کفش از پای صنعت درآمده است/ وصله‌های ناجور به صنعت کفش ایران

به گزارش جام جم آنلاین، مالیات بر ارزش افزوده، مشکل واردات مواد اولیه، افزایش هزینه‌های تولید، تامین نقدینگی، کاهش قدرت خرید مردم و در نهایت نبود استراتژی‌های منطقی در زمینه بازارهای صادراتی همه و همه دست به دست هم داده است تا پا افزار از صنعت ایران بدر آید.
این درحالی است که کارشناسان براین باورند صنعت کفش ایران دومین صنعتی است که می‌تواند در سال حمایت از کالای ایرانی ارزش افزوده بالایی به اقتصاد کشور هدیه داده و در زمینه اشتغالزایی بخش قابل توجهی از متقاضیان شغل را به کار گیرد؛ اگر سیاست‌های کلان دولت و مسئولان در راستای حمایت واقعی از صنعت کفش کشورمان تغییر مسیر داده و از شعارهای همیشگی فاصله بگیریم.

حداقل پای یک میلیون شغل در میان است

علی لشگری، دبیر کل جامعه صنعت کفش ایران با اشاره به فعالیت حدود 9 هزار واحد صنفی و صنعتی در این زمینه به جام جم آنلاین گفت: در کنار این تعداد واحدهای صنفی و صنعتی 42 هزار شبکه توزیع در کفش فعالیت می‌کنند که مجموعا نزدیک به 500 هزار نفر اشتغالزایی دارد و اگر بتوانیم رونق واقعی را به این صنعت بازگردانیم ارقام بالاتری از اشتغال حتی تا دو برابر مشاغل فعلی به اقتصاد کشورمان هدیه داده خواهد شد.
لشگری میزان تولید انواع کفش در ایران را حدود 210 میلیون عدد اعلام کرد و در ادامه افزود: بی‌توجهی به امتیاز تولید کفش در ایران نه تنها باعث شده سرانه مصرف کفش داخل بازارهای کشورمان از 2.8 به 2 جفت نزول داشته باشد؛ بلکه کوچک شدن بازار این صنعت، رتبه جهانی کشورمان نسبت به سال 2012 را نیز نزولی کرده است. به صورتی که جایگاه دهمی ایران؛ امروز براساس آمارها متاسفانه در مقام دوازدهم صنعت کفش جهان قرار گرفته است.
دبیر کل جامعه صنعت کفش ایران تاکید کرد: این افت جایگاه باعث شده تا در سال گذشته علی‌رغم صادرات 99.8 میلیون دلاری نسبت به دوره قبل صادرات کفش ایران به بازارهای بین المللی منفی 7.8 درصد برآورد شده باشد. این درحالی است که در همین دوره حتی اگر از واردات قاچاق چشم پوشی کنیم می‌بینیم واردات رسمی سال 1396 نسبت به سال قبل رشدی معادل 110 درصد یعنی 38.9 میلیون دلار بوده است که حکایت از تعطیلی هرچه بیشتر کارگاه‌های تولیدی دارد.
وی ضمن تاکید بر قاچاق پذیر بودن کفش به خبرنگار ما گفت: اعمال تعرفه 55 درصدی در کنار 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده و همچنین ضعف تولید عواملی هستند که میزان قاچاق‌پذیری این کالا را بالا برده است به صورتی که اختلاف آمار رسمی واردات با حجم کفش موجود در بازار تقریبا 80 برابر است.
لشگری در ادامه تصریح کرد: براساس آمارهای بین المللی میانگین صادرات کفش جهان به کشورمان طی سال‌های 2011 تا 2015 میلادی 352 میلیون دلار است درحالی که گمرک جمهوری اسلامی ایران حداکثر 9 میلیون دلار را ثبت کرده است.

