایرانگردی ساخته می‌شوند، اما بدون معیارها و استانداردهای لازم هستند، می‌افزاید: کسی که در زمینه ایرانگردی برنامه‌سازی می‌کند، باید فردی حرفه‌ای باشد. نمی‌شود امروز یک کار را انجام بدهیم و فردا کاری دیگر و در حوزه‌ای دیگر. اگر ایرانگرد به برنامه‌ای موفق تبدیل شده، دلیلش 20 سال تجربه من است. سفر می‌روم، با موضوع گردشگری کتاب می‌خوانم و با این حال همچنان خودم را چون یک دانش‌آموز می‌دانم و به‌دنبال آموختن چیزهای تازه‌ام. در نتیجه دومین عاملی که می‌تواند در برنامه‌سازی حرفه‌ای در زمینه گردشگری به کمک بیاید، تخصص و داشتن یک نگاه حرفه‌ای است.

زهرا غفاری

روزنامه‌نگار