رازهای حفظ سلامت کلیه

به گزارش جام جم، گاهی در نقاط مختلف شکم، زیر شکم یا کل شکم و گاهی در پهلو درد دارد‌. همچنین ممکن است درد مجرای ادرار داشته باشد. درد در بچه‌های کوچک همراه با بی‌قراری است، چون بچه خیلی کوچک نمی‌تواند درد خود را به زبان بیاورد. عفونت‌های ادراری یکی از شایع‌ترین دلایل بیماری‌های کلیوی است و جزو شایع‌ترین عفونت‌های کودکان هم هست. هرقدر سن پایین‌تر باشد، اهمیت تب بیشتر و احتمال عفونت ادراری بیشتراست. اگر عفونت ادراری تشخیص داده و درمان هم شود، عارضه کلیوی کمتر خواهد بود. کلیه‌ها در سن پایین در حال رشد هستند. بنابراین آسیب‌پذیری آنها هم بیشتر است. عفونت مثانه درمان راحت‌تری دارد، ولی وقتی به کلیه می‌رسد، درمانش سخت‌تر و عوارض آن نیز بیشتر است. عفونت به کودکان زیر پنج سال بویژه کودکان زیر دوسال آسیب بیشتری وارد می‌کند. وقتی کودکی مبتلا به عفونت شده باید بیشتر به فکر عفونت‌های ادراری باشیم و زودتر درمان را شروع کنیم.

نشانه عفونت ادراری در نوزادی چیست؟

در سن نوزادی علامت عفونت ادراری، خوب شیرنخوردن است. بی‌حالی و بعد در صورت ادامه عفونت، زردی با علت نامشخص ممکن است از نشانه‌های عفونت ادراری باشد. اگر بیماری پیشرفت کند، استفراغ مکرر و افزایش بی‌حالی اتفاق می‌افتد. علائم در نوزادی خیلی اختصاصی نیست. در نوزادان، عفونت ادراری باعث تب نمی‌شود. سن که بالاتر می‌رود، علائم اختصاصی‌تر می‌شود. شیرخوار مبتلا به عفونت ادراری خوب وزن نمی‌گیرد. اگر علتی برای خوب وزن نگرفتن نداریم به عفونت ادراری مشکوک می‌شویم. بد بو شدن ادرار کودک شیرخوار می‌تواند ازعفونت ادراری باشد.

دفع ادرار در طول روز باید چند بار باشد؟

در سن پایین، بچه‌ها چهار تا شش بار دفع ادرار دارند. کودکی که بیش از چند ساعت دفع ادرار ندارد، غیر طبیعی است. هرچه سن کودک کمتر باشد، فاصله ادرار کودک هم باید پایین‌تر باشد. سن کودک که بیشتر می‌شود ممکن است بتواند چند ساعت ادرار خود را نگه دارد. کودک یک تا دو ساله می‌تواند هر دو تا سه ساعت دفع ادرار داشته باشد و بیش از این باشد، غیر‌طبیعی است. گاهی ممکن است کودک خوب مایعات دریافت نکرده یا آب بدنش کم شده باشد.

در چنین شرایطی اگر سن کودک پایین است، باید شیر مادر را بیشتر بخورد و اگر سن بالاتری دارد، آبمیوه و مایعات مجاز بخورد، اگر با این روش هم ادرار نکرد، نتیجه می‌گیریم کلیه در خطر است. مثانه نمی‌تواند ادرار را دفع کند و خطر احتباس ادراری پیش می‌آید. اینجا یا کارکرد مثانه کم است یا مثانه عصبی یا ضعیف است. گروهی از بچه‌ها نیز در مجرای خروجی ادرار تنگی دارند و ممکن است سنگریزه در مجرای ادرارشان گیرکرده باشد.

فاصله دفع ادرار چه میزان باشد، تکرر ادرار تلقی می‌شود؟

قبل از سه سالگی فواصل مشخص نیست، اما بعد از سه سالگی فواصل زیر یک ساعت غیرطبیعی است. اگر کودکی هر ده دقیقه یک بار دفع ادرار دارد، غیرطبیعی است و باید به پزشک مراجعه کند. سرما و استرس تکرر ادرار می‌آورد. گاهی مشکل ادراری و مثانه است. اما اگر کوتاه‌مدت و گذر است، مشکلی ندارد.

راه‌های پیشگیری از عفونت‌های ادراری چیست؟

در نوزادان و شیرخواران که کنترل ادراری ندارند، رعایت بهداشت مهم است. هروقت نوزاد دفع ادرار و مدفوع دارد، پوشک تعویض شده و کودک شسته و خشک شود. به مصرف مایعات کافی توجه شود. کم ادرار کردن، ادرار غلیظ و رسوب ادرار بر اثر خوب مصرف نکردن مایعات ایجاد می‌شود. در سن بالاتر بچه‌ها سرگرم بازی هستند و اغلب بازی آنها نشستنی است که در این مواقع بخصوص دخترها تمایل به ادرارنکردن دارند. نگه داشتن ادرارباعث عفونت مجاری ادراری می‌شود. به بچه‌ها آموزش بدهیم چگونه در جاهایی غیر از منزل دستشویی بروند. روش تخلیه بهداشتی را به کودکان آموزش بدهیم. اگر عفونت ادراری درست تشخیص داده و درمان نشود، احتمال آسیب کلیوی وجود دارد و ممکن است به نارسایی کلیه منجر شود.

دکتر معصومه محکم

فوق‌تخصص بیماری‌های کلیه اطفال