بی‌تدبیری در زمینه تامین مواد اولیه

در همین حال، سعید حیاتی، رئیس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی، چرم مصنوعی و لوازم کفش به جام جم آنلاین گفت: در سالی که مقام معظم رهبری حمایت از کالای ایرانی را دستورکار تعیین فرموده‌اند می‌بینیم تصمیم‌گیری‌های مقطعی و غیرکارشناسی تیشه به ریشه تولید زده است.
حیاتی در ادامه افزود: صنایع مختلف برای رسیدن به تولید با کیفیت و دستیابی به بازارهای صادراتی نیازمند تامین مواد اولیه با کیفیت هستند که بخشی از این مواد داخل و برخی خارجی هستند، بنابراین اگر زمینه واردات این مواد اولیه مهیا باشد صنعت می‌تواند به آینده امیدوار باشد که صنعت کفش هم از این قاعده مستثنی نیست.
وی تاکید کرد: متاسفانه بی‌تدبیری مسئولان در این صنعت عاملی شده که یکی از صنایع مهم و دارای ارزش افزوده بالا برای اقتصاد کشورمان هم اکنون با چالش جدی روبرو شده باشد چون واردکنندگان بلاتکلیف هستند و نمی‌توانند با سیاست‌های ارزی جدید دولت سفارشات خود را وارد ایران کنند و در نهایت تولید کنندگان نیز بدون ماده اولیه شده‌اند.
این مقام صنفی تاکید کرد: بسیاری از واردکنندگان چرم، چسب، رنگ و لوازم دیگر تولید کفش قبل از تعطیلات نوروز براساس قراردادهایی سفارشاتشان را به تولید کننده خارجی داده‌اند و پیش پرداخت هم واریز شده است اما امروز که کالا آماده است هنوز وضعیت تخصیص و تامین ارز مورد نیاز آنها مشخص نیست.
رئیس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی، چرم مصنوعی و لوازم کفش به خبرنگار ما گفت: در شرایط فعلی میلیون‌ها دلار زیان به واردکنندگان مواد اولیه تحمیل شده است به این دلیل که یا سفارشات منقضی شده‌اند و پیش پرداخت براساس توافق به عنوان جریمه ضبط شده یا اینکه کالا روی آب است و هنوز معلوم نیست چه تاریخی امکان ترخیص دارد، درحالی که همه مسئولان پشت تریبون از حمایت تولید داخلی سخن می‌گویند.
وی معتقد است با این روند قطعا صنعت کفش با چالش جدی روبرو خواهد شد و ممکن است زیان وارده را نتوان جبران کرد، به این دلیل که بسیاری از تولید کنندگان برای جلوگیری از زیان بیشتر یا کارگاه‌خود را تعطیل می‌کنند و دیگر به این حرفه باز نخواهند گشت یا بطور کلی تغییر کاربری می‌دهند و احتمالا خودشان وارد کننده خواهدشد.
حیاتی تاکید کرد: این شیوه حمایت از تولید داخلی نیست، بلکه بهتر است مسئولان قبل از هر گونه تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری نظر بخش خصوصی و فعالان تولیدی را بپرسند تا از تبعات تصمیم‌در کلان بازار مطلع شده و سپس تصمیم‌گیری کنند.
این مقام صنفی به جام جم آنلاین گفت: نکته جالب توجه اینجاست که با آشفته شدن بازار واردت مواد اولیه برخی تولید کنندگان داخلی نیز به جان تولید کفش افتاده‌اند و با عدم عرضه محصولات مورد نیاز تولید صنعت به قول معروف زیر و روی کفش را یکی کرده‌اند.
وی معتقد است امروز نه تولید کننده و نه وارد کننده مواد اولیه نمی‌داند چه سیاستی را برای آینده باید اتخاذ کند به همین دلیل بازار در رکودی معنادار قرار گرفته که در نهایت بازنده میدان تولید کننده است چون هزینه‌های جاری وی مثل حقوق، بیمه، برق، آب و گاز قطع نخواهد شد بلکه روز به روز افزوده می‌شود.
حیاتی تصریح کرد: با این شیوه خبری از تولید داخلی نیست که بخواهیم اصلا حمایت کنیم بنابراین باید صادقانه و کارشناسی با موارد برخورد داشته باشیم چون هرتصمیم‌گیری می‌تواند نه تنها اثرات کوتاه مدت به بازار تحمیل کند بلکه در بلند مدت مشکلاتی غیرقابل حل را هم به تولید دیکه خواهد کرد.

95 درصد واحدها روبه تعطیلی

از سوی دیگر رسول شجری، رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز با اشاره به احتمال تعطیلی 95 درصد واحدهای تولیدی در این صنف به خبرنگار جام جم آنلاین گفت: درحالی سخن از حمایت کالای ایرانی می‌گوییم که به دلیل سیاست‌های مقطعی زنجیره تولید تکمیل نیست و نمی‌توان ارزش افزوده قابل قبولی برای تولید کنندگان درنظر گرفت.
شجری سهم چین و هندوستان را به ترتیب 65 و11 درصد از کل تولید کفش جهان اعلام کرد و در ادامه افزود: سهم تولید کفش ایران از کل تولید بین المللی تنها یک درصد است، درحالی که امتیازات و پتانسیل بالایی داریم و می‌توانیم سهم بالاتری از این صنعت دارای ارزش افزوده را به خود اختصاص دهیم.
وی درباره تعداد شاغالان صنعت کفش کشورمان نیز گفت: تعداد شــاغلان صنعت پاپوش کشورمان حدود 130 هزار نفر برآورد شده است که حدود 62 هزار نفر در بخش تولید کفش‌های دسـت دوز، 22 هزار نفر در واحدهای بدون پروانه، 31 هزار نفر در واحدهای تولیدکننده انواع رویه (پســتایی) و 15 هزار نفر درسایر بخش‌های صنعت کفش فعال هستند.
این مقام صنفی تولید واقعی انواع کفش کشــور را 198 میلیون زوج برآورد کرد و افزود: 97میلیون زوج آن، مربوط به انواع کفش‌های چرمی و ورزشــی و 101میلیون زوج دیگر آن به انواع تولیدات غیرچرمی اختصاص یافته است. این درحالی است که براساس برآوردها جوانان 15 تا 29 سال با سرانه بالای مصرف کفش (6 تا 5 جفت) می‌توانند موتور محرکه مناسب برای بازار داخلی کشورمان باشند.
وی درباره پراکندگی کارگاه‌های تولیدی کفش ایران نیز معتقد است پراکندگی جغرافیایی بیشترین تعداد واحدهای تولیدکفش کشور دراستان‌های آذربایجان شرقی با 34 درصد، قم 30 با درصد، تهران با 22 درصد، خراسان رضوی با 3 درصد، یزد 2 درصد و سایر استانها هم9درصد برآورد شده است که در صورت رونق بازار قطعا استان‌های محروم می‌تواند سهم بالایی از اشتغال را تجربه کنند.
رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز مهمترین مشکل صنعت کفش را اجرای اشتباه مالیات بر ارزش افزوده دانست و گفت: اصولا مالیات برارزش افزوده باید در آخرین حلقه تولید از خریدار دریافت شود نه از تولید کننده چون تولید کننده به دلیل این سیاست اشتباه چندین مرحله باید مالیات بر ارزش افزوده بپردازد و همین نکته غیررقابتی بودن تولید را به صنعت کشورمان تحمیل کرده است.
وی تصریح کرد: امروز صنعت کفش ایران حداقل سه بار مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می‌کند درحالی که تنها براساس قانون می‌تواند سود 10 درصدی بر تولیدات خود جهت فروش اعمال نماید حالا سئوال این است که واقعا انتظار داریم تولید کفش ایران رونق بگیرد؟
به گفته وی نگرانی اصلی اینجاست که در همین شرایط که حداقل 30 درصد به هزینه‌های تولید کفش داخلی افزوده شده و خبری از سودآوری نیست واردکنندگان (اغلب غیرقانونی) کفشی را که 50 دلار خریداری کرده‌اند در بازار با قیمتی بالاتر از یک میلیون تومان می‌فروشند.
شجری به خبرنگار ما گفت: هزینه ایجاد شغل در صنعت کفش یک دهم سرمایه‌گذاری در صنعت خودروسازی (حداقل 300 میلیون تومان به ازای هر فرصت شغل) است و قابل توجه هم اینکه ارزش افزوده بالاتری به خود ختصاص خواهد داد اما چون لابی صنعت کفش همانند لابی صنعت خودروی کشورمان قوی نیست کمتر به آن توجه شده و حال و روز خوبی ندارد.

نمایشگاه ویترین بین المللی صنعت است

در همین حال افسانه محرابی، مدیرکل صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در نشست رسیدگی به مشکلات تولید کنندگان کفش‌ دستدوز گفت: سال گذشته تمام مشکلات موجود در صنایع نساجی و پوشاک را بررسی، آسیب‌شناسی، پی‌گیری و آنالیز کردیم. در این زمینه با ایجاد کارگروهی برای ارتقای صنعت کفش موارد متعددی چون مباحث مالیاتی، بانک‌ها، بیمه کارگران و… را با حضور رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز در کارگروه کالبدشکافی کردیم. »
محرابی با اشاره به نظارت و پی‌گیری وزیر صمت در حوزه پوشاک افزود: « وزیر صمت با توجه به اشراف به این حوزه و با توجه به موضوع استراتژی دولت‌های کشورهای صنعتی و حمایت‌شان از این حوزه، معتقدند نقش اصلی روی دوش اتحادیه‌ها و اعضای‌شان است. در این زمینه حمایت وزارتخانه و کل دستگاه‌های دولتی در جهت تولید رقابت‌پذیر خواهد بود به طوری که با گشایش مرزها هم آسیبی به این صنعت وارد نشود و توان رقابت وجود داشته باشد. یکی از این موارد نمایشگاه‌های تخصصی است. نمایشگاه داخلی و فروش موضوع مهمی نیست، اما نمایشگاه ویترین بین‌المللی هر صنعت است و در رشد جهانی آن تاثیر بسزایی دارد.»
این مقام مسئول درمورد مالیات بر ارزش افزوده هم تاکید کرد: «در بحث مالیات بر ارزش افزوده باید مشکل حل شود و در این مورد هم پیشنهاد صفر تا ۳ درصد است. این مسئله در دست پی‌گیری است و بسیار امیدواریم به نتیجه مطلوب برسیم.»
وی افزود: موضوع دیگر، مواد اولیه است. مشکل ارز از سال قبل بوده و تاثیر مشهودی روی این صنعت گذاشته است اما ما در کارگروهی که با حکم وزیر تشکیل شده ، به جد دنبال و تمام موارد را حل خواهیم کرد. البته تاکید وزیر هم بر تامین مواد اولیه است.
مدیرکل صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: خبر مهم دیگر تسهیلات بازسازی و نوسازی است که از سال گذشته پی‌گیری شده و منابعی برای آن در نظر گرفته شده که قابل دسترسی است و می‌توان از آن استفاده کرد. همچنین حداکثر نرخ سود تسهیلات ۱۰ درصد است.

عماد عزتی / جام جم آنلاین